از چند سال به این سو، شهروندان کشورهای حوزه بالقان غربی به استثنای کوزوو، اجازه دارند بدون ویزا تا ۹۰ روز در اتحادیه اروپا اقامت داشته باشند. 

حدود یک سال است که شهروندان گرجستانی و اوکرایینی نیز می توانند از قانون عدم نیاز به ویزا برای ورود به اتحادیه اروپا استفاده کنند. اما کشورهای اروپایی مانند آلمان می گویند که از این قانون برای اقامت درازمدت و تقاضای پناهندگی سوء استفاده می شود.

از همان آغاز آلمان و فرانسه از این هراس داشتند که موارد سفر به کشورهای شان در چارچوب قانون سفر بدون ویزا ممکن است که به موج مهاجرت ناخواسته ای منجر شود. برلین و پاریس به این خاطر در مذاکرات اتحادیه اروپا با کشورهای شریک خواهان تصویب یک قانون اضطراری شدند، یعنی در صورتی که مسافرت بدون ویزا باعث افزایش تقاضاهای پناهندگی در کشورهای اتحادیه اروپا شود، می توان اجرای آن را متوقف کرد. 

کشورهای اتحادیه اروپا بارها تهدید کردند که این قانون اضطراری را به اجرا خواهند گذاشت. چندی است که تقاضاهای پناهندگی پناهجویان گرجی و ارمنستانی افزایش یافته است. گرچه شهروندان ارمنستان به ویزا نیاز دارند، اما آن ها امیدوارند که قانون عدم نیاز به ویزا در چند سال آینده شامل حال آن ها نیز بشود. اما به دلیل سوء استفاده از این قانون برای ارائه تقاضای پناهندگی ممکن است که این قانون در مورد آن ها به اجرا درنیاید. 

اشتفان مایر، سکرتر امور پارلمان در وزارت داخله آلمان در مورد این مشکل به روزنامه های گروه رسانه یی فونکه گفت: «از این کشورها (ارمنستان و گرجستان) مهاجران زیادی به آلمان می آیند. اما میزان قبولی تقاضاهای پناهندگی آن ها بسیار پایین است».

به گفته اداره آلمان فدرال برای مهاجرت و آوارگان، در سال گذشته حدود ۳۵۰۰ شهروند گرجی و حدود ۳۹۰۰ ارمنستانی در آلمان تقاضای پناهندگی داده اند. این ارقام بسیار بلند نیستند، اما قانون عدم نیاز به ویزا به این منظور تنظیم نشده است که مردم به کشورهای اتحادیه اروپا بیایند و تقاضای پناهندگی بدهند.

دسته بندی به عنوان کشورهای مبداء امن

از آغاز سال روان این آمار در حال افزایش است. طبق اطلاعات اداره مهاجرت آلمان در ماه های جنوری و فبروری سال ۲۰۱۸، تقریبا ۱۴۰۰ تقاضای پناهندگی از سوی شهروندان گرجی به این اداره ارائه شده است. اما تقریبا در هیچ موردی به این متقاضیان حق پناهندگی تعلق نمی گیرد. چون آن ها در موارد بسیار اندکی واقعا در کشورشان مورد تعقیب سیاسی قرار گرفته اند. براین اساس فقط دو درصد از تقاضاهای پناهندگی شهروندان گرجستانی به رسمیت شناخته می شود و این آمار در مورد شهروندان ارمنستان نیز مشابه است.

میزان قبولی تقاضاهای پناهندگی شهروندان گرجستانی با پناهجویان از کشورهای مغرب قابل مقایسه است. حکومت آلمان فدرال می خواهد کشورهایی را که میزان قبولی تقاضاهای پناهندگی شهروندانشان کمتر از پنج درصد است، شامل لیست کشورهای «امن» بسازد. به این ترتیب بازگرداندن پناهجویان ردشده آسان می شود. در مورد کشورهای مبداء امن در قانون درج می شود که در آن جا تعقیب سیاسی وجود ندارد و هیچ کس قربانی رفتار غیرانسانی نمی شود. اشتفان مایر، سکرتر امور پارلمانی وزارت داخله آلمان می گوید که حتی حکومت گرجستان نیز خواهان این است که به حیث کشور مبداء امن رده بندی شود.

پیش از این در ماه فبروری، سکرتر امور پارلمانی به روزنامه «دی ولت» گفته بود: «اگر نتوان این روند را به زودی متوقف کرد، اتحادیه اروپا باید قدرت عملش را ثابت کند و قانون عدم نیاز به ویزا را دوباره لغو کند...». اشتفان مایر سوء استفاده از عدم نیاز به ویزا را «گستاخانه و غیرقابل قبول» خواند و گفت: «آن ها (پناهجویان ارمنستانی و گرجستانی) تقاضای پناهندگی می دهند، در حالی که می دانند احتمال قبولی شان بسیار اندک است و این جا از کمک های دولت استفاده می کنند و از سیستم صحی ما بهره مند می شوند». 

مجرمین مظنون از گرجستان

اما در این ارتباط مساله اعمال خلاف قانون نیز مطرح است. توماس دیمیزیر، وزیر داخله پیشین آلمان فدرال در ماه مارچ به دویچه وله گفته بود: «شهروندان گرجی این جا می آیند، تقاضای پناهندگی می دهند و از این مهلت تا زمان دریافت پاسخ استفاده می کنند. نخست برای این که کمک های دولتی دریافت کنند. دوم، برای این که از خانه ها سرقت کنند».

اداره فدرال رسیدگی به جنایات در گزارشی به نام «جرم و جنایت در ارتباط با مهاجرت» در مورد نُه ماه نخست سال گذشته نوشته بود که در کنار شهروندان کشورهای مغرب، شمار پناهجویان گرجستانی که مظنون به ارتکاب اعمال خلاف قانون هستند، بیشتر از حد متوسط است. براین اساس بیشتر آن ها متهم به دزدی و سرقت از خانه ها هستند.

رئیس جمهور گرجستان حاضر به همکاری با حکومت آلمان است

گیورگی مارگ ولاشویلی، رئیس جمهور گرجستان در واکنش به گفته های سیاستمداران آلمانی گفت که حکومتش آماده است «از آزادی ویزا که دریافت آن این قدر سخت بود، بیشتر از گذشته محافظت کند». او افزود که کشورش نسبت به حفظ این آزادی مسئولیت پذیر و وظیفه شناس است.

م. ا. (کریستوف هاسل باخ)