آیا آلمان در جنگ اوکرایین به یک «طرف» تبدیل می‌شود؟
۱۴۰۱ بهمن ۱۲, چهارشنبه
صدراعظم آلمان پس از یک تردید طولانی هفته گذشته انتقال تانک‌های جنگی لئوپارد ۲ به اوکرایین را اعلام کرد.
حکومت روسیه فوراً به این تصمیم آلمان واکنش نشان داد. براساس گزارش خبرگزاری روسی انترفکس، دیمیتری پسکوف سخنگوی کرملین روز پنجشنبه تصمیم اخیر ایالات متحده و کشورهای اروپایی به فرستادن تانک به اوکرایین را «اشتراک مستقیم در منازعه» خواند.
مرتبط: امتناع ماکرون از تحویل تانک های جنگی به اوکرایین مورد انتقاد قرار نگرفته است
این دقیقاً چیزی است که صدراعظم شولتس می‌خواست از آن اجتناب کند: یعنی طرح این اتهام از جانب مسکو که آلمان حالا یکی از طرف‌های جنگ در اوکرایین است. او یک بار دیگر این تعبیر را که گویا آلمان مستقیماً در جنگ با روسیه دخیل است، رد کرد. صدراعظم شولتس روز چهارشنبه در گفتگو با شبکه دوم تلویزیون عامه آلمان (زید دی اف) گفت: «نه، مطلقاً نه! نباید هیچ جنگی بین ناتو و روسیه وجود داشته باشد.»
اما این نگرانی وجود دارد که ارسال تجهیزات نظامی آلمان به اوکرایین و آموزش نیروهای اوکرایینی، ممکن است این کشور را به هدف مشروع حملات روسیه تبدیل کند.
مفهوم حقوقی «طرف جنگی» از حقوق بین‌المللی قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم سرچشمه می‌گیرد. به این ترتیب، تبدیل شدن به یک طرف جنگی یا با اعلام رسمی داخل شدن در جنگ و یا از طریق مشارکت مستقیم در عملیات رزمی خاص مرتبط است.
قدم گذاشتن در محیط جنگی، آلمان را به یک طرف جنگ تبدیل می‌کند؛ اما تهیه اطلاعات استخباراتی برای عملیات‌های نظامی یا هم آموزش‌های جنگی برای نیروها یک مساله نامشخص و مبهم است. ارسال اسلحه مشکل‌ساز نیست و یک کشور را به طرف جنگ تبدیل نمی‌کند.
ارسال تسلیحات سنگین و دفاع از خود
در منشور سازمان ملل آمده است: «همه اعضا در روابط بین‌الملل از تهدید یا استفاده از زور علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی کشورهای دیگر و یا هر رفتار دیگر که با اهداف سازمان ملل سازگار نیست، خودداری کنند.»
روسیه در ماه فبروری سال گذشته میلادی این دستور را با حمله بر اوکرایین نقض کرد. این منشور آشکارا بیان می‌کند که در چنین حالتی، همه کشورها حق دارند تا به صورت انفرادی یا مشترک از خود دفاع کنند.
مرتبط: امریکا تانک‌های جنگی ابرامز به اوکرایین می‌فرستد
کارشناسان آلمانی ادعا می‌کنند که در جنگ اوکرایین، روسیه تنها طرفی است که حقوق بین‌الملل را نقض کرده است. مارکوس کرایوسکی، پروفسور حقوق بین‌المللی عامه در دانشگاه ارلانگن-نورنبرگ به تلویزیون عامه آلمان گفت: «هر شلیکی که روسیه در حال حاضر در اوکرایین می‌کند، دوام نقض حقوق بین‌الملل می‌باشد.»
اظهارات وزیر خارجه آلمان جنجالی شد
آنچه از تعریف حقوقی مهم‌تر است، برداشت ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه از ارسال تسلیحات و نحوه واکنش او به این موضوع می‌باشد.
بحثی که پس از اظهارات انالنا بئربوک وزیر خارجه آلمان از حزب سبزها مطرح شد، نشان داد که وضعیت در حال حاضر تا چه اندازه حساس است. او روز سه شنبه در جریان نشست شورای اروپا در تقاضای انسجام میان متحدان غربی گفت: «ما در حال مبارزه در جنگی در برابر روسیه هستیم نه در برابر همدیگر.» انتخاب این کلمات سروصدای زیادی ایجاد کرد، چنانچه سیاستمدران کشورهای غربی محتاطانه تاکید کرده اند که حمایت از اوکرایین به این معنی نیست که آن‌ها یک طرف جنگ هستند.
ماریا زاخاروا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه روز جمعه از سفیر آلمان در مسکو خواهان وضاحت در مورد بیانیه‌‌های «ضد و نقیض» برلین شد. او گفت آلمان از یک طرف توضیح داده است که در جنگ اوکرایین طرف نیست، اما از سوی دیگر، بئربوک گفته است که کشورهای اروپا در حال جنگ با روسیه هستند. زاخاروا در کانال تلگرام نوشت: «آیا آن‌ها خود می‌دانند که در چه مورد سخن می‌گویند؟»
مرتبط: صدراعظم آلمان تحویل‌دهی تانک‌های لئوپارد به اوکرایین را تائید کرد
حتی اگر آلمان و سایر متحدان غربی آن از نظر حقوق بین‌الملل در جایگاه مطمئن قرار دارند و در جنگ، طرف نیستند، اکنون بخاطر ارسال تسلیحات سنگین به طور فزاینده‌ای در کانون تبلیغات روسیه قرار دارند. پوتین در گذشته توجه چندانی به حقوق بین‌الملل نداشته است و غیرمحتمل نیست که در آینده نیز چنین باشد.