پس از آنکه نیروهای امریکایی و ناتو به صورت آشفته افغانستان را ترک کردند و طالبان دوباره در این کشور حاکم شدند، هزاران نیروی آموزش دیده ارتش افغانستان به ایران و دیگر کشورهای همسایه گریختند. هزاران تن دیگر نیز در افغانستان به حال خودشان رها شده و گزارش هایی وجود دارد که شماری از آنان مورد پیگرد و شکنجه طالبان قرار گرفته و حتی کشته شده  اند.

خبرگزاری اسوشیتدپرس در گزارشی تحقیقی نوشته است که روسیه تلاش می کند از کماندوها و نیروهای نخبه ارتش سابق افغانستان یک "لوای خارجی" بسازد تا در اوکرایین به نفع این کشور بجنگند. این خبرگزاری به نقل از سه جنرال سابق افغانستان گزارش داده که روسیه به این نیروها پیشنهاد کرده که ماهانه به آنان معادل ۱۵۰۰ دالر معاش می‌دهد و به خود و خانواده های شان پناهگاه امن فراهم می کند تا پس به افغانستان اخراج نشده و در معرض انتقام طالبان قرار نگیرند.

استخدام در ایران

عبدالرووف ارغندیوال، یکی از جنرالان ارتش سابق افغانستان گفت که ده ها تن از نیروهای ویژه و کماندوهای ارتش سابق که به ایران پناه برده اند، به وی پیام داده و این موضوع را تایید کرده اند. او به اسوشیتدپرس گفته است: «آنها واقعا نمی خواهند به جنگ بروند، اما چاره دیگری ندارند.» وی اضافه کرد: «آنها از من می پرسند، راه حلی به ما بده... چه کار باید بکنیم؟ اگر به افغانستان برگردیم، طالبان ما را خواهند کشت.»

آیا سربازان ویژه سابق افغان توسط ایران استخدام خواهند شد؟

ارغندیوال گفت که این استخدام ها توسط "واگنر گروپ" یک شرکت امنیتی خصوصی روسی رهبری می شود. جنرال هبت الله علیزی، آخرین لوی درستیز ارتش سابق افغانستان پیش از تصرف قدرت توسط طالبان، گفت که یک فرمانده سابق نیروهای ویژه افغان که در روسیه زندگی کرده و به زبان روسی تسلط دارد، در این استخدام ها کمک می کند.

این استخدام ها توسط روسیه به دنبال ماه ها هشدار از سوی سربازان امریکایی صورت می گیرد. سربازان امریکایی که در کنار نیروهای ویژه افغان جنگیده بودند، هشدار داده بودند که طالبان این سربازان را خواهند کشت و یا این که این سربازان سابق افغان برای زنده ماندن به دشمنان امریکا خواهند پیوست.

گزارش جمهوری خواهان کنگره امریکا در ماه آگست به طور خاص در مورد این خطر هشدار داد که کوماندوهای افغان آموزش دیده توسط نیروهای امریکایی معلوماتی در مورد تاکتیک‌های امریکا را به گروه داعش یا کشورهای ایران و روسیه بدهند و یا برای این‌ها بجنگند.

مایکل مولروی، افسر بازنشسته سازمان استخبارات مرکزی امریکا "سی آی ای" که در افغانستان ماموریت انجام داده است، گفت: «ما این افراد را همانطور که قول داده بودیم، بیرون نکردیم و حالا عاقبت آن را می‌بینیم. من صراحتاً نمی خواهم آنها را در هیچ میدان جنگی ببینم. مطمئناً نمی خواهم آنها در برابر اوکراینی‌ها بجنگند.»

با این حال، مولروی تردید دارد که روس‌ها بتوانند بسیاری از فرماندهان سابق افغان را متقاعد کنند که به آن‌ها بپیوندند؛ زیرا بیشتر آنها به جای اینکه ماشین جنگی باشند، با انگیزه ایجاد دموکراسی در کشورشان مبارزه می کردند.

عفو بین الملل: تیرباران سربازان تسلیم شده افغان جنایت جنگی است

خبرگزاری اسوشیتدپرس در حال تحقیق در مورد جذب نیروهای افغان توسط روسیه بود که جزئیات این روند برای اولین بار توسط مجله "فارین پالیسی"، هفته گذشته بر اساس منابع ناشناس نظامی و امنیتی سابق افغانستان نشر شد. این استخدام ها در حالی صورت می‌گیرد که نیروهای روسی از پیشروی‌های نظامی نیروهای اوکرایین متحمل خسارت زیادی می‌شوند. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در تلاش بسیج قسمی نیروها است. این تلاش ها باعث شده نزدیک به ۲۰۰ هزار مرد روسی برای فرار از خدمت، کشور را ترک کنند.

امریکا چه می‌گوید؟

وزارت دفاع روسیه به درخواست برای اظهار نظر در این زمینه پاسخ نداد. سخنگوی یوگنی پریگوژین که اخیراً اعتراف کرد بنیانگذار گروه واگنر است، ایده تلاش برای استخدام سربازان سابق افغان را "یاوه‌گویی دیوانه‌وار" خواند و رد کرد.

وزارت دفاع امریکا نیز به درخواست برای اظهار نظر پاسخ نداد، اما یک مقام ارشدش گفت که "این استخدام ها تعجب آور نیست، زیرا واگنر گروپ در چندین کشور دیگر نیز برای استخدام نیروهای مزدور تلاش کرده است."

به تازگی ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه امریکا در کنفرانسی خبری در مورد این موضوع صحبت کرده و گفته که ایالات متحده امریکا حداکثر تلاش خود را برای تخلیه نیروهای افغان که در کنار ناتو و امریکا مبارزه کرده اند، چه از داخل افغانستان و چه از کشورهای دومی، انجام می دهد. وی گفته که روند تخلیه این افراد ادامه خواهد داشت. هرچند گفته شده که قطر، کشور همپیمان امریکا قرار است پروازهای تخلیه را به خاطر برگزاری جام جهانی قطع کند، اما پرایس روز گذشته گفت که "همین امروز یک پرواز از کابل خارج شده است."

ند پرایس گفت که در موقعیتی نیست که گزارش استخدام سربازان ویژه سابق افغان توسط روسیه را تایید کند، اما اضافه کرد: «من با این گزارش ها آشنا هستم. من نمی ‌دانم که آیا ما توانسته ‌ایم مدارکی به دست آوریم که چنین کماندوهای افغان واقعاً در جنگ رئیس جمهور پوتین شرکت داشتند؟» او با اشاره به اعلام بسیج نسبی اخیر، گفت واضح است که پوتین در تلاش یافتن افرادی است که در اوکرایین بجنگند.

مشخص نیست که چه تعداد از نیروهای ویژه افغان که به ایران فرار کرده اند، توسط روس ها جذب شده اند، اما یکی از آنها به اسوشیتدپرس گفت که از طریق سرویس چت واتس اپ با حدود ۴۰۰ کماندوی دیگر که در حال بررسی این پیشنهادات هستند، در ارتباط است.

او گفت بسیاری مانند او از اخراج می ترسند و از ایالات متحده به خاطر رها کردن همرزمان شان، عصبانی هستند. این کماندوی سابق که خواست نامش فاش نشود، گفت: «ما فکر می ‌کردیم که ممکن است برنامه ویژه ‌ای برای ما ایجاد کنند، اما هیچکس حتی به ما فکر نکرد. آنها همه ما را زیر دست طالبان گذاشتند.» این کماندوی سابق گفت که این پیشنهاد شامل ویزای روسیه برای خودش و همسر و سه فرزندش است که هنوز در افغانستان هستند.

وی افزود که برای برخی از نیروهای سابق افغان نیز تمدید ویزای ایران برای خودشان و خانواده های شان پیشنهاد شده است. او گفت که منتظر است ببیند دیگر همرزمانش چه تصمیمی می‌گیرند، اما اضافه کرد که "فکر می ‌کنم بسیاری از آنها این معامله را خواهند پذیرفت".

دیدبان حقوق بشر اعلام کرده که بیش از ۱۰۰ سرباز، افسر اطلاعاتی و پولیس سابق افغانستان تنها سه ماه پس از آمدن دوباره طالبان، بر خلاف وعده عفو عمومی شان کشته یا "ناپدید" شدند. سازمان ملل متحد در گزارشی در اواسط اکتوبر ۱۶۰ قتل فراقانونی و ۱۷۸ مورد دستگیری مقامات دولتی و نظامی سابق افغانستان را مستند کرد.

ادامه بازداشت‌ها و قتل اعضای نیروهای امنیتی سابق افغانستان

برادر یک کماندوی افغان در ایران که پیشنهاد روسیه را پذیرفته است، گفت که تهدیدهای طالبان امتناع از پذیش این پیشنهادات را دشوار کرده بود. او گفت که برادرش پس از سقوط کابل، مجبور شد سه ماه مخفی شود و بین خانه های بستگانش در رفت و آمد باشد، در حالی که طالبان خانه های آنان را تلاشی می کردند.

این مرد که مراد نام دارد، به دلیل ترس از تعقیب طالبان، فقط نام کوچک خود را یاد کرد و اضافه نمود: «برادرم چاره ‌ای جز پذیرش این پیشنهاد نداشت. این تصمیم آسانی برای او نبود.»

جنرال علیزی گفت که بیشتر تلاش ‌های سربازگیری روسیه در ایران، بر شهرهای تهران و مشهد متمرکز است. مشهد شهری در نزدیکی مرز افغانستان است که بسیاری از نیروهای سابق افغان به آنجا فرار کرده ‌اند. هیچ یک از جنرال هایی که با اسوشیتدپرس صحبت کردند، از جمله عبدالجبار وفا، معلومات ندادند که چه تعدادی تا حالا توسط روسیه جذب شده است. 

در یک پیام که یک سرباز سابق ارتش افغانستان از ایران به ارغندیوال فرستاده، آمده است: «شما دو ماه در روسیه آموزش نظامی می بینید و سپس به خطوط نبرد می روید. چند نفر از پرسونل رفته ‌اند، اما ارتباطشان با خانواده ‌ها و دوستانشان قطع شده است. آمار دقیق مشخص نیست.»

تخمین زده می شود که بین ۲۰ تا ۳۰ هزار نیروی ویژه افغان در طول دو دهه جنگ در کنار نیروهای امریکایی جنگیده اند و تنها چند صد افسر ارشد، زمانی که ایالات متحده افغانستان را ترک کرد، به خارج از این کشور منتقل شدند. از آنجایی که بسیاری از کماندوهای افغان مستقیماً برای ایالات متحده کار نمی کردند، واجد شرایط ویژه ایالات متحده برای دریافت ویزا نبودند.

اما علیزی گفت: «آنها کسانی بودند که تا آخرین لحظه جنگیدند. آنها هرگز با طالبان صحبت نکردند. آنها هرگز مذاکره نکردند. رها کردن آنها بزرگترین اشتباه است.»

اما ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه امریکا گفت که برای انتقال این نیروها و دیگر کسانی که واجد شرایط هستند، برنامه های زیادی از جمله "پی یک" و "اس آی وی" وجود دارند. با درنظرداشت اینکه این روندها بسیار زمانگیر هستند، وی اضافه کرد: «ما با حداکثر سرعت کار می کنیم و در تلاش هستیم که برنامه های بیشتری را برای این افراد ارائه کنیم تا اگر مایل باشند چه از داخل افغانستان و چه از کشورهای دومی به ایالات متحده بیایند.» وی اضافه کرد: «فکر نمی کنم جذاب ترین پیشنهاد برای رفتن به جایی امن، پیوستن به جنگ پوتین در اوکرایین باشد، جایی که هزاران روس در آنجا فقط به خاطر یک جنگ عبث و باخته شده، کشته و زخمی و معلول شده اند.»

سخنگوی وزارت خارجه امریکا گفت که این کشور تلاش می کند برنامه های بیشتری با متحدانش بسازد تا امکانات بیشتری برای انتقال افغان های در معرض خطر از داخل افغانستان و کشورهای دومی به مکان های امن فراهم شود. او همچنان به تلاش ها برای ایجاد برنامه جایگزینی برای پروازهای تخلیه به قطر اشاره کرد.

اسوشیتدپرس/ر.ش/ع.ف