اروپا در حال حاضر با چالش های متعدد مواجه است. حملات تروریستی، تشنج میان روسیه و ترکیه، افزایش مهاجرین و منازعه در شرق اوکراین. وزرای خارجه در کنفرانس سازمان همکاری و امنیت اروپا به خصوص درباره وضعیت امنیتی اروپا بحث می کنند.

شعار رسمی کنفرانس سازمان امنیت و همکاری اروپا ممکن است این باشد، کسی که حرف می زند، شلیک نمی کند. تشنج ها میان روسیه و ترکیه، یکی از موضوعات مطرح در کنفرانس وزاری خارجه سازمان امنیت و همکاری اروپا بود. آنها تلاش کردند تا وزرای خارجه روسیه و ترکیه را در حاشیه کنفرانس، برای مذاکره دوجانبه در یک اطاق یکجا کنند.

به این ترتیب سرگی لاوروف و مولود چاوش اغلو مدت نیم ساعت باهم صحبت کردند. این نخستین دیدار دو مقام بلندرتبه دو کشور بعد از سقوط یک جت جنگی روسی توسط نیروی هوایی ترکیه در پایان ماه نوامبر بوده است. تاهنوز محتوای این گفتگو روشن نیست.

پایان اجماع؟

اما باوجود آن هم در اروپا شلیک می شود، مثلاً در شرق اوکرایین؛ اما همزمان گفتگو هم صورت می گیرد. زیرا سازمان امنیت و همکاری اروپا با 57 عضو یگانه سازمانی است که در آن در گفتگوها، نیازی به دعوت ویژه نیست.

در ناتو و یا اتحادیه اروپا، همایش های مشترک با روسیه به دلیل جنگ در شرق اوکرایین و اشغال کریمیا که خلاف حقوق بین الدول است، متوقف شده اند. به این ترتیب، سازمان امنیت و همکاری اروپا یگانه جایی است که در آن همه دولت ها صرف نظر از جهت گیری های شان گردهم می آیند.

تصامیم فقط در یک اجماع صورت می گیرد و الزامی نیستند. به این ترتیب، این سازمان بیشتر به ببری بی دندان شباهت دارد؛ 57 ببر بی دندان. فرانک والتر اشتاین مایر وزیر خارجه آلمان سخنانش را با این جمله آغاز کرد: «اروپا مانند یک کشتی در آب های طوفانی روان است». او افزود که وضعیت امنیت مشترک در اروپا، واقعاً برای او مایه نگرانی است.

بحر طوفانی و کشتی کهنه

آلمان حالا برای یک سال رهبری سازمان امنیت و همکاری اروپا را به عهده می گیرد. ولفگنگ اشینگر، رییس کنفرانس امنیتی مونشن گفت: «آلمان نمی تواند نظم امنیتی اروپا را در مدت این یک سال نجات دهد. در پهلوی ضرورت های کوتاه مدت، قبل از همه برای کاهش خطر جنگ، باید آلمان روندی را راه اندازی کند که مشکلات میان مدت و درازمدت را نیز در نظر بگیرد».

جستجوی اعتماد از دست رفته

رییس آلمانی سازمان همکاری و امنیت اروپا سه ساحه را به عنوان اولیت های کاری اش تعریف کرد:

1: قدم اول برمبنای تجارب از منازعه، باید واکنش در برابر بحران ها، زود تر، مصمم تر و اساسی تر صورت گیرد.

2: اعتمادسازی راه اندازی شود تا خطرهای نظامی کاهش یابند، مانند شلیک بر جت جنگی روسی در مرز میان ترکیه و روسیه. بالاخره به نظم امینتی اروپا باید شکل داده شود.

بعضی در آرزوی تشکیل یک هلسینکی جدید هستند. یعنی ایجاد یک پیمان جدید مثل پیمان هلینسکی که در پایخت فنلند در سال 1975 به عمل آمد. بهتر آن است که این امر در سال 2016 صورت گیرد.

گروه کارشناس در دور و بر اشینگر رییس کنفرانس امنیتی مونشن، یک نشست سازمان امنیت و همکاری اروپا را در سطوح سران دولت ها به عنوان هدف درنظر دارد که باید نظم امنیتی اروپا را به صورت الزامی قاعده مند سازد، اما نه در سال بعدی.