"دیتیب" یا "اتحادیه اسلامی – ترکی در امور دینی" بزرگترین اتحادیه مساجد در آلمان است. در پهلوی مسجد مرکزی درشهر کلن، حدود ۹۰۰ مسجد دیگر زیر چتر این اتحادیه رسمی در آلمان قرار دارد. این اتحادیه حدود ۸۰۰ هزار عضو دارد. رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه که در سفری دو روزه در آلمان به سر می برد، روز شنبه این مسجد را افتتاح می کند.

اتحادیه مساجد با ارتباط مستقیم در ترکیه

ارتباط های اتحادیه مساجد با ترکیه بسیار قوی است. نهاد "خدمات علمی پارلمان آلمان" درباره این اتحادیه نوشته است: «دیتیب طبق اساسنامه اش به نهاد (دیانت) یا ریاست دولتی در امور مذهبی ترکیه در انقره مرتبط است».

هزینه های امامان ترکی که از سوی نهاد دینی دولتی "دیانت" از ترکیه به مساجد اتحادیه "دیتیب" در آلمان اعزام می شوند، در مدت اقامت شان در آلمان، توسط قنسولگری های ترکیه پرداخت می شود. نهاد دینی "دیانت" به رهنمودهای دینی امامانی عمل می کند که بیشتر از حکومت ترکیه طرفداری می نمایند.

مردان متنفذ پشت پرده در انقره

"دیانت" یک نهاد دولتی در امور دینی در ترکیه است که مستقیماً تحت فرمان رئیس جمهور رجب طیب اردوغان قرار دارد. این نهاد دینی که در سال ۱۹۲۴ توسط کمال اتاتورک ایجاد شد، مدت ها با تفسیری میانه رو از اسلام شهرت داشت و از آن در میان بخش وسیع جمعیت اکثرا مسلمان این کشور، قدردانی می شد.

اما در شیوه عملکرد میانه رو "دیانت" در سال های اخیر، قبل از همه زیر تاثیر رجب طیب اردوغان و حزب محافظه کارش عدالت و توسعه، تغییرات زیادی رونما شد. امروز  در این اداره بزرگ دینی در انقره، حدود ۱۲۰ هزار کارمند مشغول کار هستند. این کارمندان از جمله مسئول نظارت بر محتوای خطبه های نماز های جمعه حدود ۸۵ هزار مسجد در ترکیه هستند. بودجه سالانه "دیانت" با میزان یک میلیارد یورو، بالاتر از بودجه های سالانه وزارت خارجه و داخله این کشور است.

انتقادها از "دیتیب" به دلیل نفوذ "دیانت"

"دیتیب" به دلیل نفوذ "دیانت" نیز در سال های اخیر، با انتقادهایی مواجه شده است. بعد از تهاجم اردوی ترکیه به شمال سوریه در جنوری ۲۰۱۸، از رئیس دیانت خواسته شد تا در مساجد برای  پیروزی ترکیه دعا کنند. در پی آن از مساجد "دیتیب" در آلمان نیز ویدویوهای هایی نشر شد که کودکانی را در حال دعا کردن با یونیفرم نشان می دادند که در سنین پیش از رفتن به مکاتب بودند.

در تابستان سال ۲۰۱۷ "دیتیب" از اشتراک در تظاهراتی علیه تروریسم اسلام گرایان در شهر کلن خود داری کرد که توسط اتحادیه های مسلمانان سازماندهی شده بود. افزون برآن در درون این اتحادیه مشاجرات صورت گرفت. در نیمه ماه می سال ۲۰۱۷ تمام ریاست سازمان جوانان از "دیتیب" روگردان شد، با این انتقاد که جهت گیری های لیبرال در اتحادیه سرکوب می شود.

دید انتقادی ادارات آلمان به "دیتیب"

این واقعیت که تا چه میزانی ساختار های درونی "دیتیب" متاثر از حوادث در ترکیه است، بعد از کودتای ناکام در تابستان سال ۲۰۱۶ در این کشور آشکار شد. امامان "دیتیب" متهم شده اند احتمالاً در جماعت های شان در آلمان، در میان طرفداران واعظ دینی فتح الله گولن جاسوسی کرده اند. سارنوالی کل آلمان علیه ۱۹ امام تحقیقاتش را آغاز کرد.

حکومت ترکیه گولن را مسئول کودتای ناکام می پندارد. در همین روزهای اخیر، در این ارتباط یک خبر بسیار منفی پخش شد: فرستنده های مهم خبری آلمانی "وی دی آر"، "ان دی آر" و روزنامه معتبر "زوددویچه سایتونگ" گزارش دادند که استخبارات داخلی آلمان فدرال "دیتیب" را زیر نظارت قرار داده است.

این در حالی است که از دید ادرات آلمانی، "دیتیب" سال های زیادی شریک گفتگوها درمسائل دینی و ادغام در این کشور بوده و از حمایت های دولتی این کشور استفاده کرده است.

دانیل هاینریش/ح.م