آیا اتحادیه اروپا اسقف کلیسای ارتدکس روسیه را تحریم می‌کند؟
۱۴۰۱ اردیبهشت ۱۵, پنجشنبه
کمیسیون اروپا تحریم های را علیه ولادیمیر میخائیلوویچ گوندیایف با نام معنوی «کیریل یکم»، اسقف اعظم کلیسای ارتدکس روسیه پیشنهاد کرده است. با در نظرداشت نزدیکی کیریل یکم با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه، که به طور مداوم از سیاست وی دفاع و پیروی می‌کند، این مرد ۷۵ ساله شامل آن گروه ۵۸ نفری است که قرار است همانند الیگارش ها و طرفداران مهم سیاسی پوتین، از ورود به اتحادیه اروپا منع شده و دارایی های شان در حساب های بانکی غربی مسدود گردد. طور مثال به کیریل یکم رسماً اجازه داده نخواهد شد که در مجمع عمومی شورای جهانی کلیساها در پایان ماه آگست سال روان در شهر کارلسروهه آلمان شرکت کند.
«اسقف پوتین»
اسقف اعظم کلیسای ارتدکس مسکو و سراسر روسیه و رئیس جمهور این کشور روابط نزدیکی دارند. هر دو در شهر لنینگراد، سنت پیترزبورگ امروزی، به دنیا آمده اند. پوتین در آنجا در دهه ۱۹۷۰ با اداره استخبارات شوروی سابق آشنا شد، و گوندیایف در آن زمان هنوز نامزد مقام روحانیت در کلیسای ارتدکس بود. کیریل در ۳۱ سالگی اسقف شد.
ولادیمیر پوتین از سال ۲۰۰۰ تا حال (با یک وقفه از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲) رئیس جمهور روسیه است. پس از مرگ الکسی دوم، اسقف اعظم کلیسای ارتدکس در سال ۲۰۰۸، کیریل که پیش از آن ۲۰ سال ریاست دفتر مهم امور خارجی این کلسیا را به عهده داشت، به عنوان جانشین وی انتخاب شد. در حالی که الکسی دوم از جنگ در گرجستان در سال ۲۰۰۸ انتقاد می کرد، کیریل مأموریت نظامی روسیه در سوریه را به عنوان «جنگ مقدس» ستایش کرد.
این رهبر کلیسای ارتدکس، که با رئیس دولت روسیه در رد ارزش‌های لیبرال و محکومیت همجنس گرایی، هم نظر بوده و از «مدنیت بی‌خدای غربی» شاکی است، پس از ۲۴ فبروری، آغاز تهاجم نظامی بر اوکرایین، بسیار زود خود را با رئیس جمهور پوتین هم نظر نشان داد. او یک کلمه هم از جنگ یا تجاوز یاد نکرد، بلکه در عوض بار دیگر از یک مبارزه «مقدس» سخن گفت.
حتی پس از پخش گزارش ها در مورد چندین مورد قتل عام غیرنظامیان در اوکرایین، هیچ سخن علنی انتقادی از کیریل یکم شنیده نشد. او برعکس گفته است که روسیه هرگز به کسی حمله نکرده و تنها از مرزهای خود دفاع می کند.
دولت و کلیسا
پوتین هم به اسقف خود، که به قول برخی از کارشناسان، او نیز در اداره استخبارات روسیه (کی جی بی) سابقه‌ای دارد، به خوبی رسیدگی کرده است. مثلاً در مکاتب روسیه آموزش دینی دوباره شامل برنامه های درسی است، کلیسا از پرداخت مالیات معاف بوده و رئیس جمهور همواره در مراسم عبادت که توسط کیریل برگزار می شود، شرکت می کند.
کارشناسان شاخه ارتدکس مسیحیت در غرب، بسیار زود از روش و مسئولیت این اسقف اعظم انتقاد کردند. پاپ فرانسیسکوس، که به عنوان رهبر کلیسای کاتولیک روم با اسقف اعظم مسکو و اسقف ارتدوکس یونانی قسطنطنیه در سطح برابر قرار دارد، برعکس مدت طولانی از هرگونه سخن انتقادی درباره نقش کیریل خودداری کرده بود.
«روحانی دولتی»
پاپ فرانسیسکوس بالاخره به روز سه شنبه در صحبتی با روزنامه ایتالیایی "کوریره دیلا سیرا" موضع خود را مشخص ساخت. او گفت: «من ۴۰ دقیقه با کیریل از طریق زوم صحبت کردم. در ۲۰ دقیقه اول او تمام توجیهات برای جنگ (اوکرایین) را برایم خواند. من به آن گوش کردم و گفتم: من هیچ کدام از اینها را نمی فهمم. برادر، ما روحانی دولتی نیستیم، ما نمی توانیم از زبان سیاست استفاده کنیم، بلکه از زبان عیسی استفاده می کنیم. ما چوپان های همان خلق مقدس خدا هستیم. از همین خاطر باید در جست و جوی راه های صلح باشیم و آتش اسلحه را خاموش کنیم. اسقف نباید خادم پوتین گردد.»
کیریل یکم و پاپ فرانسیسکوس در ۱۳ فبروری ۲۰۱۶ در هاوانا پایتخت کیوبا با هم دیدار کردند. از قرن یازدهم میلادی، که دو شاخه غربی و شرقی مسیحیت، یعنی کلیسای کاتولیک روم و کلیسای ارتدکس روسیه، از هم جدا شدند، این نخستین دیدار رهبران دو کلیسا بود.
پاپ فرانسیسکوس در صحبت خود با روزنامه ایتالیایی گفت که دومین ملاقات را با کیریل یکم برای ۱۴ جون امسال قرار گذاشته اند، اما گمان نمی برد که چیزی از آن حاصل شود.
حالا کمیسیون اتحادیه اروپا، به پیشنهاد لتوانیا، تعزیراتی را علیه کیریل یکم پیشنهاد کرده است، که اعمال آن تا هنوز تضمین نشده است. قبل از اینکه در سطح وزیران در این زمینه تصمیم اتخاذ گردد، نمایندگان کشورهای عضو این اتحادیه در مورد آن با هم مشوره می کنند.
مسدود ساختن حساب های مالی در غرب کیریل یکم را نیز متأثر خواهد ساخت. در روسیه بار ها گزارش های در مورد یک شیوه نامناسب زندگی این اسقف و همچنان یک ویلا در سویس منتشر شده است. در یک تصویر، که یک کاربر آن را در شبکه های اجتماعی یافته است، یک ساعت بنددستی سویسی در دست کیریل یکم دیده می شود که قیمت آن ۳۰ هزار یورو است.
کریستوف شتراک / ص.ا، ع.ف