جلسه استماعیه محکمه بین المللی هاگ یا لاهه امروز چهارشنبه در مورد افغانستان آغاز شد. قرار است این جلسه سه روز طول بکشد. در این جلسه دادگاه بین المللی علیه جرایم جنگی و بشری، سارنوالان و قربانیان می خواهند که تصمیم عدم تحقیق اتهامات جرایم جنگی و جرایم بشری در افغانستان مورد بازبینی قرار گیرد.

فرگال گاینور یکی از سارنوالان که از ۸۲ قربانی افغان نمایندگی می کند این روز را « روزی تاریخی برای پاسخگویی در افغانستان» خوانده است.  

قاضی ها در ماه اپریل ۲۰۱۹ تقاضای فاتو بینسودا یکی ازسارنوالان این دادگاه را برای آغاز تحقیقات بر محور اتهاماتی مبنی بر ارتکاب جرایم از سوی طالبان، نیروهای امنیتی افغان، نظامیان امریکایی و کارمندان اداره استخبارات امریکا در افغانستان  رد کردند.

در این فیصله محکمه بین المللی جرایم جنگی که از سوی قربانیان و گروه های مدافع حقوق بشر محکوم شد، آمده بود که تحقیقات در این زمینه " منجر به تامین عدالت نخواهد شد؛ زیرا به دلیل عدم همکاری، احتمالاً این روند موفقانه به پیش نخواهد رفت."

این فیصله یک ماه پس از آن صورت گرفت که مایک پامپئو وزیر خارجه ایالات متحده امریکا مانع صدور ویزا برای کارمندان دادگاه بین المللی لاهه شد که می خواستند اتهام های جنایات جنگی و سایر سوء استفاده ها از سوی نظامیان امریکایی در افغانستان و یا کشورهای دیگر را مورد تحقیق قرار دهند. 

سارنوال فاتو بنسودا که  درخواست تحقیقات را مطرح کرده مدعی است که اطلاعاتی در دست اند که اعضای ارتش امریكا و سازمان های استخاباراتی "مرتکب اعمال شکنجه، رفتار ظالمانه، نقض کرامت انسانی، تجاوز جنسی و خشونت جنسی علیه بازداشت شدگان در جریان درگیری ها در افغانستان و سایر مناطق شده اند. به باور وی این جرایم اصولاً در میان سال ها ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ صورت گرفته اند.

او همچنین گفت که طالبان و سایر گروه های شورشی از سال ۲۰۰۹ بیش از ۱۷۰۰۰ غیرنظامی را کشته اند که ۷۰۰۰ مورد آن قتل های هدفمندانه بوده است. این سارنوال محکمه بین المللی لاهه همچنین نیروهای امنیتی افغان را متهم به شکنجه زندانیان در بازداشتگاه ها کرده است.

هرچند در آن زمان محکمه برای آغاز  رسمی این اتهامات رای نداد، اما پذیرفته بود که جرایم بشری در افغانستان صورت گرفته و درخواست بررسی آن را نیز معقول عنوان کرده بود. جلسه استماعیه روز چهار برای این برگزار گردیده تا روشن شود که آیا قربانیان می توانند در این زمینه استیناف خواهی کنند یا خیرد.

گاینور سارنوالی که از قربانیان افغان نمایندگی می کند به هیات قضایی گفته که این قضیه حیاتی بوده و باید مورد تجدید نظر قرار گیرد.

او خطاب به قاضی ها گفت: «ما اینجا هستیم تا تصمیمی را که که تمام حقوق آنها [قربانیان] را ... از بین برده است و به هر امیدی که برای عدالت و پاسخگویی داشته اند آسیب بزرگی وارد کرده، به چالش بکشیم.» او افزود: « بسیار مهم است که قربانیان بتوانند در برابر تصمیمی که بیانگر خطر بزرگ و آشکار در برابر حقوق آنان است، درخواست تجدید نظر کنند.»

او همچنان علاوه کرده که یگانه مرجع قضایی که می تواند دستور بررسی جنایات جنگی و جنایات بشری در افغانستان را صادر کند، دادگاه بین المللی لاهه است. 

na/nf (ap)