Στην αρχή ήταν απλά μια αυθόρμητη ιδέα: «Ελπίζουμε ότι θα πλεύσουμε στην Αμτσίτκα με ένα καράβι και θα αντιμετωπίσουμε τη βόμβα», δήλωσε ο Αμερικανός μηχανικός Τζιμ Μπόλεν το 1970 σε δημοσιογράφο της Vancouver Sun. Αυτό ακριβώς είχε προτείνει η σύζυγος του Μπόλεν, η Μαρί, λίγο πριν, όταν αμφότεροι σκέφτονταν πώς μπορούν να διαμαρτυρηθούν για τις πυρηνικές δοκιμές των ΗΠΑ στην Αμτσίκα των Αλεούτιων Νήσων στον Βόρειο Ειρηνικό.

Το ζευγάρι δεν είχε όμως ούτε καν βάρκα τότε. Μαζί με φίλους βρήκαν την παλιά αλιευτική μηχανότρατα Phyllis Cormack. Την ονόμασαν «Greenpeace» και στις 15 Σεπτεμβρίου, πριν από 50 χρόνια, ξεκίνησαν ένα περιπετειώδες ταξίδι προς τις Αλεούτιες Νήσους. Η δράση τους προσέλκυσε το ενδιαφέρον, ξεσηκώνοντας διεθνώς αντιδράσεις κατά του προγράμματος δοκιμών πυρηνικών όπλων, το οποίο μάλιστα εν τέλει ακυρώθηκε. Και η δράση αυτή σήμανε και την αρχή για το έργο της περιβαλλοντικής οργάνωσης.

Δράση σε πάνω από 55 χώρες παγκοσμίως

Μισό αιώνα αργότερα η Greenpeace είναι μία από τις μεγαλύτερες οργανώσεις προστασίας του περιβάλλοντος στον κόσμο: δραστηριοποιείται σε περισσότερες από 55 χώρες, με περίπου τρία εκατομμύρια υποστηρικτές. Στη Γερμανία, όπου πραγματοποιήθηκε η πρώτη εκστρατεία της το 1980, η Greenpeace ισχυρίζεται ότι έχει περισσότερα από 600.000 μέλη. Η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ παρεβρέθηκε μάλιστα προ ημερών, στις 30 Αυγούστου, σε μια εορταστική εκδήλωση στο Στράλζούντ, στην εκλογική της περιφέρεια, με αφορμή την επέτειο ίδρυσης.

Τα επιτεύγματα της οργάνωσης συνέβαλαν και στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Η Greenpeace αγωνίζεται υπέρ της προστασίας των φυσικών πόρων και της παραγωγής βιώσιμης ενέργειας. Και πρόκειται για έναν αγώνα με στόχο την κοινωνική δικαιοσύνη παγκοσμίως, τόνισε ο Γκάλιτ Γκαν σε συνέντευξή του στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (DPA). Ο Γκαν είναι επικεφαλής στις παγκόσμιες καμπάνιες της Greenpeace για το κλίμα και την ενέργεια και εργάζεται στα κεντρικά της οργάνωσης στο Άμστερνταμ.

Μια οργάνωση που δρα ανεξάρτητα από κυβερνήσεις και επιχειρήσεις

Στόχος της Greenpeace είναι να παραμείνει οικονομικά ανεξάρτητη από κυβερνήσεις, πολιτικά κόμματα και επιχειρήσεις, αλλά και από την ΕΕ και τον ΟΗΕ. Με τη βοήθεια πολυάριθμων εμπειρογνωμόνων, ο οργανισμός όχι μόνο καταγγέλλει περιβαλλοντικά προβλήματα, αλλά αποκάλυψε πολλά από αυτά πριν ακόμη προκύψουν. Η Greenpeace θέλει με τη δράση της να αναγκάσει τις επιχειρήσεις που ρυπαίνουν και τις κυβερνήσεις να αναλάβουν την ευθύνη και να δράσουν μαζί της - για παράδειγμα στον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής.

«Θέλουμε να δείξουμε στον κόσμο ποιος φέρει την ευθύνη», τονίζει ο Γκαν. «Θέλουμε να τους κάνουμε να λογοδοτήσουν». Και αυτό είναι κάτι που συχνά συμβαίνει στο δικαστήριο, μαζί με άλλους περιβαλλοντολόγους, με όλο και μεγαλύτερη επιτυχία. Τον περασμένο Μάιο η εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου Shell καταδικάστηκε από ολλανδικό δικαστήριο και αναγκάστηκε να μειώσει δραστικά τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Η κλιματική κρίση θεωρείται ιστορική και οι συνέπειές της ενδέχεται να είναι τεράστιες. Όμως, ιδίως κατά τη δεκαετία του 1980 και 1990, η Greenpeace έγινε αρκετές φορές πρωτοσέλιδο με θεαματικές και συχνά αμφιλεγόμενες ενέργειες.

Θεαματικές καμπάνιες και στο μέλλον

Ωστόσο σύμφωνα με τον Γκάλιτ Γκαν οι θεαματικές αυτές καμπάνιες δεν πρόκειται να σταματήσουν σύντομα. Και όπως αναφέρει, αυτές θα είναι «σίγουρα και με πλοία», όπως ακριβώς δηλαδή ξεκίνησε η οργάνωση τη δράση της πριν από μισό αιώνα. «Αυτή τη στιγμή πρέπει να κάνουμε τα πάντα και να δραστηριοποιηθούμε ενάντια στην κλιματική καταστροφή - όλα είναι στο χέρι μας». Η Greenpeace αποτελεί άλλωστε πλέον μέρος ενός παγκόσμιου κινήματος.

Η πίεση από την κοινωνία των πολιτών σε παγκόσμιο επίπεδο δεν πρόκειται να υποχωρήσει, δήλωσε πρόσφατα η διευθύντρια της Greenpeace, Τζένιφερ Μόργκαν, στο περιοδικό «Rolling Stone». «Οι διαδηλώσεις θα συνεχίσουν να αυξάνονται». Επιπλέον τόνισε ότι η δράση και οι μη βίαιες διαμαρτυρίες αποτελούν μέρος της ταυτότητας της Greenpeace. «Αλλά μιλάω σε ανθρώπους για αυτό το θέμα εδώ 25 χρόνια, και μερικοί παραμένουν αδιάφοροι. Και τότε πρέπει να τραβήξει κανείς την προσοχή τους με άλλο τρόπο». Η Τζένιφερ Μόργκαν ωστόσο είναι πεπεισμένη ότι τα πράγματα είναι αναστρέψιμα και στον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής: «Το μόνο ερώτημα είναι: μπορούμε να δράσουμε αρκετά γρήγορα;»

Κριστίνα Χόρτσεν (dpa)

Επιμέλεια: Χρύσα Βαχτσεβάνου