در هفته گذشته توجه رسانه ها در آلمان عمدتا به دو دلیل مختلف به پروسه اخراج پناهجویان جلب شد. نخست هورست زیهوفر، وزیر داخله آلمان از این خاطر که در شصت و نهمین سالروز تولدش، ۶۹ پناهجوی قبول ناشده به افغانستان اخراج شدند، ابراز خشنودی کرد. یکی از این پناهجویان اخراج شده مدت کوتاهی پس از رسیدن به افغانستان خودکشی کرد.

در یک مورد دیگر، اخراج سمیع ا.، یک شهروند تونسی به کشورش که پنجشنبه هفته گذشته انجام شد، باعث ایجاد سردرگمی شده است. یک محکمه در شهر گلزین کیرشن آلمان اعلام کرد که این کار غیرقانونی بوده و خواهان بازگشت بلافاصله سمیع ا. به آلمان شد. اما تونس از پس فرستادن او خودداری می کند.

چه کسی می تواند از آلمان اخراج شود؟

از آن جایی که شهروندان خارجی باید برای ماندن در آلمان اجازه اقامت داشته باشند، به آوارگان و پناهجویان تا زمان رسیدگی به درخواست پناهندگی شان، اجازه اقامت موقت داده می شود.

اگر درخواست پناهندگی متقاضیان رد شود، آن ها دیگر حق این را ندارند که در آلمان بمانند و موظف هستند در عرض یک مهلت مشخص (که طولانی تر از شش ماه نیست) کشور را ترک کنند. اگر این مهلت به پایان برسد، ممکن است که ادارات مسئول آن ها را با اجبار از کشور اخراج کنند.

آن دسته از شهروندان خارجی نیز که اجازه اقامت شان به پایان برسد، یا آن را تمدید نکنند مشمول قانون اخراج می شوند. این مساله در مورد شهروندان خارجی که مرتکب یک عمل خلاف قانون شده اند، نیز صدق می کند.

این که چه قانونی در مورد پناهجوی متخلف اجرا می شود، به سنگینی جرم او بستگی دارد. هرکس که به دست کم سه سال زندان محکوم شده، باید کشور را ترک کند. اما در مورد آن هایی که به کمتر از این مدت محکوم شده اند، یا تهدیدی برای نظم و امنیت عمومی به شمار می آیند، ادارات مسئول راجع به اخراج یا عدم اخراج آن ها تصمیم می گیرند.

چه کسی راجع به اخراج پناهجویان تصمیم می گیرد؟

دو اداره مختلف مسئولیت سازماندهی اخراج پناهجویان از آلمان را برعهده دارند: دفتر اتباع خارجی (Ausländerbehörde)  که مدیریت آن بردوش حکومت های ایالتی است و اداره مهاجرت و آوارگان آلمان فدرال.

در بیشتر موارد، دفتر اتباع خارجی مسئولیت صدور و اجرای حکم اخراج را دارد. اما در مورد پناهجویان، اداره مهاجرت آلمان نیز این حق را دارد که در صورت رد تقاضای پناهندگی، حکم اخراج فرد را صادر کند. در این موارد هم، دفتر ایالتی اتباع خارجی مسئول اجرای حکم اخراج است.

از آن جایی که در بیشتر موارد اخراج به طور داوطلبانه انجام نمی شود، دفتر اتباع خارجی می تواند از پولیس کمک بخواهد و چون اخراج پناهجویان در محدوده کنترول مرزی انجام می شود، معمولا پولیس فدرال مسئولیت آن را بردوش دارد. در صورتی که فرد اخراجی به طور قانونی خواهان تجدید نظر راجع به حکم اش شود، محکمه های اداری تقاضای او را بررسی می کنند. 

اگر مدارک و شواهدی وجود داشته باشد که فرد اخراجی می خواهد برای جلوگیری از اجرای این حکم پنهان شود، ادارات مسئول می توانند از محکمه تقاضای صدور حکم "بازداشت به قصد اخراج را بکنند". در این صورت پناهجو یا شهروند خارجی محکوم به اخراج می تواند تا ۱۸ ماه در بازداشت نگه داشته شود. معمولا این اقدام در مورد آن دسته از شهروندان خارجی انجام می شود که جرم سنگینی مرتکب شده اند.

چه موانعی بر سر راه اخراج وجود دارد؟

اگر مقاومت فرد اخراجی در برابر اجرای حکم آنقدر خشونت آمیز شود که شاید امنیت پرواز را به خاطر بیاندازد، ممکن است که پولیس پروسه اخراج را متوقف کند.

پروسه اخراج معمولا توسط شرکت های هواپیمایی انجام می شود و پیلوت های هواپیما این حق را دارند که مسافر اخراجی را رد کنند، در صورتی که احساس کنند او امنیت پرواز را به خطر می اندازد.

ماموران پولیس برای این که کار به این جا نکشد، فرد اخراجی را در طول پرواز همراهی می کنند. برخی اوقات ادارات مسئول تمام هواپیما را برای اخراج دسته جمعی گروهی از پناهجویان ردشده کرایه می کنند.

اگر داکتر به طور کتبی تایید کند که این سفر ممکن است صحت فرد را به خاطر بیاندازد، امکان توقف پروسه اخراج وجود دارد.

چند مانع قانونی بر سرراه اخراج پناهجویان قبول نشده وجود دارد. اشخاص فاقد ملیت را یا آن هایی را که ملیت شان قابل تعیین نیست، نمی توان به سادگی اخراج کرد. زیرا براساس قوانین بین المللی، هیچ کشوری مجبور نیست، اشخاصی را که جزو شهروندانش به شمار نمی آیند، قبول کند. 

در چنین مواردی، ادارات آلمانی برای تعیین ملیت فرد تحقیق می کنند و بعد کشور مربوطه موظف است که برای فرد اخراجی پاسپورت صادر کند.

اخراج فرد ممکن است به دلایل بشردوستانه نیز متوقف شود. در صورتی که پناهجوی اخراجی را در کشور مبداء اش اعدام یا شکنجه تهدید کند، یا زندگی و آزادی اش به خاطر نژاد، مذهب، ملیت، عقیده سیاسی یا عضویت در یک گروه مشخص اجتماعی در خطر باشد.

به این خاطر اخراج سمیع، که نام خانوادگی اش به اختصار ا. ذکر شده است، نیز باید متوقف می شد (هرچند که حکم محکمه دیر به دست وکیل و ادارت مسئول رسید).

شعبه های اداره مهاجرت و آوارگان آلمان فدرال نیز در سال های گذشته باعث ایجاد مشکلاتی شده اند. از آن جایی که آن ها در مدت زمان کم مجبور به رسیدگی به دوسیه های بی شماری بودند، به درستی راجع به برخی از تقاضاهای پناهندگی تصمیم نگرفته اند و به این ترتیب شمار بسیاری از پناهجویان این امکان قانونی را دارند که به خاطر رد تقاضای پناهندگی شان شکایت کنند.

این وضعیت باعث شده که بسیاری از پناهجویان، حتی پس از رد تقاضاهای اولیه شان، مدت زیادی در آلمان بگذرانند.

بن نایت/م. ا.