Την παρουσία του Τούρκου υπ. Οικονομικών Μπεράτ Αλμπαϊράκ στο Βερολίνο, μια εβδομάδα ακριβώς πριν από την επίσκεψη του Τούρκου προέδρου σχολιάζει η Süddeutsche Zeitung σε άρθρο γνώμης με τίτλο «Στα πρόθυρα της κατάρρευσης». «Oι καιροί της μεγάλης ανάπτυξης της τουρκικής οικονομίας έχουν παρέλθει (…) H μετριοφροσύνη είναι η νέα αρετή της Τουρκίας. Αυτά ανακοίνωσε ο Μπεράτ Αλμπαϊράκ, πρώτα στην Κων/πολη κι έπειτα στο Βερολίνο. Ειδικά στο Βερολίνο ο Αλμπαϊράκ έσπευσε να προλάβει τον πεθερό του, Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν, που φθάνει την επόμενη Παρασκευή στο Βερολίνο, για να διαβεβαιώσει ότι η Τουρκία θέλει να κάνει μια σοβαρή νέα αρχή. Η Άγκυρα δεν έχει άλλη επιλογή από το να εφαρμόσει λιτότητα, η λίρα αποδυναμώνεται και καταρρέει, χωρίς φρέσκο χρήμα η χώρα δεν μπορεί να προχωρήσει» σημειώνει η SZ συμπληρώνοντας:

 «Οι επενδυτές όμως αναζητούν ασφάλεια και εμπιστοσύνη, αλλά αυτό το κεφάλαιο έχει παγώσει πλέον στην Τουρκία. Τι θα μπορούσε να βοηθήσει; Όταν την προηγούμενη εβδομάδα αφέθηκε ελεύθερος από τις φυλακές ο επιφανής αντιπολιτευόμενος βουλευτής Ενίς Μπερμπέρογλου, η λίρα ανέκαμψε. Υπάρχει λοιπόν καλύτερη απόδειξη για το πώς η ίδια η Τουρκία θα μπορούσε να βοηθήσει τον εαυτό της; Πολύ πιο σημαντικό από παρουσιάσεις για τα νέα οικονομικά σχέδια της χώρας θα ήταν μια επιστροφή στο κράτος δικαίου. (…) Kάποιες φορές διαφαίνεται λίγο φως στον ορίζοντα, όπως στην υπόθεση Μπερμπέρογλου. Αλλά δίπλα στο λιγοστό φως, υπάρχει πολλή σκιά. Ακόμη στην Τουρκία φυλακίζονται άνθρωποι χωρίς ένταλμα σύλληψης (…) O Aλμπαϊράκ βάζει στην πολιτική του ατζέντα τον τίτλο: Ισορροπία, πειθαρχία, αλλαγή. Ας ελπίσουμε ότι δεν εννοεί ότι αυτά αφορούν μόνο τα δημόσια οικονομικά».

«Πρώτα ο Ερντογάν στέλνει τον γαμπρό του»

Αυτός είναι ο τίτλος άρθρου της Zeit Online, που κάνει μια πρώτη αποτίμηση της παρουσίας Αλμπαϊράκ στο Βερολίνο. «Η επίσκεψη του Τούρκου υπ. Οικ. είναι το πρώτο βήμα για να κερδηθεί το πλέον σημαντικό στοιχείο για την τουρκική οικονομία: η εμπιστοσύνη», παρατηρεί η εφημερίδα. «Η επίσκεψη έρχεται σε μια περίοδο κρίσης της τουρκικής οικονομίας. Πώς μπορεί η Γερμανία να βοηθήσει την Τουρκία παρά τις διπλωματικές διαμάχες των τελευταίων ετών; Η Γερμανία έχει συμφέρον για μια πολιτικά και οικονομικά σταθερή Τουρκία –δεδομένου ότι η ΕΕ βασίζεται στη συνεργασία με την Τουρκία στο πεδίο του προσφυγικού.»

Στη συνέχεια η Zeit Online εστιάζει στα βαθιά προβλήματα της τουρκικής οικονομίας, στον πληθωρισμό, την πτώση της λίρας, την ανεξαρτησία της Κεντρικής Τράπεζας. Αναφέρεται επίσης και στο λεγόμενο «μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα» για την εξισορρόπηση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και τη μείωση του χρέους που εξήγγειλε η τουρκική κυβέρνηση και σχολιάζει: «Όλα αυτά μοιάζουν με πρόγραμμα του ΔΝΤ για χώρες σε κρίση, κάτι το οποίο πολλοί οικονομολόγοι θεωρούν χρήσιμο. Ο Ερντογάν όμως αρνήθηκε κάτι τέτοιο κατηγορηματικά. Η κυβέρνησή του θέλει να συνεχίσει να ενεργεί αυτόνομα και να δίνει την εντύπωση ότι έχει την κατάσταση υπό έλεγχο. Αλλά αυτό θα μπορούσε να τρομάξει ακόμη περισσότερο τους επενδυτές. Το γεγονός ότι η κυβέρνηση Ερντογάν προσπαθεί να ελέγξει όλες τις κομβικές οικονομικές και πολιτικές θέσεις, επιδεινώνει τα οικονομικά προβλήματα και αποθαρρύνει τους επενδυτές», σημειώνει η εφημερίδα παρατηρώντας, τέλος, ότι η επίσκεψη  Αλμπαϊράκ είναι ένα μικρό βήμα προς την ανάκτηση της εμπιστοσύνης, αλλά η προσφυγή στο ΔΝΤ θα ήταν ίσως ένα μεγαλύτερο. Αυτό, σύμφωνα με την εφημερίδα, πιστεύει πιθανώς η γερμανική πλευρά.

Ο Ερντογάν, το Βερολίνο και ο ρόλος της τουρκικής διασποράς

Στην επικείμενη επίσκεψη Ερντογάν εστιάζει και η Frankfurter Allgemeine Zeitung. «Μια εβδομάδα πριν από την επίσκεψη Ερντογάν η τουρκική πλευρά προσπαθεί να δείξει φιλική διάθεση ενώ οι Γερμανοί οικοδεσπότες θέλουν να αποφύγουν να δοθεί η εντύπωση ότι κάνουν πολλές υποχωρήσεις (…) To πρόγραμμα του Ερντογάν στο Βερολίνο και την Κολωνία δεν θα περιέχει ιδιαίτερα γεγογότα ή ασυνήθιστες στιγμές, αλλά θα παραμείνει αυστηρά προσηλωμένο στο πρωτόκολλο: υποδοχή και επίσημο δείπνο με τον πρόεδρο Φρανκ Βάλτερ-Στάινμαϊερ, συνάντηση και πρωινό με την καγκελάριο Μέρκελ. Το επόμενο Σάββατο θα ταξιδέψει από το Βερολίνο στην Κολωνία για να εγκαινιάσει το νέο τέμενος του θρησκευτικού κέντρου του μουσουλμανικής οργάνωσης Ditib, που ελέγχεται ουσιαστικά από το τουρκικό κράτος».

Το ρεπορτάζ της FAZ επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στο μουσουλμανικό αυτό κέντρο της Κολωνίας σημειώνοντας: «Τo μουσουλμανικό κέντρο Ditib έχει έδρα στην Κολωνία και περιλαμβάνει δίκτυο 900 τζαμιών, τα οποία υπάγονται στη Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων Diyanet της Άγκυρας, η οποία με τη σειρά της υπάγεται άμεσα στον τούρκο πρόεδρο. Η διεύθυνση αυτή είχε πάντα ως σκοπό να κατευθύνει πάντα τη θρησκεία προς το συμφέρον της Τουρκίας. Αυτό θεωρούνταν καθόλα εντάξει για όσο διάστημα οι πολιτικοί συσχετισμοί στην Τουρκία φαίνονταν να εξυπηρετούν τα γερμανικά συμφέροντα. Πολύ πρακτικό ήταν επίσης ότι οι ιμάμηδες πληρώνονταν μέσω του Diyanet από την Άγκυρα. Για καιρό το Ditib ήταν επίσης αναγνωρισμένος συνεργάτης (σσ.: της Γερμανίας) σε θέματα ένταξης». Όμως, όπως σημειώνει η εφημερίδα, «ο Ερντογάν τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιεί σταθερά τη Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων όσο και την τουρκική μυστική υπηρεσία ΜΙΤ ως όργανα εξουσίας. Κι επειδή ο Ερντογάν, όπως αναφέρει η γερμανική Υπηρεσία Προστασίας του Συντάγματος σε σχετικό φάκελο για το Ditib, διεξάγει μια 'επιθετική πολιτική προσέλκυσης της τουρκικής διασπορας', το Ditib ενεργεί για λογαριασμό του ως μακρύ χέρι της Τουρκίας στη Γερμανία».

Δήμητρα Κυρανούδη