Το όραμα μιας καθαρής ενέργειας, η οποία θα ήταν η πυρηνική, ανήκει οριστικά στο παρελθόν. Από το 1956 μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1970 λειτουργούσαν στην σημερινή ΕΕ και την Ελβετία συνολικά 87 πυρηνικά εργοστάσια. Την δεκαετία του 1980, η πυρηνική βιομηχανία έφτασε στο απόγειο και 102 νέοι πυρηνικοί αντιδραστήρες ξεκίνησαν να λειτουργούν.

Η πυρηνική καταστροφή στο Τσερνόμπιλ έβαλε όμως φρένο. Το σοκ για την Ευρώπη ήταν πολύ μεγάλο. Τα περισσότερα σχέδια για επέκταση των πυρηνικών εργοστασίων ματαιώθηκαν. Μετά το 1990 κατασκευάστηκαν μόλις 15 πυρηνικά εργοστάσια, ενώ 54 πυρηνικοί αντιδραστήρες έκλεισαν. Τα πυρηνικά εργοστάσια στην Ευρώπη είναι εντωμεταξύ πολύ παλιά και ο φόβος δυστυχημάτων διαρκώς αυξάνεται.

Οι εναλλακτικές πηγές ενέργειας, ο μεγαλύτερος ανταγωνιστής

Στην Ευρώπη λειτουργούν αυτή τη στιγμή 128 πυρηνικοί αντιδραστήρες από τους οποίους οι 58 βρίσκονται στη Γαλλία. Η πυρηνική ενέργεια ήταν το καμάρι της Γαλλίας και ακόμα μέχρι σήμερα τα τρία τέταρτα των αναγκών σε ηλεκτρικό καλύπτονται από την πυρηνική ενέργεια. Ωστόσο, σύμφωνα με την νέα νομοθεσία, το ποσοστό της εξάρτησης θα πρέπει να μειωθεί μέχρι το 2025 στο 50%.

Η οικονομία γύρω από την πυρηνική ενέργεια δεν πάει καλά. Εδώ και οχτώ χρόνια δεν έχει πουληθεί κανένα πυρηνικό εργοστάσιο. Τα δυο πυρηνικά εργοστάσια που βρίσκονται αυτή τη στιγμή υπό κατασκευή είναι μια οικονομική καταστροφή για την γαλλική κατασκευαστική εταιρεία AREVA. Ξεκίνησε να κατασκευάζει τους δυο αντιδραστήρες το 2005 και το 2007 και δεν προβλέπεται να είναι έτοιμοι πριν από το 2018. Το κόστος είναι τεράστιο και χωρίς την υποστήριξη του γαλλικού κράτους δεν θα τα καταφέρει.

Οι εναλλακτικές πηγές ενέργειας είναι ο μεγάλος ανταγωνιστής της πυρηνικής ενέργειας. Είναι πιο φιλικές προς το περιβάλλον, δεν εγκυμονούν κινδύνους και είναι πιο φθηνές.

O φόβος δυστυχημάτων

Ακόμα η συντήρηση των παλαιών αντιδραστήρων αποδεικνύεται πολύ ακριβή. Γύρω στα 400 με 500 εκατομμύρια ευρώ υπολογίζεται το κόστος της δαπάνης συντήρησης ενός πυρηνικού εργοστασίου που παράγει ηλεκτρική ενέργεια. Μέσα στα επόμενα δέκα με δεκαπέντε χρόνια, εκτιμάται ότι δεν μπορούν να γίνουν αυτές οι επενδύσεις σύμφωνα με τους ειδικούς.

Η ακριβή συντήρησή τους αλλά και οι κίνδυνοι που σχετίζονται, για παράδειγμα, με δυστυχήματα ή τρομοκρατικές επιθέσεις - τα καθιστούν πλέον μη ελκυστικά. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση που έγινε για λογαριασμό της Greenpeace, το 85% των Γερμανών θεωρούν πιθανό ένα πυρηνικό δυστύχημα σαν αυτό του Τσερνόμπιλ.

Οι φωνές πολιτικών και πρωτοβουλιών πολιτών που ζητούν την κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας πυκνώνουν. Κάποιες φορές μάλιστα ακόμη και οι κυβερνήσεις καταφεύγουν και σε νομικά μέσα για να προστατευθούν από τον κίνδυνο της πυρηνικής ενέργειας γειτονικών χωρών.

Γκέρο Ρύτερ / Μαρία Ρηγούτσου