آیا پاکستان فعالیت حزب عمران خان را ممنوع می‌کند؟
۱۴۰۲ خرداد ۲, سه‌شنبه
تحلیگران هشدار می‌دهند که هرگونه تلاش برای انحلال حزب تحریک انصاف پاکستان احتمالاً این کشور را در یک بحران سیاسی عمیق‌تر فرو خواهد برد، جدا از این که این کار به محبوبیت عمران خان نیز کمک می‌کند.
پولیس بیش از ۷۵۹۹ عضو و حامی حزب تحریک انصاف را از زمان بازداشت عمران خان در ۹ می که منجر به شورش‌ها و حملات مرگبار به تأسیسات نظامی پاکستان شد، بازداشت کرده است.
مرتبط: در حمله شورشیان به تاسیسات انرژی در پاکستان شش تن کشته شدند
حزب تحریک انصاف شکایت کرده که صدها تن از اعضا و رهبران این حزب به شمول شرین مزاری، وزیر پیشین حقوق بشر، حتی پس از دریافت وثیقه از محاکم، دوباره بازداشت شده اند.
خان ارتش را خشمگین کرده است
مقام‌های پاکستانی هشدار داده اند آن‌هایی که مظنون به دست داشتن در اعتراض‌های خشونت‌آمیز هستند، در محاکم بحث برانگیز نظامی این کشور محاکمه خواهد شد، برخوردی که معمولاً با دشمنان دولت صورت می‌گیرد.
به صفحه اینستاگرام دویچه وله بپیوندید
تصمیم محاکمه غیرنظامیان تحت قوانین نظامی، انتقاد نهادهای حقوق بشری را برانگیخته است.
از زمان یورش هواداران عمران خان به تاسیسات نظامی، بیش از ۱۲ عضو پارلمان از حزب تحریک انصاف، وزیران پیشین و رئیسان، خان را ترک کرده اند. خان مدعی است که آن‌ها تحت فشار قرار گرفته تا راه خود را از او جدا کنند.
عمران خان از زمانی که سال گذشته از قدرت برکنار شد، به یکی از منقدان جدی ارتش این کشور تبدیل شده است. در اوایل ماه جاری، او حتی ارتش را به ربودنش متهم کرد – ادعایی که ارتش را خشمگین کرد و این اتهام را کاملاً بی‌اساس خواند.
تحت فشار قرار دادن حزب تحریک انصاف
توصیف احمد خان، تحلیلگر مستقر در کراچی خاطرنشان کرد هرکسی ارتش پاکستان را به چالش بکشد، با خشم قدرتمندترین نهاد کشور روبرو می‌شود. او به دویچه وله گفت نخست وزیر پیشین ممکن است تحت پیگرد قانونی قرار گیرد و از نامزد شدن مجدد در انتخابات منع شود.
او گفت: «چنین فشاری بر حزب [تحریک انصاف] تاثیر خواهد گذاشت و رهبران آن را مجبور خواهد کرد که راه خود را از عمران خان جدا کنند. بنابراین حزب به نحوی چندپارچه خواهد شد.»
اسما شیرازی، صاحب‌نظر مستقر در اسلام‌آباد نیز موافق است که حزب عمران خان شاید نتواند در برابر این فشارها دوام بیاورد.
حسین حقانی، سفیر پیشین پاکستان در ایالات متحده و پژوهشگر در موسسه هودسون با شیرازی هم‌نظر است: «حزب خان بعداً ممکن است به مراتب کوچک‌تر از آنچه در حال حاضر به نظر می‌رسد، ظاهر شود.»
ممنوعیت چه تاثیری بر محبوبیت خان خواهد داشت؟
اما در حال حاضر نخست وزیر پیشین به عنوان محبوب‌ترین رهبر شناخته می‌شود. نور فاطمه، دانشمند مستقر در اسلام‌آباد معتقد است که ممنوعیت حزب تحریک انصاف بیشتر از خان، رقیبان او را صدمه خواهد زد.
او با ابراز این که کثرت‌گرایی سیاسی دموکراسی را تقویت می‌کند، به دویچه وله گفت که ممنوعیت حزب خان تصمیم عاقلانه نخواهد بود. او گفت: «در صورتی که حکومت با ممنوع کردن حزب تحریک انصاف به این کثرت‌گرایی سیاسی پایان دهد، اعتبار سیاسی احزاب حاکم صدمه خواهد دید، بانک‌های رای آن‌ها متاثر خواهند شد، نه از [حزب] عمران خان.»
سعیده، یک فعال در ایالت پنجاب گفت در صورتی که حزب عمران خان غیرقانونی شود، این می‌تواند تبدیل به یک الگو برای آینده شود. او گفت: «ما با سیاست‌های حزب تحریک انصاف موافق نیستم؛ اما با ممنوعیت هر حزبی به شدت مخالفت خواهیم کرد. چنین ممنوعیتی فاجعه‌ای برای آینده دموکراتیک کشور خواهد بود.»
توصیف احمد خان به این نظر است که ممنوعیت این حزب موقعیت ارتش را بیشتر تحکیم خواهد کرد: «[ممنوعیت حزب خان] این احساس را ایجاد خواهد کرد که احزاب دموکراتیک توانایی حل بحران‌های سیاسی را ندارند.»
آیا تاریخ تکرار می‌شود؟
در صورتی که حزب تحریک انصاف پاکستان به رهبری خان ممنوع شود، این نخستین حزبی نخواهد بود که پس از بر انگیختن خشم ارتش پاکستان غیرقانونی می‌شود.
در دهه ۱۹۶۰ حزب مذهبی جماعت اسلامی غیرقانونی شد و در جریان دهه ۱۹۷۰ حزب چپ عوامی ملی نیز غیرقانونی اعلام شد.
مرتبط: پاکستان: ملیشه‌ها دو مکتب دخترانه را انفجار دادند
شماری از سازمان‌های فرقه‌ای و مذهبی در زمان جنرال پرویز مشرف که با کودتای نظامی در سال ۱۹۹۰ قدرت را به دست گرفت و نه سال در این کشور حاکمیت کرد، غیرقانونی شدند.
جنبش متحده قومی مستقر در کراچی نیز در گذشته با ممنوعیت غیررسمی روبرو شده بود، و حزب مردم پاکستان در جریان دیکتاتوری نظامی جنرال ضاالحق از ۱۹۷۷ تا ۱۹۸۸ ممنوع شده بود.