در سال ۲۰۲۲ مجموعاَ ۱۰.۶ میلیون نفر در جهان به بیماری سل یا توبرکلوز مبتلا شدند. اکثریت این افراد، یعنی ۷.۵ میلیون نفر، برای نخستین بار به این عفونت ریوی قابل انتقال از طریق هوا مبتلا شدند. این شمار بسیار بلند است، به خاطر این که در افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند احتمال ابتلای مجدد بسیار بالا است.

سازمان جهانی صحت گفته است از سال ۱۹۹۵ به این سو که آمار بیماری سل را ثبت می‌کند، این بلندترین میزان ابتلای سالانه به این بیماری است.

صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!

این سازمان در گزارش جهانی توبرکلوز سال ۲۰۲۳ گفته است که این افزایش شدید ممکن ناشی از تاخیر در تداوی‌ها به دلیل پاندمی کووید-۱۹ باشد.

داکتر رامیا انانتاکریشنان، رئيس موسسه غیرانتقاعی «ریچ» در هندوستان گفت که در جریان پاندمی کرونا مراجعه مردم برای تداوی دیگر بیماری‌ها بسیار کم بوده است.

به گفته او، به دلیل قرنطین و محدودیت‌های کرونایی، بسیاری مردم نتوانستند سر وقت تست توبرکلوز انجام بدهند: «در این دوره شمار بزرگی از مردمی که عفونت توبرکلوز را در دیگر ارگان‌های بدن خارج از شش‌ها داشتند، به مراکز صحی مراجعه نکردند.»

توبرکلوز یا سل چیست؟

توبرکلوز یک بیماری ساری است که توسط باکتری میکوباکترویم توبرکلوسیز ایجاد می‌شود.

این باکتری از طریق هوا قابل انتقال است و زمانی که فرد مبتلا سرفه یا صحبت می‌کند، این باکتری از طریق بزاق یا آب دهن‌اش به افرادی که در نزدیکی‌اش هستند انتقال می‌یابد.

این باکتری معمولاَ باعث عفونتی در ریه‌ها می‌گردد، اما می‌تواند دیگر اعضای بدن را نیز متاثر کند. داده‌های صحی نشان می‌دهد که مردان بیشتر از زنان به این بیماری مبتلا می‌شوند.

تفاوت میان آلودگی به باکتری و بروز عفونت توبرکلوز

تخمین زده می‌شود که یک چهارم همه مردم در جهان به باکتری عامل توبرکلوز آلوده می‌شوند. اما این باکتری می‌تواند برای سال‌ها در بدن غیرفعال باشد.

تنها در پنج درصد از افراد آلوده به این باکتری در ظرف دو سال بعد از آلوده شدن به آن علایم بیماری ظاهر می‌شود.

آلودگی به این باکتری زمانی منجر به بروز عفونت می‌شود که سیستم ایمنی بدن به دلایل دیگری ضعیف شده باشد.

مجموعه مطالب صحی را در این صفحه بخوانید!

داکتر انانتاکریشنان می‌گوید: «یکی از دلایل اصلی ضعف ایمنی، سوء تغذیه است. اچ آی وی یک خطر بزرگ‌تر است و دیابت‌ها نیز خطر بزرگ برای ایمنی بدن است.»

سازمان جهانی صحت از سوء مصرف الکل و سگرت به عنوان عوامل دیگر بروز بیماری توبرکلوز یاد کرده است.

هرگاه فردی عفونت فعال توبرکلوز داشته باشد اما تداوی نشود، با خطر بالای مرگ مواجه است.

کدام کشورها بیشترین آمار ابتلا به توبرکلوز را دارند؟

در سال ۲۰۲۲ میلادی دو سوم همه موارد ابتلا به بیماری سل در هشت کشور در افریقا، جنوب آسیا و جنوب شرق آسیا ثبت شده است. این کشورها عبارت اند از هندوستان، اندونیزیا، چین، فیلیپین، پاکستان، نایجریا، بنگله‌دیش و جمهوری دموکراتیک کانگو.

با وجود آن، ۶۰ درصد کاهش جهانی ابتلا به این بیماری در کشورهای هندوستان، اندونیزیا و فیلیپین به ثبت رسیده است.

در سال ۲۰۲۲ میلادی ۲۷ درصد موارد ابتلا در سطح جهان در هند ثبت شده است. وزارت صحت این کشور در ماه نوامبر امسال گفت که از سال ۲۰۱۵ به بعد موارد ابتلا به توبرکوز ۱۶ درصد و مرگ و میر ناشی از آن ۱۸ درصد کاهش یافته است.

چه تعداد سالانه به دلیل ابتلا به سل می‌میرند؟

تخمین زده شده است که در سال ۲۰۲۲ میلادی ۱.۳ میلیون نفر در جهان در پیوند به بیماری توبرکلوز جان باخته اند.

این آمار کمتر از سال‌های قبلی است. تعداد فوتی‌های مرتبط با توبرکلوز در هر دو سال ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ حدود ۱.۴ میلیون نفر تخمین زده شده بود.

اما سازمان جهانی صحت در گزارش خود گفته است که «توبرکلوز بعد از کووید-۱۹ به عنوان دومین عامل مرگ و میر باقی مانده است.» به این ترتیب، این بیماری دو برابر ایدز جان انسان‌ها را می‌گیرد.

بیماری سل عامل اصلی مرگ و میر افراد آلوده به ویروس اچ آی وی است، چون افرادی که به ویروس عامل ایدز آلوده هستند، ۱۸ برابر بیشتر نسبت به دیگران در معرض این بیماری ریوی قرار دارند.

چگونه می‌توان از مرگ‌های ناشی از سل جلوگیری کرد؟

اگر تداوی مناسب صورت بگیرد، ۸۵ درصد بیماران توبرکلوز صحتمند می‌شوند، به این خاطر تشخیص زودهنگام این بیماری مرگ و میر را کاهش می‌دهد.

علاوه بر این، در برابر بیماری توبرکلوز واکسین نیز وجود دارد که به نام واکسین سل یا (BCG) شناخته می‌شود.

این واکسین معمولاَ به کودکان تطبیق می‌گردد و حدود یک قرن می‌شود که مورد استفاده است. این واکسین به خصوص در کودکان زیر پنج سال موثر است، اما موثریت‌اش در مردان بزرگ‌سال کم و در کسانی که بیماری‌های جانبی دیگر مانند ایدز یا دیابت دارند، بازهم کمتر است.

داکتر انانتاکریشنان می‌گوید: «واکسین سل در افراد بالغ غالباَ از اشکال شدید بیماری توبرکلوز جلوگیری می‌کند. این واکسین در افراد بالغ در برابر عفونت ریه‌ها زیاد موثریت ندارد.»

مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!

واکسین‌های جدید نیز زیر توسعه قرار دارند، اما این واکسین‌ها اول باید تائید و سپس در اجتماعات تطبیق گردد.

هر کسی که عفونت فعال توبرکلوز دارد، می‌توانند داروهایی مانند «ایزونیازید» بگیرند. سازمان جهانی صحت توصیه کرده است کسانی که با افراد مبتلا به توبرکلوز تماس داشته اند نیز دارو بگیرند تا از بروز این عفونت جلوگیری شود.

سازمان جهانی صحت گفته است: «پیروی از مراقبت‌های پیشگیرانه بسیار کم بوده است، چون مردم باید این داروها را برای مدت طولانی مصرف کنند.» داروی سل باید در ظرف شش تا نه ماه همه روزه استفاده شود.

داکتر انانتاکریشنان می‌افزاید که داروهای پیشگیرانه دیگری مانند انتی‌بیوتیک ریفامپین موفقانه‌تر تطبیق شده است. این دارو باید هفته یک بار گرفته شود.