Η ανάπτυξη αντιβιοτικών φαρμάκων που δρουν κατά των βακτηρίων συνέβαλε καθοριστικά στην εξέλιξη της σύχγρονης ιατρικής και φαρμακευτικής. Τα αντιβιοτικά συνετέλεσαν στο ανασταλεί η εξάπλωση μολυσματικών ασθενειών, όπως η σύφιλη. Ωστόσο υποστηρίζεται πως η ευρεία χρήση αντιβιοτικών ανά τον κόσμο έχει αυξήσει ανεπιστρεπτί την ανθεκτικότητα ορισμένων βακτηρίων στις ουσίες αυτές. Τα αντιβιοτικά και οι συνολική δράση τους βρέθηκαν στο επίκεντρο της Παγκόσμιας Συνδιάσκεψης για την υγεία που έλαβε χώρα στο Βερολίνο (22-23 Oκτωβρίoυ).

Τα αντιβιοτικά «καταστροφή» για την παγκόσμια υγεία

Η σχέση αντιβιοτικών και μικροβίων είναι γνωστή ήδη από τη δεκατία του 1940. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας μετά το 2000 επανήλθε δυναμικά στο θέμα προειδοποιώντας για τις αρνητικές συνέπειες της υπερέκθεσης του ανθρώπινου οργανισμού στα αντιβιοτικά. Μάλιστα ο ΠΟΕ έχει χαρακτηρίσει σε έκθεσή του τα αντιβιοτικά ως «καταστροφή για την υγεία του μέλλοντος», προωθώντας κατά καιρούς καμπάνιες κατά της μαζικής χρήσης αντιβιοτικών ουσιών. Στο ίδιο συμπέρασμα καταλήγει και ο Οργανισμός Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τον οποίο περίπου 23.000 άνθρωποι κάθε χρόνο προσβάλλονται από θανατηφόρες μολύνσεις, οι οποίες δεν είναι ιατρικά αντιμετωπίσιμες πλέον με τη χρήση αντιοβιοτικών.

Σε πολλές χώρες του κόσμου η χρήση αντιβιοτικών είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη παρά τα διεθνή επιστημονικά ευρήματα. «Στην Κίνα για παράδειγμα, όταν ένα παιδί έχει ένα απλό κρυολόγημα, τότε του χορηγείται αμέσως ενδοφλέβια αντιβίωση» αναφέρει ο Ότο Καρς, επικεφαλής τoυ ReAct, ενός διεθνούς δικτύου με στόχο την ευαισθητοποίηση αλλά και την άσκηση πίεσης κατά της εκτεταμένης χρήσης αντιβιοτικών. Στις ΗΠΑ, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, περίπου τα μισά από τα αντιβιοτικά που κυκλοφορούν χορηγούνται χωρίς σοβαρό λόγο ή ακόμη βάσει λανθασμένων διαγνώσεων.

Χρήση αντιβιοτικών σε Ελλάδα και Ιταλία χωρίς συνταγή γιατρού

Από την άλλη πλευρά στην ΕΕ υπάρχουν αυστηρότεροι κανόνες σχετικά με τη χορήγηση αντιβιοτικών, η οποία γίνεται κατά κανόνα κατόπιν συνταγογράφησης. Παρ‘ oλ‘ αυτά σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία μπορεί κάποιος να προμηθευθεί αντιβιοτικά από συγκεκριμένα φαρμακεία και χωρίς συνταγογράφηση, ενώ η χρήση τους είναι γενικά διαδεδομένη.

Στις περισσότερες των περιπτώσεων πρόκειται για τα λεγόμενα αντιβιοτικά «ευρέος φάσματος», τα οποία καστρέφουν μαζί με τα παθογενή βακτήρια και πολλά που δεν είναι επικίνδυνα. Ο Αρτούρο Κουίζφε καθηγητής στην Ιατρική Σχολή της Κουέντσα του Ισημερινού συμμετείχε με την ερευνητική του ομάδα στην Παγκόσμια Συνδιάσκεψη του Βερολίνου, υπογραμμοντας ότι η συνήθης «στοχοποίηση» όλων των βακτηρίων ως «κακών» είναι εσφαλμένη, καθώς πολλά από αυτά είναι απαραίτητα για την καλή λειτουργία του οργανισμού, για παράδειγμα του στομαχιού ή του εντέρου. Σημειωτέον ότι ο Κουίζφε μαζί με τους φοιτητές του έχουν ξεκινήσει ήδη μια μεγάλη εκστρατεία ενημέρωσης για την επίδραση των αντιβιοτικών στην υγεία, εκκινώντας από σχολεία του Ισημερινού στο πλαίσιο εκπαιδικών προγραμμάτων.

Hannah Fuchs / Δήμητρα Κυρανούδη

Υπεύθ. Σύνταξης: Στέφανος Γεωργακόπουλος