گونتر رمباخ، معاون رئیس مؤسسه آلمانی برای بهبود بخشیدن کیفیت زندگی افراد مبتلا به درد های مزمن، که خود بیماری زونا را تجربه کرده است، می گوید: «اگر مدت طولانی با درد زندگی کنم، دچار مشکلات روانی می شوم. این حتی می تواند به افسردگی روانی منجر شود که در وجود افراد مبتلا به درد های مزمن دیده می شود. همیشه این سوال پیش می آید که آیا درد کمر من ناشی از افسردگی روانی است؟ و یا برعکس به دلیل درد کمر افسردگی روانی دارم؟»

بیماری زونا ناشی از ویروس «واریسلا زوستر» یا «هرپس زوستر» است. این ویروس هرپسی سبب بیماری «آب چیچک» می شود که بیشتر اطفال به آن مبتلا می گردند. هرچند آب چیچک یک بیماری ناخوشایند است، اما مهلک نبوده و در برابر آن واکسین وجود دارد.

به اینستاگرام دویچه وله دری بپیوندید!

ویروس های هرپس زوستر موذی و محیل اند

در کودکی آب چیچک و در بزرگسالی زونا. تقریباً همه انسان ها در یک مقطع زمانی به بیماری ویروسی آب چیچک مبتلا شده اند. علایم معمول این بیماری شدیداً ساری، دانه های خارش دار توأم با آبله های سرخ رنگ و تب خفیف است. کودکان معمولاً بدون عوارض جدی جانبی از این بیماری جان سالم به در می برند و احتمالاً تنها چند نشانه زخم ناشی از خاریدن آبله ها به روی جلد باقی می ماند و بس.

اما حتی اگر بیماری آب چیچک در دوران کودکی بهبود هم یافته باشد، به معنای آن نیست که خطر از بین رفته است، زیرا ویروس های هرپس زوستر همچنان در بدن خفته باقی می مانند و می توانند پس از سال ها و حتی چند دهه دوباره فعال گردند و آنگاه سبب ایجاد بیماری شدیداً دردناک زونا شوند. رمباخ می گوید: «بدون آب چیچک، زونا هم وجود نمی داشت.»

بدن ما هیچ چیزی را فراموش نمی کند

با بلند رفتن سن، خطر ابتلا به زونا نیز افزایش می یابد. به ویژه افرادی که حدود ۵۰ سال و یا بیشتر عمر دارند، شامل گروهی با سیستم ضعیف ایمنی و در معرض خطر به شمار می روند. سیستم ایمنی بدن افراد بالاتر از ۶۰ سال دیگر به خوبی دوران جوانی کار نمی کند و به همین دلیل کمتر می تواند در برابر بیماری ها مقابله کند.

یکی از علایم بارز زونا، ظهور اگزانتم های توأم با سوزش و خارش بر روی جلد است که معمولاً پس از چند روز از بین می رود. بیماری زونا قسماً باعث درد عصبی می شود. در زونای حاد، التهاب ساختارهای عصبی باعث درد نوروپاتی می گردد، زیرا این ساختارها می توانند از اثر ویروس آسیب ببینند.

درد های مزمن می توانند به افسردگی های جدی روانی منجر شوند. یک تعامل دوطرفه رخ می دهد، یعنی افسردگی سبب تشدید درد می شود و درد به نوبه خود افسردگی را بیشتر می سازد. به اساس تخمین پژوهشگران، حدود ۶۶ درصد از کسانی که از درد های مزمن رنج می برند، به افسردگی روانی نیز مبتلا می گردند.

مرتبط:درد خیالی؛ وقتی عضو قطع شده بدن درد می‌کند

سیستم ایمنی نقش مهمی دارد

محققان به این باور اند که از نگاه طبی هیچ ارتباط مستقیمی بین زونا و افسردگی وجود ندارد، اما عوامل غیرمستقیم قطعاً وجود دارند. در این زمینه تاکنون تحقیقات کمی انجام شده، اما آنچه شناخته شده اینست که افسردگی و استرس فعال گردیدن دوباره ویروس عامل را آسان می سازد.

فعال شدن مجدد ویروس هرپس زوستر می تواند دلایل جسمی و یا روانی داشته باشد، مانند یک ضربه سنگین در زندگی یک فرد. رمباخ از زنی حکایت می کند که دخترش سرطان سینه داشت: «دنیایش از هم پاشید. بیماری دخترش چنان بر وی فشار وارد کرد که به بیماری زونا مبتلا شد.»

مورد مشابهی در مورد زن دیگری وجود داشت، که او حتی واکسین هم شده بود. رمباخ می افزاید: «واکسین تضمین نمی کند که هرگز به زونا مبتلا نخواهید شد، اما با آن احتمال ابتلا کمتر می شود.» همچنان مدت این بیماری با شدت کمتری سپری می گردد.

وقتی درد متوقف نمی شود

وقتی بیمار مبتلا به زونا به زودی بهبود نمی یابد، اغلب احساس ناامیدی و یا درماندگی می کند. درد بیشتر از پیش احساس می گردد. اگزانتم ها یا دانه های سرخ رنگ توأم با سوزش، خارش و درد، که از علایم اولیه بیماری زونا اند، بیشتر در ناحیه کمر و قفسه سینه به شکل نیم حلقه و یا به اصطلاح نیم کمربند ظاهر می شوند. اما این اگزانتم ها می توانند در نقاط دیگر بدن نیز ظاهر شوند. رمباخ می‌گوید: «نواحی سر، چشم ها، گوش ها و حتی اندام های تناسلی انسان نیز ممکن است متأثر گردند.»

این به ویژه برای کسانی غیر قابل تحمل می شود که درد شان دوامدار باقی بماند و ساحه آسیب دیده در برابر لمس کردن حساس گردد. برای درمان زونا اغلب داروهای ضد بیماری عصبی صرع یا به اصطلاح عام «مِرگی» و همزمان دارو های ضد درد تجویز می شوند. همچنان از داروهای ضد افسردگی روانی نیز استفاده می گردد. در برخی از افراد طب سوزنی و یا روان درمانی می تواند مثمر واقع شود تا این به اصطلاح «دایره معایب» متوقف گردد.

صفحه یوتیوب دویچه وله دری

مؤسسه آلمانی برای بهبود بخشیدن کیفیت زندگی افراد مبتلا به درد های مزمن، با صحبت ها و مشاورت های مبتنی بر تجربه های فراوان، سعی می کند تا حد امکان به افراد متأثر از این بیماری کمک کند. با اینهمه، واکسیناسیون بهترین راه برای محافظت از خود در برابر بیماری دردناک زونا است.

گودرون هایزه / ص.ا، ن.ک