در کنفرانس وزارات خارجه آلمان گروه های برجسته ادیان مختلف دورهم می آیند. روز دوشنبه زیگمار گابریل، وزیر خارجه آلمان در برلین با رجال مذهبی و دانشمندان از سراسر جهان، علمای اسلامی از ایران و افغانستان و همچنین نمایندگان یهودی ها از بیت المقدس، اسقف های اعظم کلیساهای کاتولیک، کشیش های ارتدوکس، پروتستانت و قبطی ها، بهایی ها، صوفی ها و دروزی ها، شیعه ها و سنی ها، که بیشتر مردان و کمتر زنان در بین شان اند، گفتگو می کند.

در اعلامیه وزارات خارجه آلمان آمده است که "شرکت کنندگان در جامعه شان و در راستای کار برای صلح در داخل و بین جوامع نفوذ و اقتدار دارند." در این کنفرانس بیش از ۱۰۰ مهمان همزمان وظیفه ایجاد «مسئولیت صلح بین ادیان» را عهده دارند.

با این کنفرانس، سیاست آلمان به طور قابل توجهی فراتر از محدوده بازیگران دولتی در صحنه بین المللی حضور پیدا می کند. یعنی سیاست خارجی با بازیگران غیردولتی به عنوان یک وسیله مکمل کننده دیپلوماسی کلاسیک استفاده می گردد. قرار است در وزارت خارجه آلمان به این منظور یک فضای کاری مستقل ایجاد می شود.

۱۱ سپتمبر ۲۰۰۱

پیش زمینه کنفرانس به حملات ۱۱ سپتمبر سال ۲۰۰۱ در نیویارک و واشنگتن بر می گردد. این حملات دیپلوماسی در سراسر جهان را تغییر داد. پس از آن یوشکا فیشر وزیر خارجه آن زمان آلمان در سال ۲۰۰۲ برای اولین بار یک "نماینده برای گفتگو با جهان اسلام" در مقام سفیر را مقرر کرد.

بیشتر: مفتی اعظم مصر: اعمال تروریستی مشروعیت دینی ندارد

 پس از تغییر حکومت در سال ۲۰۰۵ یک "نماینده ویژه ای برای گفتگو بین فرهنگ ها" در وزارت خارجه آلمان موظف گردید. وزارت خارجه ایالات متحده امریکا تقریبا ده سال قبل یک بخش را به موضوع دین تخصیص داد. همچنین وزارتخانه های کشورهای اروپایی نیز همین مسیر را در پیش گرفتند.

اولین تبادلات ساختاری

بر اساس معلومات وزارات خارجه آلمان اینک در برلین با راه اندازی این کنفرانس "یک قالب جدید نه بلکه یک شروع جدید" صورت گرفته است. در اینجا مشارکت و پروژه ها در جامعه مدنی، تقریبا در حوزه پیش از سیاست مطرح اند. در اینجا همچنین گفت و گوهای ساختاری با بازیگران دینی در اولویت قرار دارد.

اینس-ژاکلین ورکنر، جامعه شناس آلمانی در شهر هایدلبرگ آلمان که سیاست های بین المللی و مطالعات صلح شامل موضوعات اساسی تحقیقاتش است، در این زمینه به "پیمان لیسبون" اشاره می کند. در این پیمان در سال ۲۰۰۷، اتحادیه اروپا تعهد کرده است که گفت و گوهای باز، شفاف و منظم با کلیساها داشته باشد. این امر همچنین یک نوع قدردانی از بازیگران غیردولتی به شمار می رود. دانشمندان بخش علوم سیاسی از زمان طولانی توصیه می کنند تا از چنین زمینه ها استفاده گردد.

"یگانه بازیکنان مطرح"

ورکنر در مصاحبه ای با دویچه وله می گوید که "تا کنون به این موضوع از دید بسیار یک طرفه" نظر انداخته شده است. بیشتر دین به عنوان یک علت جنگ معرفی شده است. اما مسئولیت ادیان در راستای صلح نیز اهمیت بسیار مثبت برای دیپلماسی دارد. به خصوص در مناطق درگیر بحران ها، بازیگران مذهبی "یگانه بازیکنان مطرح در جامعه مدنی" هستند.

بیشتر: رهبر کاتولیک‌های جهان پاهای پناهجویان را شست و شو داد

شام روز یکشنبه کنفرانس در وزارت خارجه آلمان در برلین آغاز می گردد. در میان مهمانان همچنین مائورو گاروفالو، که مسئول روابط بین الملل در جامعه کاتولیک "سنت ایگیدو" است نیز حضور دارد. در سال ۱۹۹۲ بازیگران کلیسایی در جای که دیپلوماسی بین المللی شکست خورده بود، موفق گردیدند پس از ۱۶ سال جنگ داخلی، تقریبا با یک میلیون کشته، در موزامبیک میانجی شوند و یک پیمان صلح بین جناح های متخاصم به امضا برسد.

این کار هنوز هم به عنوان نقطه عطفی برای مشارکت مدنی در عرصه های دیپلماتیک به شمار می رود. مارکوس واینگارد یکی از پژوهشگران مسایل صلح در سال ۲۰۱۴ در کتابش "چه چیزی صلح ایجاد می کند" ده نمونه دیگری از بازیگران ادیان و مذاهب مختلف، از جمله از سیرالئون، کانگو و کامپوچیان را ارائه کرد.

تئاتر و دیپلماسی

کاملا مناسب است که رهبران مذهبی محلی به وزارت خارجه آلمان دعوت شده اند. طور مثال از سارایوو، که هنوز هم می خواهد برخی از سنت های فرهنگ چند مذهبی اش را حفظ کند، مفتی اعظم بوسنیا-هرزگوینا و رئيس جامعه یهودی این کشور در کنفرانس شرکت می کنند. از گینه اسقف اعظم کوناکری و امام بزرگ شرکت دارند. از کامرون یک نماینده از کمیسیون کاتولیک "عدالت و صلح" و نمایندگان پیشرو مسلمانان این کشور انتظار می روند. وزارت خارجه آلمان همچنین در تلاش است که در کجا می تواند آلمان چنین طرح ها را در محل حمایت کند.

بیشتر: جماعت‌های دینی در آلمان "کشتن به نام خدا" را محکوم کردند

در عرصه فرهنگی نیز وزارت خارجه آلمان در برلین میانجیگری می کند. در سال ۲۰۱۶، تئاتر گورکی در برلین با عنوان "مکاتبات برلین"، یک سری بحث ها در مورد نظم نوین و بی نظمی های جهانی را آغاز کرد.

در روز افتتاحیه، فرانک والتر اشتاینمایر، وزیر خارجه آن زمان آلمان، موضوع "نیروهایی که تاثیرگذار در لغزش ساختاری مدل های نظمی و تصوری جامعه می شوند" را مطرح کرد. او در سخنرانی قابلی توجهش از "یک کار سخت در یک نظم مشترک که روایت های بزرگ و الگوهای روایی را با هم ارتباط دهد" سخن گفت. این در ۲۲ می سال ۲۰۱۶ بود. یک سال بعد، زیگمار گابریل آنچه را اشتاینمایر در تئاتر به عنوان یک آزمایش آغاز کرده بود، در عرصه دیپلماتیک به بحث کشانده است.

nka, rsh (Strack)