ناگهانی در این تلاش ها تحرکی ایجاد شده است. حکومت تصمیم گرفته است که علیه قاچاقبران در برابر سواحل لیبیا مبارزه شود. اکنون سوال در این مورد است که آیا اتحادیه اروپا آن را به اجرا در می آورد. روز سه شنبه در این مورد یک نشست مهم در طرابلس صورت گرفت. اما چنین برنامه هائی اصلاً عملی اند؟

یکی از جملاتی که در مورد مباحثات پناهجویان بسیار تکرار می شود این است که «ما باید فعالیت قاچاقبران لیبیایی را متوقف کنیم.» با اینهم، هم نیروهای امنیتی در ساحه و همچنان اتحادیه اروپا با ماموریت بحری اش تا کنون ناکام بوده اند. تا زمانی که کشتی های اروپائی به طور بلافاصله در برابر سواحل لیبیا فعال نگردند، اتحادیه اروپا نیز چانسی برای مبارزه علیه قاچاقبران انسان نمی داشته باشد. همچنان الکساندر گراف لمبسدورف، از حزب دموکرات آزاد آلمان (اف دی پی) که معاون رئیس پارلمان اتحادیه اروپا می باشد‌، این امر را لازمی می داند.

لمبسدورف گفت:«خوب خواهد بود هرگاه اتحادیه اروپا در آب های سواحل لیبیا داخل فعالیت گردد. این کشور از شمال تا جنوب در کل یک معضل است. از این جمله به طور مثال نظارت مرز جنوبی لیبیا می باشد.»

شمار پناهجویانی که از شمال لیبیا بر قایق ها سوار شده و از طریق مدیترانه عازم اروپا می شوند، افزایش یافته است. تا حال به کشتی های اروپائی اجازه داده نمی شود که به اصطلاح در ساحه دوازده مایلی آب های ساحلی لیبیا داخل شوند. این دقیقاً همان بخش آب های ساحلی لیبیا می باشد که در آنجا قاچاقبران انسان مهاجران را غالباً در قایق های نامناسب برای این بحر سوار می کنند.

البته اخیراً در این قسمت تحرکی به وجود آمده است. گینتیلونی نخست وزیر ایتالیا هفته گذشته اعلام نمود که نیروی بحری آن کشور یک دعوت از جانب لیبیا دریافت نموده است. کابینه وی به سرعت فیصله نمود که در نظارت بر آب های قلمرو آن کشور، با کشتی های جنگی، طیاره های بی سرنشین و سربازان کمک نماید. یک توسعه ماموریت اتحادیه اروپا به نام سوفیا به این ترتیب مساله مربوط به زمان به نظر می رسد. ولو آنکه رسماً اتحادیه اروپا در پاسخ به شبکه اول تلویزیونی آلمان گفته شده است که اصولاً تحت شرایطی برای چنین اقدامی آماده می باشد.

فدریکا موگیرینی متصدی سیاست خارجی اتحادیه اروپا اخیراً در مورد توسعه ماموریت سوفیا اشارت نموده است، ولو اینکه این امر تقاضاها از کشورهای اتحادیه اروپا را بیفزاید.

موگرینی گفته است: «شاید مواد بیشتر نیاز باشد و دولت ها باید در این مورد غور کنند که بیشتر چه چیزی را برای این عملیات فراهم آورند.»

حکومت آلمان فدرال هرگز در واقعیت امر به حیث یک نیروی محرکه در توسعه ماموریت سوفیا پنداشته نمی شده است. همیشه در برلین روی دو شرط حداقل برای توسعه ماموریت سوفیا در آب های لیبیا اشارت شده است: یکی کسب اجازه از به اصطلاح حکومت وحدت ملی لیبیا و دیگری مجوز شورای امنیت ملل متحد. کاملاً به عین ترتیب در بخش خدمات خارجی اتحادیه اروپا نیز فکر شده است.

با اینهم ولو این هردو اجازه نامه در دست باشد (در صورتی که چین کاری ممکن گردد) بازهم کدام ضمانتی وجود ندارد که کارها با سرعت صورت گیرند. دیپلومات های اتحادیه اروپا در استدیوی اروپائی "ای آر دی" تائید می کنند که هنوز هم مسائل بسیار نا روشن حقوقی وجود دارند. چه خطرات جدیدی به وجود خواهند آمد هرگاه قاچاقبران مهار گردند. از جمله یکی اینکه هنگامی که کشتی های اروپائی پناهجویان را از آب های تحت حاکمیت لیبیا نجات دهند، آیا آن ها به بندرهای لیبیا برده شوند و یا اینکه مانند گذشته این پناهجویان به ایتالیا آورده شوند؟

لمبسدورف در این مورد می گوید:«راه حل های ساده وجود ندارند. حتا اگر پناهجویان در آب های لیبیا نیز نجات داده شوند، عودت دادن آن ها به لیبیا تنها در صورتی ممکن است که لیبیا یک محل اقامت محفوظ برای پناهجویان باشد. ما از این حالت هنوز دور استیم.»

الکساندر لمبسدورف از این ناحیه نگران است. همچنان سازمان حقوق بشری عفو بین الملل  از طرح های ایتالیا شدیداً انتقاد نموده است، زیرا مدعی است که این کشور می خواهد پناهجویان را واپس به لیبیا بفرستد. به این ترتیب آن ها با قساوت مورد بدرفتاری قرار می گیرند. دقیقاً به این دلیل که وضعیت در اردوگاه های پناهجویان لیبیا رقت بار است.

علاوه بر این حکومت وحدت ملی لیبیا به منظور ایجاد سردرگمی شاید بگوید که به هیچ صورت از نیروی بحری ایتالیا به آب های ساحلی اش دعوت نکرده است. اینکه آیا واقعاً می توان از یک نقطه عطف در بحران پناهجویان سخن به میان آورد، چنانکه نخست وزیر ایتالیا حدس می زند، موضوع سوال بر انگیز است.

rr/af/Küstner, Kai (ARD Brüssel)