مرکز خبرنگاران افغانستان به مناسبت سوم می «روز جهانی آزادی مطبوعات» نتایج یافته‌های خود در مورد وضعیت آزادی رسانه‌ها در یک سال اخیر را نشر کرد. این مرکز از تشدید محدودیت‌ها بر رسانه‌ها و خبرنگاران آزاد در افغانستان نیز ابراز نگرانی کرده و نسبت به پیامدهای ادامه این روند هشدار داده است.

طالبان پس از قدرت گیری دوباره در نیمه آگست ۲۰۲۱ در افغانستان محدودیت‌هایی بر رسانه‌ها وضع کردند. بر اساس یافته‌های مرکز خبرنگاران از ماه می سال گذشته تا کنون نسبت به مدت زمان مشابه سال پیش از آن، رسانه‌ها و خبرنگاران در افغانستان با محدودیت‌های بیشتری مواجه بوده اند و حقوق آنها به شکل گسترده‌تری نقض شده است.

یوتیوب دویچه وله دری را ببینید

در این گزارش آمده است که طالبان تا کنون دست کم ۱۷ دستورالعمل رسانه‌ای صادر کرده اند که شامل محدودیت کار زنان در رسانه‌ها، وضع محدودیت بر چگونگی تهیه و نشر مطالب، منع پوشش اعتراضات، ممنوعیت پخش برنامه‌های رادیو و تلویزیون‌های خارجی از طریق رسانه‌های داخلی و ممنوعیت نقد مقام‌های طالبان می‌شود. 

به گفته مرکز خبرنگاران افغانستان، مقام‌های محلی طالبان همچنین دستور العمل‌هایی از جمله منع نشر صدای زنان از طریق رسانه‌ها در هلمند، منع عکاسی و گفتگوی تصویری مسئولین محلی با رسانه‌ها در قندهار و ممنوعیت تماس تلفنی زنان با رسانه‌ها در خوست صادر کرده اند. این مرکز گفته است رسانه‌ها یا خبرنگارانی که این دستورات را نادیده گرفتند، زندانی و تهدید شده و با اقدامات تنبیهی از جمله منع فعالیت موقت یا دائمی مواجه شده اند.

مرکز خبرنگاران در طی ۱۲ ماه گذشته دست کم ۱۳۶ رویداد نقض آزادی رسانه‌ها و خبرنگاران به شمول ۷۲ مورد تهدید و۶۴ مورد نقض آزادی خبرنگاران را ثبت کرده است.

یافته‌های مرکز خبرنگاران افغانستان نشان می‌دهد که گرچه نقض آزادی‌ها از لحاظ آماری کاهش را نشان می‌دهد، اما میزان محدودیت‌ها به لحاظ ساختاری افزایش داشته است.

مرکز خبرنگاران افزوده است: «در ۱۲ ماه گذشته، شکل‌های دیگری از افزایش فشار بر رسانه‌ها و خبرنگاران در تشدید محدودیت در دسترسی به اطلاعات، نظارت قبل و بعد از نشر بر رسانه‌ها و فعالیت خبرنگاران در شبکه‌های اجتماعی و افزایش فشارهای اقتصادی اجرا شده است.»

این مرکز نسبت به پیامدهای منفی سیاست سرکوب هشدار داده و از مقامات طالبان خواسته است که با احترام به آزادی رسانه‌ها، اجازه دهند که خبرنگاران بر مبنای قانون رسانه‌های همگانی و قانون دسترسی به اطلاعات از حقوق خود برخوردار شوند.

ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی اداره طالبان وضع محدودیت‌ها را رد کرد، اما خاطرنشان ساخت که رسانه‌ها باید «ارزش‌های دینی و منافع ملی» را رعایت کنند و «مسایل قومی و اختلافات را که منجر به ناامنی می‌‌شود» خودداری کنند.

اینستاگرام دویچه وله دری را دنبال کنید 

سخنگوی طالبان به دویچه وله در مورد بازداشت برخی خبرنگاران گفت: «این که گاهی وقت‌ها خبرنگاران بازداشت یا توقیف شده اند یا برای توضیحات به ادارات خواسته شده اند، مواردی بوده که زیادتر به کارهای رسانه‌ای ربط نداشته و اگر با کارهای رسانه‌ای ارتباط داشته، خلاف منافع ملی گام گذاشته اند.»