رقم پناهجویان از افغانستان به صورت سریع در حال افزایش است. بیش از 31.000 نفر تنها در ماه اکتوبر به آلمان آمده اند. از آغاز سال روان میلادی در مجموع 67.000 پناهجوی افغان به آلمان آمده اند. پس از سوریایی ها در حال حاضر، دومین گروه بزرگ پناهجویان افغانها به شمار می روند. در حال حاضر حکومت آلمان می خواهد مقررات جدیدی را روی دست بگیرد.

احزاب ائتلافی، اتحاد دموکرات مسیحی، اتحادیه سوسیال مسیحی بایرن و حزب سوسیال دموکرات آلمان روز پنج شنبه در میان دیگر موضوعات روی "ایجا فضای جایگزین برای مهاجرت ها" در داخل افغانستان به توافق رسیدند. تا فعلاً، اغلب بر اساس قانون پناهندگی آلمان، به دلیل وضعیت امنیتی در افغانستان و یا دلایل دیگر، بازگشت افغان ها به کابل، هرات و مزار شریف ممکن نبود. در مورد این که آیا این دلایل با یک تصمیم کابینه آلمان از میان برداشته خواهند شد، شک و تردید وجود دارد.

مسئول امور پناهندگی، اداره فدرال مهاجرت و پناهندگان آلمان است. این اداره بررسی می کند که چه کسی مورد آزار، اذیت و تعقیب سیاسی قرار دارد. از آنجا که این اداره از درگیری های سیاسی، قومی و مذهبی در افغانستان به طور کامل اطلاع ندارد، اغلب با مرکز اطلاعات پناهندگی و مهاجرت که اداره همکار است، تماس می گیرد. در این اداره بر اساس معلومات دست داشته از وزارت امور خارجه، نهادهای بین المللی و سازمان های غیر دولتی، در مورد وضعیت کشور ارزیابی صورت می گیرد. علاوه بر این، اداره مهاجرت و پناهندگان نیز ماموران خود را در کشورهای مختلف دارد.

تفاوت های منطقه ای

بر اساس متین برکی، دانشمند علوم سیاسی افغانستان، در تصمیم گیری ها در قبال خروج پناهجویان، منشاء منطقه ای پناهجو نقش بازی می کند. برکی که در دانشگاه ماربورگ آلمان استاد است، می گوید: «اگر پناهجو از بخش هایی از افغانستان، که در آن طالبان کاملاً و یا قسمت هایی از منطقه را تحت کنترول داشته باشند، بیاد، آنها شانسی برای پذیرش در آلمان را دارند».

اما بسیاری از پشتون ها، تاجیک ها، هزاره ها و اعضای دیگر گروه های قومی نمی توانند ثابت کنند که در کشورشان در هیچ جا در امنیت زندگی کرده نمی توانند. برکی که اکثر برای پناهجویان افغان ترجمانی می کند، اضافه کرده می گوید: «تصمیم گیرندگان در بخش اعطای پناهندگی به پناهجویان به این افغان ها می گویند، اگر شما در غرب افغانستان مورد آزار و اذیت قرار دارید، پس شما می توانید در کابل زندگی کنید». سازمان های بین المللی تاکید می کنند که وضعیت امنیتی در افغانستان در بسیاری از نقاط این کشور نهایت مشکل ساز است. در بسیاری از مناطق بمبگذاری ها و حملات طالبان و یا گروه های دیگر شدت گرفته است. ماموریت سازمان ملل متحد برای افغانستان (یوناما) گزارش داده است که تنها در نیمه اول سال روان میلادی، نزدیک به 1.600 تلفات غیرنظامیان وجود داشته است. طالبان در ماه سپتمبر کندز را که قبلا نسبتاً یکی از شهرهای امن به حساب می آمد، برای مدت کوتاهی در تصرف خود در آوردند.

بیش از سه چهارم باقی مانده اند

با وجود این همه، رقم به رسمیت شناختن فوری پناهجویان افغان زیر 50 درصد است. با این حال این رقم یک تصویر کلی را نشان نمی دهد. شمار زیادی از افغان ها اجازه اقامت موقتی یا "تحمل" (duldung) بدست می آورند. شماری هم ترجیح می دهند که برای این که پناهندگی شان به رسمیت شناخته شود و یا حداقل اجازه اقامت به دست بیاورندُ به محکمه مراجعه می کنند. بر اساس گزارش سازمان کمک به پناهندگان "پرو ازول" در نیمه اول سال روان میلادی 76،4 درصد از پناهجویان افغان اجازه ماندن در آلمان را دریافت کرده اند.

فیصله های محاکم نشان می دهند که موارد فردی چه یک نقش را بازی می کنند: محکمه عالی اداری نیدرزاکسن آلمان روشن ساخته است که زنان افغان که از غرب این کشور می آیند، در صورت بازگشت شان به افغانستان می توانند مورد خشونت و نقض جدی حقوق بشر قرار گیرند. یک افغان که در آلمان به مسیحیت گرویده است، قاضی محکمه شهر هانوفر در موردش حکم کرد که این فرد حق به دست آوردن اقامت را دارد. گرویدن این افغان به دین مسیحی قابل اعتبار عنوان شد. گفته شده است که اگر او به افغانستان برگردد، به دلیل روگرداندن از اسلام، مجازات می شود. برای ولایت غربی هرات، محکمه اداری ایالت بایرن آلمان فیصله کرده است که نمی توان به طور عمومی گفت که همه انسان ها در این ولایت مورد آزار و اذیت و تعقیب قرار دارند. به این دلیل همه حق اجازه اقامت و پذیرش را به دست نمی آورند. بر این اساس در هرات خطری در معرض آزار و اذیت و مرگ و دیگر تهدیدها برای هر فرد در هر سال 0،05 درصد است. با این حال، این قضاوت در پایان سال 2014 با درنظر داشت آمار و ارقام سال 2012 صورت گرفته است.

تحمل به عنوان یک فرصت

برکی دانشمند علوم سیاسی از ماربورگ گزارش داده است که برای بسیاری از افغان ها اجازه اقامت حتی بدون شانس پذیرش پناهندگی در سال های اخیر داده شده است. به گفته برکی از این افغانها تقاضا گردیده است که در صورتی که دیگر پاسپورت در دست ندارند، پاسپورت افغانی بگیرند که برای بازگرداندن اهمیت دارد؛ اما در عوض، آنها اجازه اقامت دو ساله در آلمان را در پاسپورت های افغانی شان به دست می آورند. برکی می گوید: «اگر آنها بتوانند در ظرف همین دو سال به پای خود ایستاده شوند و کمک های اجتماعی نگیرند، آنها اجازه اقامت دایمی را به دست می آورند».

اخراج پناهجویان تا حال بسیار نادر بوده است. زیرا بسیار جنجالی و هزینه بالایی ایجاب می کند. برکی تنها ده مورد را در محیطی که زندگی می کند، به یاد می آورد. «فقط کسانی اخراج شدند که مرتکب اعمال جرمی شده بودند». اما او می گوید فعلاً یک وضعیت جدید وجود دارد. آلمان با حکومت افغانستان در قبال بازگشت پناهجویان این کشور در مذاکره است.

شکایت از بازدارندگی

علاوه بر این، مراحل پناهندگی باید در آینده، از جمله تصمیم در مورد درخواست تجدید نظر در ظرف سه هفته پایان یابد. در این مورد نیز ائتلاف بزرگ روز پنج شنبه تصمیم گرفت. "پرو ازول" حکومت را متهم می کند که با این تصمیم گیری بیشتر افغان ها هدف قرار داده شده اند. بر اساس گزارش این سازمان خیریه، حکومت آلمان همچنین در نظر دارد تا مبنای تصمیمات اداره فدرال مهاجرت و پناهندگان را دوباره ویرایش و تنظیم کند. گوینتر بورکارد، مدیر اجرایی "پرو ازول" می گوید: «می خواهند که رقم پذیرش پناهندگی پناهجویان کاهش پیدا کند و به این اساس مردم از حق شان محروم می گردند. از این طریق پناهجویان برای خروج از آلمان آماده ساخته می شوند». این سازمان شکایت کرده است که از وضعیت فعلی پناهندگان در آلمان، به عنوان یک عامل بازدارنده استفاده می گردد.

با این حال، متین برکی شک و تردید دارد که مقرارت سختگیرانه بتواند یک نتیجه مناسب به وجود آورد. او می گوید که "به این شکل ساده که در حکومت فدرال در مورد آن فکر می شود و در رسانه ها منتشر می گردد، نتیجه مناسب به دست نخواهد آمد".