اسلام آباد تلاش گسترده‌ای را برای اخراج مهاجران افغان آغاز کرده و تا حالا حدود ۳۰۰ هزار مهاجر اخراج شده یا مجبور به بازگشت شده اند. این تنها اول کار است، مقامات پاکستانی تخمین می‌زنند که چهار میلیون افغان در پاکستان زندگی می‌کنند و حدود ۱.۷ میلیون آن‌ها بدون مدرک اقامت اند. حکومت پاکستان هشدار داده است هر کسی که بعد از اول نوامبر بدون داشتن مدرک قانونی در این کشور بماند، با بازداشت و مصادره اموال مواجه خواهد شد.  

خشم طالبان افغان

پیشبرد روند اخراج، همراه با گزارش‌هایی مبنی بر آزار و تحقیر مهاجران، خشم اداره طالبان در کابل را برانگیخته است. رژیم طالبان از حکومت پاکستان خواست از اعمالی که آن را «ظالمانه» توصیف کرده، خودداری کند.

صفحه اینستاگرام دویچه وله را دنبال کنید

محمد حسن آخند، رئیس‌الوزرای حکومت سرپرست طالبان گفت: «حاکمان پاکستان، حکومت موقت کنونی و جنرال‌های نظامی باید به اصول اسلامی پابند باشند، آینده را در اولویت قرار دهند و از بدرفتاری با مهاجران افغان و مصادره امول آن‌ها خودداری نمایند.»

برادران ایدئولوژیک

طالبان از سال ۲۰۲۱ تاکنون بر افغانستان حاکم اند. هیچ کشوری در جهان به شمول پاکستان تاکنون این رژیم را به رسمیت نشناخته است. اما روابط پیچیده و آشفته بین افغانستان و پاکستان بسیار فراتر از دیپلوماسی است.

در سال‌های پس از حمله ایالات متحده به افغانستان در سال ۲۰۰۱، چندین گروه شبه نظامی در پاکستان تحریک طالبان پاکستان «تی تی پی» که با طالبان افغان مشترکات زیادی دارد. طالبان پاکستانی در آن زمان اعلام کردند به دلیل این که اسلام آباد در حمله علیه طالبان در کنار واشنگتن قرار گرفته است، ارتش پاکستان به یک «نیروی مرتد» تبدیل شده و جنگ علیه آن‌ها موجه می‌باشد.

از آن زمان تاکنون تحریک طالبان پاکستانی صدها حمله را انجام داده است. یک حمله این گروه بر مکتب زیر اداره اردوی پاکستان در پشاور در سال ۲۰۱۴ مقامات پاکستانی را واداشت تا عملیات گسترده‌ای را علیه این گروه راه اندازی کند. به دنبال این عملیات، بسیاری جنگجویان این گروه در افغانستان پناه گرفتند و اسلام آباد مدعی است که این جنگجویان با استفاده از افغانستان به عنوان پایگاه، به حملات خود به اهدافی در پاکستان، هرچند با شدت کمتر، ادامه دادند.

پس از تصرف کابل توسط طالبان در ماه آگست ۲۰۲۱، چنین حملاتی بار دیگر بیشتر شده است. در ماه جاری، انورالحق کار، نخست وزیر موقت پاکستان گفت که کشورش شاهد افزایش ۶۰ درصدی حوادث تروریستی از زمان تسلط طالبان بر افغانستان بوده است. او از افزایش پنج برابر حملات انتحاری نیز سخن گفت. پاکستان همچنین گفته است که اخراج مهاجران پاسخی به عدم همکاری اداره طالبان است.

ترس از اتحاد آشکار بین طالبان افغان و پاکستانی

افغانستان در حال حاضر دچار یک بحران مالی و اقتصادی شدید است که میلیون‌ها نفر وابسته به کمک‌های بشردوستانه هستند و یا با وضعیت شبیه گرسنگی روبرو می‌باشند. دکتر فیض الله جان، تحلیلگر امور سیاسی در پشاور، به این باور است که بازگشت مهاجران بدون مدرک افغان در چنین مقیاس گسترده، احتمالاً حکومت طالبان را تحت فشار قرار خواهد داد. 

او به دویچه وله گفت که این امر سبب تقویت احساسات ضد پاکستانی در میان افغان‌ها می‌شود و افزود که این وضعیت می‌تواند طالبان افغانستان را وادار کند که در رابطه با اسلام آباد موضع سختی اتخاذ کنند.

دکتر نورین نصیر، استاد در دانشگاه پشاور نگران است که این امر می‌تواند طالبان افغانستان را به حمایت از شبه نظامیان مستقر در پاکستان که در حال حاضر حملاتی را در این کشور انجام می‌دهند، ترغیب کند.

او به دویچه وله گفت که اداره طالبان به حمایت پنهانی از تحریک طالبان پاکستان متهم شده است. او افزود که با توجه به اخراج افغان‌ها و تقویت احساسات ضد پاکستانی در افغانستان، ممکن طالبان افغان از متحدان ایدئولوژیک خود در پاکستان آشکارا حمایت کند که این برای پاکستان یک فاجعه است.

به گفته احسان الله تیپو محسود، کارشناس امور شورشگری در اسلام آباد، ملا یعقوب وزیر دفاع طالبان قبلاً پاکستان را به عواقب وخیم این اقدام تهدید کرده است.

او به دویچه وله گفت: «پاکستان از کابل خواست تا از حمله تحریک طالبان پاکستان به این کشور با استفاده از خاک افغانستان جلوگیری کنند، اما طالبان افغانستان نتوانست چنین حملاتی را متوقف کنند.»

چالش امنیتی چند جانبه

محسود افزود که از دیدگاه طالبان افغانستان، به نظر می‌رسد که پاکستان اقدام به اخراج را برای تحت فشار قرار دادن کابل برای توقف فعالیت تحریک طالبان پاکستان آغاز کرده است. 

محسود گفت: «اما این ترس وجود دارد که سربازان عادی طالبان ممکن است برای حمله به پاکستان، به تحریک طالبان پاکستان بپیوندند، که می‌تواند چالش‌های امنیتی جدی را برای پاکستان ایجاد کند.»

همچنین برخی‌ها هشدار می‌دهند که تنش‌ها در پاکستان می‌تواند سبب شعله ور شدن شورش‌های ملی‌گرایانه کنونی در ایالت بلوچستان شود و برخی از ملی‌گرایان افغان ادعاهایی بر بخش‌هایی از این منطقه دارند.

غلام مصطفی، جنرال بازنشسته پاکستانی می‌گوید: «افغان‌های سکولار و ملی‌گرا از قبل پاکستان را دوست ندارند.» به گفته او، اکنون حتی طالبان افغانستان نیز از اخراج‌های دسته جمعی خشمگین شده اند.

صفحه یوتیوب دویچه وله دری را تماشا کنید

او به دویچه وله گفت که هند، دشمن سرسخت پاکستان، نیز می‌تواند از این وضعیت سوء استفاده کند. به گفته این جنرال بازنشسته، «در صورت بروز هرگونه درگیری، پاکستان ممکن است در جبهه شرقی با هند و در جبهه غربی با حکومت غیردوست مواجه شود.»