آرشیف ملی تاریخ افغانستان را بیان می کند. در این جا عصر شکوفایی و ویرانگری هر دو را می توان در لابلای اسناد و تصاویر تاریخی مشاهده کرد.

نسخه های خطی تزیین شده با طلا و لاجورد توجه هر تازه واردی را به خود جلب می کند. در این جا اسناد تاریخی بی نظیری که قدامت آن تا 500 سال پیش می رسد نگهداری می شود.

عبدالرشید عثمان، مسوول بخش خطی آرشیف ملی می گوید، 70 درصد آثار خطی این آرشیف با طلا و لاجورد تزیین شده است: «ما آثاری داریم که در آرشیف جهان شاید کم نظیر باشد. تقریبا 70 درصد آثار ما با طلا و لاجورد تزیین شده است».

تصاویر تاریخی

مسوولان آرشیف ملی می گویند بیش از 180 هزار سند تاریخی در آرشیف ملی نگهداری می شود. تصاویری از مکان های تاریخی نیز در این آرشیف موجود است. عکس های بودای بامیان پیش از تخریب و مراحل مختلف تخریب این اثر تاریخی را می توان در آرشیف ملی مشاهده کرد.

بانک نوت های دوره های مختلف در این جا موجود است و برخی از کوچ ها و تخت های شاهان گذشته این کشور که با چوب به صورت ماهرانه ای کندن کاری شده، در این آرشیف نگهداری می شوند.

خداداد آغر، مسوول اسناد تاریخی در آرشیف ملی می گوید اسنادی که مربوط به دوران سلطان حسین بایقرا است، در این آرشیف نگهداری می شود: «آرشیف از دو بخش تشکیل شده یک بخش اسناد خطی و بخش دیگر اسناد تاریخی. اسنادی از زمامداران و رجال سیاسی در این جا نگهداری می شوند».

تقریبا همه آثار خطی در آرشیف ملی دست خط هستند. فرمان های حاکمان گذشته، جزوه ها و کتاب های با دست نوشته شده اند. برخی از نسخه های خطی آرشیف ملی برای نسل کنونی ناآشنا است.

این آثار با رسم الخط کوفی، خط سیاه مشق و خط بهاری نوشته شده اند؛ رسم الخط هایی که امروزه از آن ها استفاده نمی شود. حاشیه های این خطوط با حاشیه های زیبا تزیین شده اند.

عبدالرشید عثمان می گوید: «در بخش آمریت رسم الخطی، آثار خطی یا قلمی است که در زمان های قدیم نوشته شده و در اینجا نگهداری می شود».

بودجه ناکافی

مسوولان آرشیف ملی می گویند اسناد و نوشته هایی که قدامت آن ها به 50 سال پیش برسد، مربوط آرشیف ملی است و خرید و فروش آن ها در بازار ممنوع می باشد.

هرچند آرشیف ملی اسناد تاریخی را درصورتی که نزد افراد باشد خریداری می کند، اما مسوولان آن می گویند بودجه کافی برای خریداری اسناد گران بها در اختیار ندارند.

آقای آغر می گوید: «ما مقدار کافی بودجه برای خریداری اسناد داریم اما متاسفانه فقط می توانیم اسناد بسیار مهم را خریداری بکنیم».

این مسوول آرشیف ملی از مردم خواست که اگر اسناد تاریخی دارند آن را در آرشیف ملی تسلیم دهند: «ما همیشه از طریق رسانه ها گفته ایم که اگر هم وطنان ما اسنادی در اختیار دارند آنها را در آرشیف تحویل دهند تا دانشمندان استفاده بهتر کنند».

آرشیف ملی حالا منبع خوبی برای جهان گردان و محققانی است که می خواهند در مورد افغانستان و تاریخ آن بدانند. ساختمان آرشیف ملی در سال های اخیر ترمیم شده است.