آن ها در حالی که به گروه های کوچکی تقسیم شده اند، در مسجد منشاوی واقع در طنطا به رسم همبستگی عملی نشسته اند. یکی از آن ها آستینش را برمی کشد تا خون اهدا کند. دیگری در صف انتظار ایستاده است تا به ترتیبی به هموطنان قبطی اش کمک کند.

عکس هائی از این دست در شبکه های اجتماعی مصر انتشار می یابند و با توجه به دهشتی که صورت گرفته است، توسط بسیاری استقبال می شوند. در حالی که اندکی پیش جهادی های تروریست جماعت قبطی های طنطا واقع در اسکندریه را که برای ادای مراسم دینی گردهم آمده بودند مورد حمله قرار داده و دست کم ۴۴ تن را به قتل رساندند، با انتشار این عکس ها از مسلمانان مصری تقاضا می شود که با اهدای خون شان به این هموطنان شان کمک کنند.

یک مصری جوان به نام عبدالفتاح هاشم که چنین عکس هائی را در فیسبوکش انتشار داده، نوشته است: «در لحظه اضطرار مصری ها یکجا می ایستند. تروریسم دینی ندارد.» وایا زین، یک خانم جوان مصری دعوت به اهدای خون نموده است.

بیشتر: در مصر سه ماه وضعیت اضطراری برقرار می شود

چنین نشراتی را در انترنت بسیار می توان پیدا کرد. در حال حاضر این وسیله ای است که هم مسلمانان و هم قبطی ها به عین ترتیب مقاومت شان را علیه جهادگرایی اعلام می دارند. یک بار دیگر باید آن ها بدانند که جهاد گرایان فرقی بین مسلمانان و قبطی ها نمی گذارند، به خصوص هنگامی که قاتل در اسکندریه خودرا در برابر کلیسا منفجر گردانید. او نشان داد که ترسی از این ندارد که مرگش موجب کشته شدن یک مسلمان هم بگردد.

باهم علیه ترور

آن ها از دهشت و انزجاری که این حمله تروریستی ایجاد نموده بود، نترسیدند. هزاران تن از پیروان ادیان مختلف در طنطا در برابر کلیسایی اجتماع نموده بودند که مورد حمله قرار گرفت. آنها خواستند وحدت شان را به نمایش بگذارند. آنها شعار می دادند: «مسلمانان و مسیحی ها از یکدیگر حمایت می کنند». روزنامه الاهرام از قول یکی از شرکت کنندگان نوشته است: «ما می دانیم این اعمال ترس آور در گام نخست به منظور آن صورت می گیرد تا هرج و مرج را بر انگیزد و همه تلاش ها برای مدرن سازی جامعه ما را به هیج میدل گردانند.» او اطمینان داد که "تروریست ها در این هدف شان موفق نمی شوند و ما مصری ها یکجا باهم ایستاده ایم و یکجا برای مجموع ملت تلاش می نمائیم".

در اسکندریه نیز قبطی ها و مسلمانان یک جا واکنش نشان داده اند. آن ها فریاد بر می آورند که «تروریسم ضد (احکام) خداست.» عمروعلی حسن جامعه شناس به رادیو دویچه وله گفت: «قبطی ها و مسلمانان از طریق محیط زندگانی مشترک با هم متحد اند.» وی اضافه کرد که هردوی آن ها یک فرهنگ مشترک دارند و این امر را آن ها همین حالا در همین روزها نشان می دهند.

«میزان تاثر را نمی توان بر زبان آورد»

همچنان این امر آگاهی هایی را استحکام بخشیده که تروریست ها مایل اند دو گروه مسلمانان و قبطی ها را به جان همدیگر بیاندازند. تظاهرکنندگان توافق دارند که جهادگرایان می خواهند هر دو گروه را ضربت بزنند. مونا زکی می گوید: «کلمات نمی توانند میزان تاثر و بیچارگی را بیان کنند.»

تظاهرکنندگان در جاهایی که حمله صورت گرفته و همچنان در تعداد پرشمار اعلامیه های همبستگی در شبکه های اجتماعی، همان نحوه سال انقلاب در ۲۰۱۱ را دارد. در آن وقت مسلمانان و قبطی ها یکجا باهم در اعتراضات علیه حکومت و به جانبداری از حقوق بشر و دموکراسی شرکت می کردند. البته قبطی ها خویشتندارانه تر از مسلمانان بودند؛ اما حضورشان مسلم بود.

غلبه بر تفکیک انسان به اساس هویت دینی

در تداوم کارها تظاهرکنندگان در طنطا و اسکندریه اکنون علیه سیاستی مبارزه می کنند که هویت ملی را براساس دین تعریف می کند و در بین مصری ها یک سنت دیرینه دارد. در سال های ۱۹۲۰ حسن البنا موسس اخوان المسلمین یکی از نخستین کسانی بود که به نام دین علیه قدرت گیری نیروی استعماری بریاتانیای آن زمان موضعگیری نمود. در همینجا بود که اسلام سیاسی به وجود آمد.

بیشتر: شیخ الازهر: هر کسی که به نام اسلام آدم می‌کشد، تروریست است

برای مدت های طولانی چنین خواست منسوب به یک اقلیت بود؛ اما موضوع هویت اسلامی در مصر گام به گام به راهش ادامه داد. چنانکه انور سادات در سال ۱۹۸۰ اعلام نمود که "من رئیس جمهور مسلمان در یک دولت اسلامی هستم." او همچنان به مسیحیان توجه مبذول داشت، اما آن را با حمایتی توجیه نمود که مسلمانان از مسیحیان به عمل می آورند.

لاورا گیورگیوس در تحقیق خود در مورد وضعیت قبطی ها در مصر معاصر می گوید که سادات موقعیت حقوقی مسیحیان مصری را در مفهوم دولت مدرن توصیف نمی کند. او در آن وقت اعلام نمود که "اسلام ضامن حقیقی مسیحیت در مصر است."

دفاع از حقوق مشترک شهروندی

 به گفته گیورگیس در آن اقشاری که اندیشه حقوق مدنی وجود ندارد و یا اینکه در کل ناشناخته است، منطق تعیین هویت بر اساس دین هنوز حاکم است. در برخی شبکه های سلفی فکر خصومت با مسیحیان به وجود آمده است. یکی از واعظان به نام محمد حسن در سال ۲۰۱۱ اعلام نمود: «اسلام، مسلمانان را از دوستی با غیرمومنان منع می کند.» چنین صداها هایی تا امروز ادامه دارند. گویرگیس می نویسد که این سنت در جهاد گرایی تا سرحد خشونت مرگبار تشدید یافته است.

مسلمانان و مسیحیان بعد از حمله بر طنطا در اسکندریه، اکنون مشترکاً با این انکشاف مواجه اند. آن ها مخالف چنین سنتی هستند که تاکنون از ترویج اصل جهان شمول شهروندی جلوگیری نموده است. روزنامه مصری الیوم نوشت: «برای تقویت این اصل و برای جلوگیری از قتل هایی مانند آنچه در اخیر هفته اتفاق افتاد، در دراز مدت باید با جهاد گرایی در سطوح مختلف و متعددی مبارزه صورت گیرد.» این روزنامه همچنان افزوده است: «در کوتاه مدت مهم آنست که اقدامات امنیتی افزایش یابند. اما مشکل درازمدت مربوط به نحو تربیت ماست. این مشکل بهبود نمی یابد، مگر اینکه تعلیم و تربیت ما تغییر کنند.»

کریستین کنیپ/ر.ر/ر.ش