26 Απριλίου 1986. Η έκρηξη στον πυρηνικό σταθμό του Τσέρνομπιλ, μετά από ένα αποτυχημένο πειράμα σε συνδυασμό με μια σειρά κατασκευαστικών λαθών στον σοβιετικού τύπου αντιδραστήρα, είχε ως συνέπεια να απελευθερωθούν μεγάλες ποσότητες ραδιενέργειας. Μέχρι σήμερα δεν είναι γνωστός ο ακριβής αριθμός των θυμάτων, ενώ η περιβαλλοντική καταστροφή στην ευρύτερη περιοχή ήταν ανεπανόρθωτη. Η Παγκόσμια Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας μιλά για περίπου 4.000 περιστατικά θανατηφόρου καρκίνου από την ακτινοβολία, ενώ οικολογικές οργανώσεις αναφέρουν πως ο αριθμός αυτός είναι στην πραγματικότητα δεκαπλάσιος.

Τα κατασκευαστικά σχέδια αποκατάστασης

26 χρόνια μετά τον πυρηνικό όλεθρο, ο κίνδυνος από τη ραδιενέργεια ελλοχεύει ακόμη στην περιοχή. Το παλιό τσιμεντένιο περίβλημα του πυρηνικού σταθμού, το οποίο είχε κατασκευαστεί αμέσως μετά το ατύχημα, κρίθηκε ακατάλληλο ήδη από τη δεκαετία του '90. Η νέα σαρκοφάγος του μοιραίου «Βlock 4» του σταθμού εγκαινιάζεται σήμερα, με στόχο να σταθεροποιήσει την ασφάλεια στην περιοχή για τα επόμενα 100 χρόνια. Η νεοσύστατη κοινοπραξία Νοvarka, με τη συμμετοχή ουκρανικών εταιριών, της γαλλικής Vinci & Bouygues και της γερμανικής Nukem & Hochtief, έχει δεσμευτεί να φέρει εις πέρας το έργο της αποκατάστασης της σαρκοφάγου.

Το έργο αναμένεται να κοστίσει 1.32 δισ. €, ενώ το ειδικό ταμείο που έχει συσταθεί (Chernobyl Shelter Fund) συγχρηματοδοτείται από την ΕΕ, την ουκρανική κυβέρνηση, αλλά και την Ιαπωνία, τις Η.Π.Α και τον Καναδά. Η νέα σαρκοφάγος θα έχει μήκος 257 μέτρα, ύψος 109 μέτρα και θα ζυγίζει περίπου 29.000 τόνους ενώ αναμένεται να ολοκληρωθεί το καλοκαίρι του 2015. Ο Ουκρανός πρωθυπουργός Μίκολα Αζάροφ δήλωσε: «Θέλουμε να λύσουμε το πρόβλημα οπωσδήποτε σε ενάμιση χρόνο από τώρα».

Αβεβαιότητα για τα πυρηνικά απόβλητα

Ειδικοί αναφέρουν ότι απαιτείται πρώτα μια ειδική επεξεργασία της ήδη υπάρχουσας σαρκοφάγου πριν να τοποθετηθεί η νέα. Τα πυρηνικά απόβλητα που είναι θαμμένα στο εσωτερικού της παλιάς σαρκοφάγου θα πρέπει να μετακινηθούν και να καταστραφούν με ασφάλεια.Ο Ουκρανός πυρηνικός επιστήμονας Βλαντιμίρ Ουσατένκο φαίνεται προβληματισμένος ως προς την επιτυχή καταστροφή των αποβλήτων και αναφέρει στη Deutsche Welle: «Μετά το ατύχημα, οι πληροφορίες που δημοσιεύθηκαν σχετικά με τα ραδιενεργά απόβλητα του Block 4 νοθεύτηκαν, όπως και όλα τα πραγματικά στοιχεία για το μέγεθος της καταστροφής».

Εξίσου προβληματισμένος παραμένει και ο πρώην υπουργός Περιβάλλοντος της Ουκρανίας, Γιούρι Κοστένκο, εκφράζοντας δημόσια τους φόβους τους για την αποτελεσματικότητα του νέου κατασκευαστικού εγχειρήματος, κυρίως ως προς την ασφαλή καταστροφή της παλιάς σαρκοφάγου. Το μεγάλο στοίχημα αποτελεί ακόμη η ασφαλής εναπόθεση των αποβλήτων διασφαλίζοντας τους αναγκαίους όρους για την αποφυγή μελλοντικών ραδιενεργών διαρροών.

Alexander Sawitzki, Markian Ostaptschuk/ Δήμητρα Κυρανούδη

Υπεύθ. σύνταξης: Άρης Καλτιριμτζής