آیا انسان می‌تواند دردهای مزمن را فراموش کند؟
۱۴۰۱ آبان ۶, جمعه
مثل هر روز شنبه دیگر، دانیل والدریپ در زادگاهش شهر بولدر در کلورادو، در حال چمن‌زنی بود. اما روز بعد، دانیل که در آن زمان در اواخر ۲۰ سالگی اش بود، دچار کمردردی شدید شد و نتوانست از روی تخت بلند شود. او چمن زنی را مقصر کمردردی خود دانست، اما این شروع ۱۸ سال درد مزمن و درمان های ناموفق بی شماری بود که او سپری بود. وی از جمله فیزیوتراپی، کایروپراکتیک، طب سوزنی و ماساژ دریافت کرده بود.
سازمان جهانی صحت می گوید که کمردردی یگانه علت اصلی معلولیت در ۱۶۰ کشور جهان است. بیشتر درمان‌های روانشناختی به جای از بین بردن درد، فقط درد را کاهش می‌دهند و داروی مسکن تنها تسکین موقتی را به همراه دارد. دانیل به دویچه وله گفت: «گاهی اوقات از بس درد داشتم، احساس می‌کردم فلج شده ام. گاهی اوقات نیز درد قابل کنترل بود؛ اما همیشه درد به عنوان بخشی ثابت از زندگی من وجود داشت.»
دانیل که حالا مردی ۴۹ ساله است، تا اواسط ۴۰ سالگی اش با درد مزمن زندگی می کرد. بالاخره در مورد آزمایش بالینی برای درمان این درد مزمن به شیوه "پی آر تی" در زادگاهش شنید. در این طریقه، با استفاده از شیوه آموزش درد، مسیرهای عصبی بدن در مغز آموزش داده می شود که درد را غیرفعال کرده و به پیام های درد از سوی بدن، پاسخ مناسب تری بدهد.
نهایتا به بیمار آموزش داده می شود که دیگر از انجام حرکات خاص نترسد و مطمئن باشد که زمانی که حرکت می کند، هیچ درددی ایجاد نمی شود.
در یک آزمون سلامتی، هر شرکت کننده یک جلسه مشاوره از راه دور را با داکتر گرفت و هشت جلسه درمان روانشناختی در طول چهار هفته را دریافت کرد. یک ماه پس از این دوره دانیل کاملا بدون درد بود. والدریپ اضافه کرد: «حالا سه یا چهار سال می گذرد و از زمانی که درمان را کامل کرده ام، هیچ مشکلی با کمرم ندارم و زندگی ام کاملا تغییر کرده است.»
درد چیست و چگونه مزمن می شود؟
درد مثل یک سیستم هشداردهنده است که مغز ما اخطار می دهد که بدن ما ممکن است آسیب دیده باشد و یا با انجام حرکتی به خودمان بیشتر آسیب بزنیم. وقتی که فرد از نظر جسمی صدمه می بیند، احساس درد در مغز او شکل می گیرد.
رشته های عصبی سیگنال هایی را به مغز می فرستند تا بداند که چه اتفاقی برای بدن افتاده است؛ سپس مغز تصمیم می گیرد که ایا احساس درد ایجاد کند یا خیر...این بستگی دارد که آیا مغز احساس خطر می کند یا خیر.
درد توجه فرد را به آسیب های احتمالی جلب می کند و وقتی دیگر نیازی به پیام‌های هشداردهنده نباشد، درد گم می‌شود. به این درد، درد حاد می‌گویند. این یک احساس ناگهانی است که در پاسخ به آسیبی خاص مانند سوختگی، جراحت، جراحی یا در زمان دندانسازی رخ می‌دهد.
اما دردی که با وجود یک دوره درمانی بیش از سه ماه ادامه داشته باشد، درد مزمن شناخته می شود. جیمز مک آولی، روانشناس و استاد دانشگاه "نیو ساوت ولز" در این زمینه گفت: «این واقعاً مهم است که مردم بتوانند درد را تجربه کنند؛ چرا که این برای بقا مهم است. اما برخی از افراد با وجود اینکه بدن شان بهبود یافته، همچنان احساس درد دارند.» وی اضافه کرد: «در حالی که دانشمندان نظریه‌های خود را دارند، هنوز مشخص نیست که چه چیزی باعث درد مزمن می شود یا چگونه درد حاد مزمن به میان می آید.» اما دانشمندان می دانند که وقتی درد از حاد به مزمن تبدیل می شود، برخی تغییرات در مغز رخ می دهد.
استیون فاکس، مدیر بخش توانبخشی در شفاخانه عمومی سنت وینسنت، گفت: «رشته های عصبی نادرست عمل می‌کنند و به مغز توصیه می کنند که بیمار درد دارد و یا در معرض آسیب قرار گرفته است».
تحقیق روی ارتباط درست بین مغز و بدن
این تحقیق در شهر بولدر در جنوری سال ۲۰۲۲ در مجله انجمن طبی امریکا منتشر شد؛ تحقیقی که شامل ۱۵۱ بیمار مبتلا به کمردردی مزمن بود.
درمان "پی آر تی" با یک گروه تحت کنترول با دارونما و یک گروه "مراقبت معمول" مقایسه شد. افراد باید به کارهایی که به طور معمول برای کنترول درد خود انجام می دادند، مانند فیزیوتراپی یا استفاده از دارو، ادامه می دادند.
یونی اشار، نویسنده اصلی این مطالعه و روانشناس بالینی و عصب شناس در دانشگاه کلورادو گفت: «نتیجه قابل توجه این بود که دو سوم افرادی که در گروه "پی آر تی" بودند، درمانشان در نهایت کاملاً بدون درد و یا تقریبا بی درد ختم شد؛ در حالی که این میزان برای بیمارانی که از دیگر شیوه های درمانی استفاده کردند، فقط ۲۰ درصد بود.»
اسکن های "ام آر آی" از مغز افراد قبل و بعد از دریافت نحوه درمانی "پی آر تی" نشان دادند که پردازش مغز افراد تغییر کرده است. یونی اشار به دویچه وله اضافه کرد: «ما شاهد کاهش فعالیت در تعدادی از مناطق پردازش درد در مغز بودیم. این درمان مغز را تغییر می‌دهد و نحوه پردازش درد در مغز را تغییر می‌دهد.»
مطالعه دیگری در مجله طبی امریکا در آگست ۲۰۲۲ منتشر شد. آن تحقیق نیز در درمان کمردردی مزمن بیماران موفقیت آمیز بود. این رویکرد که توسط جیمز مک آولی در استرالیا ایجاد شد، ارتباط بین کمر و مغز را بهبود بخشید.
این مطالعه ۲۷۶ شرکت کننده را به دو گروه تقسیم کرد: یک گروه یک دوره ۱۲ هفته ای بازآموزی حسی-حرکتی را انجام دادند و گروه دیگر یک دوره ۱۲ هفته ای درمان های معمول را دریافت کردند. ۲۰ درصد از شرکت کنندگان به طور کامل از درد مزمن خود بهبود یافتند، به این معنی که آنها در رده بندی از صفر تا ۱۰، میزان درد خود در یک سال را صفر یا یک درجه بندی کرده بودند.
استفاده از کلمات برای توصیف درد در بهبود آن موثر هستند
محور هر دو مطالعه این است که به مردم این اطمینان را بدهند که می توانند بدون اینکه فکر کنند به خودشان صدمه می زنند یا دردشان را بدتر می کنند، حرکت داشته باشند. برخی از آن ها شامل استفاده از کلماتی است که ما با درد مزمن خود ارتباط می دهیم.
هنگامی که دستگاه‌های اسکن با کیفیت بالا در دهه ۱۹۸۰ ساخته شدند، متخصصان صحی توانستند برای اولین بار ستون فقرات افراد مبتلا به کمردردی را به وضوح ببینند. آنها استخوان بندی‌ها و مهره‌هایی را دیدند که به نظر می رسیدند در حال متلاشی شدن هستند و دیسک های برآمده یا لغزنده را دیدند. مک آولی اضافه کرد: «ما وقتی این چیزها را کشف کردیم، فکر کردیم که بالاخره دلیل کمردردی مردم را پیدا کردیم.»
اما بعدا داکتران متوجه شدند که بیمارانی هم هستند که ستون فقرات شان برآمده و یا کج است ولی درد مزمن ندارند. به گفته مک آولی، آن زمان کمردردی به نوعی "اسب رام شده بود". برای برخی مردم آنقدر عادی شده بود که تصور می کردند حتی وقتی که مشکلی نداشتند نیز کمرشان درد می گیرد؛ همه اش به خاطر کلماتی بود که در مورد درد استفاده می شد.
برخی از مطالعات نشان داده اند که کلام منفی، از جمله خود کلمه درد، می‌تواند باعث شود افراد درد خود را در مقیاسی بالاتر ارزیابی و احساس کنند.
این موضوع در مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۹ مشخص شد که نشان داد افراد هنگام استفاده از کلمات منفی در رابطه با دردشان، یک محرک مضر دریافت کرده و احساس درد بیشتری می کنند. اما زمانی که از کلمات خنثی در مورد دردشان استفاده می کنند، درد کمتری احساس می نمایند.
مک آولی گفت: «به نظر می رسد که ما در آستانه یک روش کاملاً جدید برای تفکر و درمان درد مزمن هستیم.»
جدیدترین یافته های علم دردشناسی نشان می‌دهد که ارتباط بین مغز و بدن قابل اصلاح است و بیمارانی که سال‌ها و گاهی دهه ها از عمرشان شان را با درد سپری کرده اند، بالاخره می توانند بر آن غلبه کرده و خوب شوند.
گزارش: لوسیا رایت