Η Ελλάδα ήταν για πολλές δεκαετίες διάσημη (και) για την παροιμιώδη ελληνική γραφειοκρατία. Μια δαιδαλώδης δημόσια διοίκηση, με χρονοβόρες διαδικασίες και πάμπολλους τόνους χαρτιού και μελάνης. Σφραγίδες επί σφραγίδων στα έγγραφα και συνυφασμένη με μεγάλες ουρές στα γκισέ. Μετά τα τραυματικά χρόνια της οικονομικής κρίσης, η Ελλάδα κάνει εδώ και καιρό τα δικά της βήματα προς το μέλλον. Με πρώτες επιτυχίες, αυτοπεποίθηση και αισιοδοξία, τουλάχιστον στο σύνθετο πεδίο της ψηφιοποίησης όλου του φάσματος της δημόσιας διοίκησης. Ένα εχγείρημα, το οποίο ακόμη και χώρες όπως η προηγμένη τεχνολογικά Γερμανία δεν έχουν καταφέρει να επιτύχουν, δίνοντας αγώνα με χρόνιες δυσλειτουργίες και καθυστερήσεις.

Τις πολυάριθμες και κατά γενική ομολογία εύχρηστες ηλεκτρονικές εφαρμογές στα πεδία της δημόσιας διοίκησης, της δημόσιας υγείας, της φορολογίας ή της εκπαίδευσης παρουσίασε στο Βερολίνο μετά από γερμανική πρόσκληση ο Έλληνας υπ. Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρης Παπαστεργίου, πρώην δήμαρχος Τρικάλων που έγινε γνωστός και στη Γερμανία μέσω ρεπορτάζ για το success story της ψηφιοποίησης στην πόλη του, γνωστό και ως e-Trikala. 

Τι μπορεί να μάθει η Γερμανία και η Ευρώπη απ' την Ελλάδα

Hλεκτρονική συνταγογράφηση φαρμάκων, ψηφιακός σχεδιασμός της εμβολιαστικής εκστρατείας την περίοδο της πανδημίας, βραβευμένη διεθνώς ψηφιακή πλατφόρμα για προληπτικές μαστογραφίες στη μνήμη της Φώφης Γεννηματά, e-diplomas, e-parents… Μερικά μόνο από τα ελληνικά παραδείγματα ψηφιακού κράτους, της «νέας φωτεινής πλευράς της Ελλάδας, μιας χώρας που αποφάσισε να αλλάξει τις ψηφιακές της υποδομές, ψηφιακές πολιτικές και κυρίως τον τρόπο σκέψης της», σύμφωνα με την παρουσίαση του Έλληνα υπουργού.

Τι όμως θα μπορούσε να επιδείξει η Ελλάδα ως απτό παράδειγμα πετυχημένης ψηφιοποίησης στη Γερμανία αλλά και την ΕΕ - γνωστή επίσης για τα ατέλειωτα γραφειοκρατικά γρανάζια της;

Όπως ανέφερε ο Δημήτρης Παπαστεργίου στην DW: «Κάτι που δοκιμάσαμε και πήγε καλά στην Ελλάδα είναι το ψηφιακό πορτοφόλι. Το gov.gr δεν ήταν ένα ‘ευρωπαϊκό πορτοφόλι’ αλλά μια πρώτη δοκιμή που πραγματικά δούλεψε καλά. Περιμένουμε να τελειώσουν όλα τα πιλοτικά προγράμματα, για να καταλήξουμε σε ένα κοινό ευρωπαϊκό wallet, το οποίο θα είναι το ‘διαβατήριό΄μας, για να μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτές τις εφαρμογές παντού».

Σε πόσα χρόνια ψηφιοποιείται μια χώρα;

Για τον Δημήτρη Παπαστεργίου το δεύτερο κλειδί μιας πετυχημένης ψηφιακής χώρας, ξεκινά από το τοπικό επίπεδο, από τους δήμους. «Η χώρα είναι ένα υπερσύνολο που αποτελείται από 332 υποσύνολα, τους δήμους. Στην Ελλάδα τα προγράμματα, ύψους 320 εκατομ. ευρώ, που τρέχουν από το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ πραγματικά πηγαίνουν τη χώρα σε μια νέα εποχή ψηφιοποίησης. Δεν έχει νόημα να ψηφιοποιήσουμε μόνο τον σκληρό πυρήνα του κράτους αλλά και επιμέρους δήμους». Για τον ίδιo ιδιαίτερα σημαντικό είναι επίσης να προβληθούν και να μελετηθούν πραγματικά παραδείγματα. «Θα πρέπει να δείξουμε τόσο τα καλά όσο και τα κακά παραδείγματα. Δεν θα πρέπει να δαιμονοποιούμε την αποτυχία. Θα πρέπει να δούμε τι δούλεψε και τι δεν δούλεψε».

«Ο ψηφιακός χρόνος δεν συμβαδίζει με τον πραγματικό χρόνο», συμπληρώνει στη συνέχεια ο Δημήτρης Παπαστεργίου. Στον ψηφιακό χρόνο προϋπόθεση είναι το «όραμα» και, όπως λέει, στην Ελλάδα το όραμα αυτό υπάρχει: η μετάβαση σε πλήρως ψηφιοποιημένες δημόσιες υπηρεσίες έως το 2027 με την εισαγωγή σύγχρονων εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης. Από τη δημόσια διοίκηση και τη δικαιοσύνη μέχρι την ψηφιακή διασύνδεση της υπαίθρου με το κεντρικό κράτος.

«Σε πραγματικό χρόνο θεωρώ ότι κάτι τέτοιο μπορεί να επιτευχθεί μέσα σε 3-4 χρόνια, όσα απαιτούνται δηλαδή για να ψηφιοποιήσουμε τις υποδομές μας και να ανοίξουμε τη βάση δεδομένων που έχουμε» αναφέρει ο Έλληνας υπουργός στην DW. Βέβαια ένα άλλο θέμα είναι κατά πόσο και η κοινωνία ακολουθεί. «Η τεχνολογία είναι συμπεριληπτική και οφείλει να μην αφήσει κανέναν πίσω».

Στο επίκεντρο η ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων

Πόσο ασφαλή είναι όμως τα διαρκώς αναβαθμιζόμενα ψηφιακά συστήματα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης; Και πόσο ασφαλείς μπορούν να νιώθουν οι πολίτες για τα προσωπικά τους δεδομένα και το απόρρητο των τηλεπικοινωνιών, όταν πλέον τα πάντα γίνονται κυριολεκτικά μέσω ενός smartphone και οι πληροφορίες συλλέγονται και η επεξεργασία τους γίνεται κεντρικά. Η σκιά της υπόθεσης των υποκλοπών δεν έχει φύγει άλλωστε ακόμη πάνω από τη χώρα, με πολλά ερωτήματα να συνεχίζουν να μένουν αναπάντητα. 

Ο Έλληνας υπουργός πάντως από το Βερολίνο ανέφερε ότι «σε έναν κόσμο που διασυνδέεται ολοένα περισσότερο, που ψηφιοποιείται ολοένα περισσότερο θα πρέπει να ξαναδούμε τα πάντα από την αρχή» δίνοντας έμφαση στην Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας για την προστασία των δεδομένων σε πάνω από 2.000 δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς.  «Απαιτείται περισσότερη προσπάθεια στο πεδίο της κυβερνοασφάλειας αλλά και της κυβερνοάμυνας. Κυρίως όμως απαιτείται σεβασμός των προσωπικών δεδομένων και της ελευθερίας που πρέπει το άτομο να νιώθει σε έναν καινούργιο ψηφιακό κόσμο», ανέφερε ο Δημήτρης Παπαστεργίου.

Το Συνέδριο Smart Cities Convention διοργανώθηκε υπό την αιγίδα του γερμανικού υπ. Εσωτερικών με τη συμμετοχή μεταξύ άλλων της Γερμανίδας υπ. Εσωτερικών Νάνσι Φέζερ. Πέραν της ελληνικής συμμετοχής, ξεχώρισε η παρουσία της Ουκρανίας, εστιάζοντας στην ψηφιακή ανασυγκρότηση της χώρας μετά τον πόλεμο.