نمایندگان این احزاب روز سه شنبه در یک کنفرانس خبری گفتند که حضور کمرنگ مردم برای ثبت نام در مراکز انتخاباتی یکی از نگرانی‌های اصلی آنهاست. این احزاب گفتند در صورتی که کمتر از شش میلیون نفر در انتخابات ثبت نام کرده باشند، انتخابات پارلمانی و شوراهای ولسوالی از اعتبار برخوردار نیست.

یکی از خواست‌های اصلی احزاب سیاسی، تغییر سیستم انتخاباتی است. در حال حاضر افغانستان از سیستم «اس ان تی وی» استفاده می‌کند و در این سیستم مردم فقط به شخص رای داده می‌توانند. رای مردم غیر قابل انتقال است و احزاب در آن نقشی ندارند. احزاب سیاسی حالا می‌گویند که انتخابات باید به سیستم حزبی تغییر کند و مردم بتوانند به جای شخص برای احزاب رای دهند.

بیشتر نامزدان انتخابات پارلمانی به صورت مستقل نامزد می‌شوند و از مردم رای می‌گیرند. اما احزاب می‌خواهند پس از این نقش پررنگی در انتخابات‌ها داشته باشند.

فیض الله صافی، نماینده حزب اسلامی به دویچه وله گفت که نظارت احزاب بر روند انتخابات خواست دیگر آنهاست: «ما می‌خواهیم که برای احزاب حق نظارت کامل داده شود. احزاب باید تمام جزئیات مربوط به انتخابات را نظارت کنند و تمام فیصله‌های کمیسیون در حضور نمایندگان احزاب صورت گیرد.»

محی الدین مهدی به نمایندگی از حزب جمعیت اسلامی گفت که اگر حکومت اقداماتی روی دست نگیرد، به اعتراض‌های مدنی روی می‌آورند: «شاید حکومت را مجبور بسازیم که دفاتر انتخابات را بسته کند. انتخاباتی که سرانجام باعث اختلاف و کشمکش‌ها و بحران‌های جدید شود، خوب است که اصلا برگزار نشود.»

این دومین بار است که احزاب سیاسی افغانستان خواهان نقش احزاب در نظارت از انتخابات می‌شوند اما کمیسیون انتخابات تاکنون در این مورد پاسخ مشخصی ارایه نکرده است.

نظر مردم در مورد انتخابات

موسسه مطالعات توسعه افغانستان تحقیقی را در مورد میزان مشارکت مردم در انتخابات انجام داده است. در این تحقیق با ۳۰۴۰ تن در ۳۴ ولایت گفتگو شده و نظر آن‌ها در مورد انتخابات پرسیده شده است.

سید حمیدالله موسویان از مسوولان این نهاد روز سه شنبه در یک کنفرانس خبری  در رابطه به مشارکت مردم در انتخابات گفت: «۶۸ درصد پاسخ دهندگان گفته‌اند که در انتخابات شرکت می‌کنند، ۱۶ درصد نخیر گفته و ۱۳.۸ درصد نظری در مورد اشتراک یا عدم اشتراک نداشته‌اند. این سروی برای ما و کمیسیون انتخابات بسیار مهم است تا بدانیم که نظر مردم در مورد اشتراک در انتخابات چیست.»

وسیمه بادغیسی یک تن از کمیشنران کمیسیون انتخابات گفت که براساس این سروی تعداد بیشتر مردم در انتخابات شرکت می‌کنند و این امیدوار کننده است: «نکته خوش‌بین کننده این است که بیشتر مردم نسبت به کمیسیون اعتماد دارند و بیشتر مردم به برگزاری انتخابات خوشبین هستند.»

نوعیت این تحقیق تحلیلی است و از روش میدانی برای بدست آوردن معلومات استفاده شده است. مسئولان این موسسه گفتند که به دلیل نبود امنیت کارمندان، این نهاد نتوانستند به برخی از ولسوالی‌ها سفر کنند و نظر مردم را بپرسند.

در این تحقیق آمده است که ۸۰ درصد از پاسخ دهندگان تجربه اشتراک در انتخابات را داشته و ۵۴ درصد گفته اند که اعضای خانواده‌های شان را برای ثبت نام تشویق کرده‌اند.

مداخله زورمندان

مداخله زورمندان محلی موضوع دیگری است که در این سروی گنجانده شده است. ۴۱ درصد از پرسش شوندگان گفته‌اند که زورمندان محلی با استفاده از زور و اجبار مردم را وادار کرده تا به شخص معینی رای دهند. سوال دیگر این بوده که آیا انتخابات پارلمانی و شوراهای ولسوالی برگزار می‌شود و یا خیر؟ بیشتر پاسخ دهندگان از ولایات پکتیا، کنر و ننگرهار پاسخ مثبت داده و گفته‌اند که انتخابات برگزار خواهد شد. در حالی که در ولایات دیگر مردم در باره برگزاری انتخابات شک و تردید داشته‌اند.

ساکنان ولایات بامیان، بغلان و پنجشیر بیشترین تردید را نسبت به برگزاری انتخابات داشته و بیشتر آن‌ها گفته که انتخابات برگزار نخواهد شد.

تاخیر سه ساله در برگزاری انتخابات پارلمانی شک و تردیدهایی زیادی را در بین مردم در مورد اراده حکومت برای برگزاری انتخابات به وجود آورده است. در این سروی نیز از مردم پرسیده شده که آیا حکومت برای برگزاری انتخابات انتخابات اراده قاطع دارد. یا خیر.

آقای موسویان در این مورد گفت:‌«در این قسمت ۳۷ درصد بلی، ۲۴ درصد نخیر و ۳۷ درصد دیگر در این مورد نظری نداشتند. براساس این سروی میزان اعتماد مردم نسبت به حکومت در رابطه به برگزاری انتخابات کم است و تعداد کمی گفته‌اند که حکومت انتخابات را برگزار می‌کند.»

کمیسیون انتخابات اما می‌گوید دلیل اصلی این که مردم نسبت به انتخابات اعتماد ندارند، ناکامی‌های گذشته است. رفیع الله بیدار یکی از کمیشنران کمیسیون انتخابات در این کنفرانس گفت: «ما نباید بسیار بدبینانه فکر کنیم در رابطه به آمار و ارقامی که ارایه شده است. آمار و ارقامی که ارایه می‌شود باید واقعبینانه باشد تا ما براساس آن عمل نماییم.»

در حالی که نگرانی زیادی در مورد شفافیت انتخابات وجود دارد، ۳۹ درصد در این رابطه جواب مثبت داده، ۳۲ درصد جواب منفی و ۲۷ درصد دیگر نظری نداشته‌اند. براساس این سروی مردم به برگزاری انتخابات و شفافیت آن نظر بهتری دارند. در سروی آمده است که ۸۴ درصد مردم گفته اند که امنیت بزرگترین چالش برای برگزاری انتخابات است.

ح. همراز