خانه آزادي (فريدم هاوس) يک نهاد بينالمللي غيردولتي مستقر در واشنگتن است که سالانه گزارش خود در مورد آزادي بيان را منتشر ميکند. براساس اين گزارش، افغانستان از نظر داشتن آزادي بيان در درجه 165 قرار دارد.

ديده بان رسانهها در موسسه رسانهيي «ني»، با انتقاد از گزارش خانه آزادي گفت بخشي از محتويات گزارش اين نهاد نادرست است و تصوير تاريکي نسبت به آزادي بيان در افغانستان براي جهانيان ارايه ميکند.

صديق الله توحيدي، مسوول ديده بان رسانه ها روز يک شنبه در يک نشست خبري در کابل گفت وضعيت آزادي بيان در افغانستان به مراتب بهتر از کشورهاي منطقه است.

توحيدي افزود: «اعتراض ما اين است که ما (در گزارش خانه آزادي) در موقعيت 165 قرار داريم. با توجه به وضعيتي که در منطقه ما حاکم است، قناعت نداريم. فريدم هاوس بايد مسايل را دقيق بررسي ميکرد، بعد جايگاه افغانستان را مشخص ميکرد».

خانه آزادي کشورهاي جهان را از نگاه برخورداري از آزادي بيان به سه دسته، کشورهاي آزاد، کشورهاي نيمه آزاد و کشورهايي که آزادي بيان در آنها وجود ندارد، تقسيم کرده است. در اين گزارش افغانستان در رده کشورهايي قرار داده شده که در آنها آزادي بيان وجود ندارد.

توحيدي گفت: «اين گزارش باورهايي را به وجود ميآورد که اگر در ده سال آزادي بيان در اين کشور نيامده، پس بهتر است با هر گروه متعصب و متحجر که لازم است کنار بياييم، چون دموکراسي، حقوق بشر و آزاديهاي مدني تامين نشده است». به باور توحيدي، چنين گزارشهايي باعث کاهش حمايت جامعه جهاني از آزادي بيان در افغانستان ميشود.

آزادي بيان در قانون اساسي و قانون رسانههاي جمعي افغانستان تضمين شده است. اما توحيدي مي گويد مشکل اصلي در برابر آزادي بيان در افغانستان، امنيت و محدوديتهاي اقتصادي است. او ميافزايد: «ما به آساني جواز (يک رسانه را) ميگيريم، به سادگي فعاليت ميکنيم و از نگاه قانوني مشکل نداريم، ولي از نگاه اقتصادي و شرايط سياسي مشکل داريم».

خبرنگاران چه ميگويند؟

شماري از خبرنگاران ميگويند با وجودي که قوانين آزادي بيان را تضمين ميکند ولي خبرنگاران در جريان فعاليتهاي شان با محدوديتهايي مواجه هستند.

خبرنگاران ميگويند تهديدهاي امنيتي، مداخله مقامهاي دولتي براي جلوگيري از نشر واقعيتها و همچنين حاضر نشدن مقامهاي دولتي به دادن معلومات به خبرنگاران، محدوديتهايي را براي کار خبرنگاري ايجاد کرده است.

جاويد روستاپور، يک تن از خبرنگاران در کابل ميگويد: «طي سالهاي گذشته آزادي بيان از طرف حکومت حمايت نميشد و دولت مردان به آزادي بيان باورمند نبودند. اما بيشترين دستآورد در ده سال گذشته آزادي بيان و رسانهها بوده است».

مسافر قوقندي، ديگر خبرنگار افغان ميگويد معيار آزادي بيان نبايد وضعيت حاکم در کابل باشد زيرا خبرنگاران در ولايتها با محدوديتهاي بيشتري روبهرو اند. او ميافزايد: «زماني که قانون باشد اما تطبيق نگردد بازهم ما مشکل داريم، مثلاً زماني که در بيرون از کابل زورمندان حکومتي رسانهيي را مسدود ميکنند، دولت نميتواند آن را دوباره فعال کند».

در همين حال، ديده بان رسانهها ميگويد که محدوديتهايي از سوي صاحبان رسانهها نيز بر خبرنگاران وضع ميشود.

گزارشگر: حسين سيرت

ويراستار: عارف فرهمند