آیا ممنوعیت سفر میتواند ابزار فشار موثری بر طالبان باشد؟
۱۴۰۱ مرداد ۳۱, دوشنبه
شورای امنیت ملل متحد در مورد تمدید یا عدم تمدید معافیت ۱۳ تن از مقامهای طالبان از محدودیتهای سفر دچار اختلاف شده است و انتظار میرود امروز در این رابطه نتیجهگیری کنند.
اعلانات بازرگانی
منابع دیپلوماتیک به خبرگزاری اسوشیتدپرس گفته اند که چین و روسیه پیشنهاد کرده اند تا معافیت این ۱۳ مقام طالبان از ممنوعیت سفر برای سه ماه تمدید شود تا این مقامها بتوانند تنها به «روسیه، چین، قطر و کشورهای منطقه» رفت و آمد کنند.
به گزارش این خبرگزاری، کشورهای غربی میخواهند که ممنوعیت سفر برای هفت تن از این مقامهای طالبان دوباره وضع شود و شش تن آنها از ممنوعیت سفر معاف شوند، اما تنها بتوانند به دوحه سفر کنند.
در میان این ۱۳ مقام طالبان، عبدالغنی برادر معاون رئیس الوزرای طالبان و شیر محمد عباس استانکزی، معاون وزارت خارجه این گروه نیز شامل هستند.
وزارت خارجه طالبان خطاب به شورای امنیت سازمان ملل متحد گفته است: «اعمال محدودیتها را به عنوان ابزار فشار استفاده نکنید.»
کشورهای غربی میخواهند که از این طریق بر طالبان فشار وارد کنند تا در عرصه حقوق بشر، به خصوص حق تعلیم و تحصیل زنان و دختران، سیاست خود را تغییر بدهند. شورای امنیت سه ماه قبل معافیت سفر دو تن از مقامهای بخش تحصیلی طالبان را لغو کرده بود.
حافظ ضیا، معاون سخنگوی وزارت خارجه طالبان میگوید که به اساس توافقنامه دوحه، تمام تحریمها بر رهبران طالبان برداشته شوند. او هشدار میدهد که اگر دوباره ممنوعیت سفر وضع شود، به جای گفتگو و تعامل فاصله ایجاد میشود.
افغانستان در حال سقوط آزاد از زمان تصرف قدرت توسط طالبان
از زمانی که طالبان قدرت را تصرف کرده اند، افغانستان در عرصه بینالمللی منزوی شده و وضعیت این کشور روز به روز وخیمتر میشود. نیمی از جمعیت کشور در مصیبت فقر گرفتار اند و محدودیتهای طالبان بر زنان همواره بیشتر میشود.
عکس: Ahmad Sahel Arman/AFP
کمبود مواد غذایی
بررسیهای برنامه جهانی غذا نشان میدهد که نزدیک به نیم جمعیت افغانستان گرسنگی حاد را تجربه میکنند و به مواد غذایی امدادی وابسته اند. این تصویر مردمی را نشان میدهد که کمکهای فراهم شده توسط چین را دریافت میکنند. یک سخنگوی ملل متحد با ابراز این که ۱۹.۷ میلیون نفر در افغانستان گرسنگی را تجربه میکنند، گفت: «گرسنگی به میزان بیسابقهای در سراسر این کشور ادامه دارد.»
عکس: Saifurahman Safi/Xinhua/IMAGO
خشکسالی و بحران اقتصادی
افغانها در سراسر کشور از خشکسالی و بحران اقتصادی رنج میبرند. انتیا وب، کارشناس ملل متحد گفته است که برنامه جهانی غذا تنها امسال به ۲۲ میلیون نفر کمکرسانی کرده است. او گفته است که ملل متحد برای ادامه برنامههای امدادی خود به ۱.۴ میلیارد دالر پول نیاز دارد.
عکس: Javed Tanveer/AFP
محدودیتهای روزافزون و نظارت در روی جادهها
طالبان گفته اند که این بار نظر به دوره قبلی شان از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ حکومت معتدلتری تشکیل میدهند، اما حقوق بشری مردم، به خصوص زنان و دختران شدیداً محدود شده است. زنان و دختران از جمله از آموزش ثانوی و سفر بدون محرم مرد منع شده و باید در بیرون از خانه برقع بپوشند یا صورت خود را بپوشانند. برای تحمیل این قواعد، پستههای بازرسی ایجاد شده است مانند این پسته در کابل.
عکس: Ali Khara/REUTERS
اعتراض به محدودیتها، با وجود خطر بازداشت
با وجود سرکوب و خشونت طالبان علیه معترضان، زنان به شکلی از اشکال به اعتراضهای خود علیه فرمانهای طالبان ادامه میدهند. در تظاهراتی که علیه اجباری شدن برقع در کابل برگزار شده بود، یکی از معترضان گفت: «ما میخواهیم به ما باید به عنوان انسان نگریسته شود، نه بردگان محصور در گوشه خانه.» معترضان همچنین شعار میدادند که «برقع حجاب من نیست.» در گذشته به تکرار زنان معترض از سوی طالبان بازداشت شده اند.
عکس: Wakil Kohsar/AFP
۱۵ دالر برای یک برقع
یک فروشنده برقع در کابل میگوید که در روزهای نخست بعد از نشر این فرمان طالبان، قیمت برقع در بازار ۳۰ درصد افزایش یافته است. او میگوید که با گذشت چند روز، وقتی دکانداران متوجه شدند که تقاضای زیادی برای برقع وجود ندارد، قیمت آن دوباره کاهش یافته است. او گفت: «از نظر طالبان برقع خوب است، اما برای زنان برقع آخرین گزینه است.»
عکس: Wakil Kohsar/AFP
ممنوعیت طعامخوری مشترک در رستورانتها؟
هفته گذشته صاحبان رستورانتهای شهر هرات گفتند که طالبان آنها را از پذیرش مهمان در بخشهای خانوادگی، جایی که مردان و زنان خانوادهها به صورت مشترک غذا صرف میکردند، منع کرده اند. هرچند مقامهای محلی طالبان در هرات این ممنوعیت را تائید کرده بودند، مقامهای طالبان در کابل این دستورالعمل را رد کردند.
عکس: WANA NEWS AGENCY/REUTERS
واکنش جامعه بینالمللی
این محدودیتهای وضع شده از سوی طالبان واکنشهای انتقادی جامعه بینالمللی را در پی داشته است. وزرای خارجه گروه هفت اخیراً در اعلامیهای گفتند: «ما وضع تدابیر فزاینده محدودکننده را محکوم میکنیم. آنها گفتند که برای برای لغو این محدودیتها بر زنان و دختران «باید گامهای عاجلی برداشته شوند.»
عکس: Ali Khara/REUTERS
7 عکس1 | 7
برخی آگاهان امور سیاسی میگویند که اگر شورای امنیت سازمان ملل متحد سفر ۱۳ مقام طالبان به کشورهای خارجی را منع کند، طالبان مجبور خواهند شد به خواستهای افغانها و جامعه بینالمللی تن بدهند.
شفیق الله شفق، استاده دانشگاه و تحلیلگر امور سیاسی به دویچه وله گفت: «به نظر من تصمیم شورای امنیت بر منع سفر ۱۳ مقام طالبان دشوار است و اگر این تصمیم با توافق همه اعضای شورای امنیت گرفته شود، طالبان به انزوای جهانی، مشکلات و به ناتوانایی مواجه خواهند که این نفع مردم افغانستان است، چرا که این گروه مجبور میشود به خواستههای ملت توجه کند تا حمایت جامعه جهانی را با خود داشته باشد.»
طالبان تا حالا با وجود فشارهایی مانند مسدود شدن داراییهای بانک مرکزی افغانستان و توقف کمکهای مالی، حاضر نشده اند به خواستهای بینالمللی پاسخ مثبت بگویند. این گروه به خصوص تقاضاهای گسترده بینالمللی در مورد بازگشایی مکاتب ثانوی به روی دختران را نادیده گرفته است.
داوود ناجی، روزنامهنگار و تحلیلگر امور سیاسی به همین نکته اشاره میکند و به این باور است که ممنوعیت احتمالی سفر مقامات طالبان از سوی شورای امنیت به حدی تاثیر ندارد که معادلات سیاسی و وضعیت فعلی را تغییر دهد.
ناجی میگوید که جهان در حال حاضر نیز با طالبان ارتباط دارد و اگر ممنوعیت سفر بر ۱۳ مقام طالبان وضع شود، این تصمیم سبب قطع روابط و ممنوعیت سفر مقامات بینالمللی به افغانستان نمیشود که طالبان نتوانند ارتباط برقرار کنند.
در حال حاضر هرچند هیچ کشوری حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته است، اما نمایندگان کشورهای خارجی به کابل رفت و آمد دارند. شماری از کشورهای غربی از طریق سفارتهای خود در قطر با طالبان ارتباط دارند.
ناجی میگوید که طالبان در شرایط حاضر یک دستگاه دیپلوماسی فعال در جهان ندارند که ممنوعیت سفر، همه مسایل در افغانستان تغییر کند. او به این باور است که اگر شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد ممنوعیت سفر ۱۳ مقام طالبان تصمیم مثبت بگیرد، این اقدام در نفس خود یک «تصمیم عالی» علیه طالبان است و همبستگی جهان در برخورد با این گروه را نشان میدهد.
افغانها درمانده اند و طالبان با اقتصاد ویران مواجه اند
وضعیت اقتصادی و بشری در افغانستان تیره و تار است. میلیونها نفر در تلاش یافتن یک لقمه نان اند. سازمانهای بینالمللی هشدار میدهند که بیش از نیم جمعیت افغانستان به کمکهای بشری نیازمند اند.
عکس: Petros Giannakouris/AP/picture alliance
در تقلای یافتن نان خشک
برای فقیرترین افغانها، نان خشک تنها غذای اصلی است. زنان در بیرون نانواییهای شهر صف میکشند، پسران خردسال قبل از طلوع آفتاب برای گرفتن نان میآیند. بسیاریها برای یافتن نان و مواد سوخت تقلا میکنند. آماری که توسط ملل متحد تهیه شده، ترسناک است: حدود ۲۴ میلیون نفر در افغانستان یعنی ۶۰ درصد جمعیت این کشور از گرسنگی شدید رنج میبرند. ۸.۷ میلیون افغان با قحطی دست و پنجه نرم میکنند.
عکس: Petros Giannakouris/AP/picture alliance
در صف دریافت کمک برای زنده ماندن
از زمان تصرف کابل توسط طالبان در پانزدهم اگست، اقتصاد صدمه دیده از جنگ که زمانی با کمکهای بین المللی فعال نگهداشته میشد، اکنون در آستانه سقوط قرار دارد و پول کافی برای شفاخانهها وجود ندارد. در هنگام توزیع کمک، صفهای طولانی ایجاد میشود.
عکس: Petros Giannakouris/AP/picture alliance
جستجو در میان زبالهها
سازمان جهانی صحت هشدار داده که میلیونها کودک با سوءتغذیه مواجه اند و ملل متحد گفته است که ۹۷ درصد افغانها به زودی زیر خط فقر زندگی خواهند کرد.
عکس: Petros Giannakouris/AP/picture alliance
مبارزه زنان برای حق کار و آموزش
برعلاوه فقر و بیکاری، زنان از محدودیتهای وضع شده توسط طالبان نیز به ستوه آمده اند. آنها با وجود تلاش طالبان به جلوگیری از برگزاری تظاهرات، در کابل تظاهرات کردند.
عکس: Wakil Kohsar/AFP/Getty Images
فقر و سرمای زمستان
برای میلیونها نفری که در کمپهای بیجاشدگان زندگی میکنند، کمکهای بینالمللی یگانه امید شان است. شمار گداهای روی جاده افزایش یافته است.
عکس: Mohd Rasfan/AFP/Getty Images
تلاش برای آموزش حتی مخفیانه و همراه با ترس
مکاتب دخترانه تحت حاکمیت طالبان نامنظم است و در بسیاری ولایتها به دختران بالاتر از صنف ششم اجازه مکتب رفتن داده نشده؛ اما در بیشتر از ۱۰ ولایت مکتبها باز هستند. جامعه جهانی تلاش دارد تا راههایی را بیابد که به مکتبهای فعال کمک کند، از طرف دیگر طالبان را تشویق می کند تا تمام مکاتب را باز کنند.
شماری از بانوان افغان از دو روز به این طرف کارزار ممنوعیت سفر طالبان را راه اندازی کرده اند و از شورای امنیت سازمان ملل متحد میخواهند که دیگر به طالبان اجازه ندهند به کشورهای خارجی برای اهداف خود سفر کنند.
این بانوان میگویند طالبان باور به حقوق بشر و آموزش دختران ندارند و تا زمانی که این گروه تن به صلح، حق آموزش دختران و رعایت حقوق بشر نداده اند، نباید اجازه سفر به رهبران این گروه داده شود.
هدا خموش، آغازکننده این کمپاین به دویچه وله گفت که طالبان در یک سال اخیر هیچ اقدامی برای رعایت حقوق بشر و آموزش دختران نکرده اند و جهان را با وعده های میان خالی فریب داده اند.
خانم خموش گفت: «ما کارزار ممنوعیت سفر طالبان را برای این راه اندازی کرده ایم که سازمان ملل متحد به خواسته زنان افغان توجه کنند و بدانند که طالبان دست به خشونت میزنند و هیچ باور به غیر از نیروهای خود ندارند.»