حکومت طالبان بعد از اینکه در ۱۵ اگست ۲۰۲۱ به قدرت رسیدند، مانع آموزش دختران در دوره‌های متوسطه و لیسه شدند و در حدود دو ماه می‌شود که تحصیل دختران در دانشگاه‌ها را نیز منع کرده اند.

رقیه علی زاده، نوجوان ۱۷ ساله، صنف یازدهم مکتب در یکی از روستاهای ولایت دایکندی بود و آرزو داشت با ختم مکتب وارد دانشگاه شده و روزی داکتر شود.

اما بعد از این که لیسه‌ها مسدود شدند، خانواده‌اش تصمیم گرفت که او را به ازدواج بدهد. او در مورد سرنوشت خود می‌گوید: «سر و صدا زیاد بود که طالبان دختران را به زور به ازدواج می‌دهند. خانواده ما نگران بود و تصمیم داشت که من را به پسر یکی از قوما به شوهر بدهد.»

این دختر با خانواده‌اش جنجال می‌کند و به این امید که روزی مکتب‌ها دوباره باز خواهند شد و او به تعلیم و تحصیل خود ادامه خواهد داد، ازدواج پیشنهاد شده از سوی خانواده را رد می‌کند.

وقتی پافشاری خانواده ادامه می‌یابد و خواستگارها یکی پشت دیگری به خانه او می‌آیند، او برای جلوگیری از ازدواج ناخواسته فرار می‌کند و سپس با پسر دیگری عروسی می‌کند.

خانم علی‌زاده گفت: «من مجبور شدم که اقدام به فرار نمایم و با یک پسر دیگر عروسی نمایم. اما خانواده شوهرم با من رفتار خوب نمی‌کند و من بعد از یک سال پیشمان شدم و حالا نمی‌دانم چه کار کنم.»

گزارش‌های مشابه زیادی نشر شده است که شماری از خانواده‌ها بعد از اینکه دختران شان از مکاتب و دانشگاه بازمانده اند، آنان را مجبور به ازدواج می‌کنند.

لیلا احمدی، دانشجوی محروم از دانشگاه در ولایت بامیان می‌گوید که با مشکل روحی روانی دچار شده است. او می‌گوید تا فراغت‌اش از دانشگاه یک سمستر مانده بود، اما دروازه دانشگاه‌ها به روی دختران بسته شد.

او افزود: «طالبان زندگی ما را تباه کردند و ما در خانه زندانی هستیم. روح و روان من خوب نیست، افسرده‌گی گرفته ام، حیران مانده ام که چه کار کنم.»

این دختر جوان می‌گوید که خانواده‌اش اصرار می‌کند که او باید ازدواج کند، اما خودش هنوز هم امیدوار است که روزی تصمیم طالبان لغو شود و بتواند تحصیل خود را به پایان برساند.

مرتبط:محرومیت از تحصیل؛ دختران ناچار ازدواج می کنند

این دختر جوان می‌گوید که شاهد عروسی اجباری چند تا از دوستانش بوده است و حتی بعضی از خانواده‌ها دختران زیرسن خود را به ازدواج می‌دهند. او گفت:‌ «چند تا از دختران با خوردن مرگ موش اقدام به خودکشی کردند. دو نفر شان نجات یافت. اما یک دختر ۱۶ ساله روز گذشته خودکشی کرد و فوت نمود.»

در فهرست طولانی ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های وضع شده از سوی طالبان بر زنان و دختران، منع تعلیم، تحصیل و کار از عمده‌ترین آن‌ها بوده است که انزجار شدید داخلی و بین‌المللی را در پی داشت.

ظاهراً در این رابطه در میان طالبان نیز دو دستگی وجود دارد و برخی مقام‌های طالبان اشاره کرده اند که با فرا رسیدن فصل بهار و سال نو خورشیدی، تصمیم رهبری طالبان در مورد مکاتب و دانشگاه‌ها تغییر خواهد کرد، اما چنین وعده‌هایی تا حالا چند بار داده شده و نتیجه‌ای نداشته است.

بیشتر بخوانید:روز جهانی دختر و محرومیت دختران افغان از آموزش و تحصیل

فعالان حقوق بشر می‌گویند که منع تعلیم و تحصیل دختران و زنان از سوی طالبان برعلاوه این که نقض حقوق بنیادی بشری است، پیامدهای ناگوار و جبران ناپذیری نیز دارد.

عبدالاحد فرزام، معاون وزارت دولت در امور حقوق بشر در حکومت پیشین به دویچه وله گفت حقوق بشر از مجموعه حق‌های به هم پیوسته و مرتبط به هم و تفکیک ناپذیر است که نقض یک حق بشری زمینه ساز نقض سایر حقوق بشر می‌شود. به این ترتیب، محرومیت زنان از حق آموزش باعث محرومیت آن‌ها از سایر حقوق می‌شود.

فرزام افزود: «در عمل می‌بینیم که بعد از تسلط طالبان در افغانستان، محرومیت از آموزش باعث افزایش ازدواج‌های اجباری و زیر سن شده است و حتی خرید و فروش زنان عملاً صورت می‌گیرد و افزایش پیدا کرده است. خودکشی ناشی از افسرده‌گی در میان زنان افزایش یافته است. اعتیاد، خشونت، جرایم علیه زنان در درون خانوده‌ها متاسفانه افزایش یافته است.»

مرتبط:هشدار یونسکو از وضعیت وخیم دختران در افغانستان

سازمان آموزشی‌، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) امسال روز جهانی آموزش، ۲۴ جنوری، را به دختران و زنان افغانستان وقف کرده است.

انتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد از طالبان خواسته که ممنوعیت آموزش و تحصیل دختران و زنان را لغو کنند. گوترش گفته است:‌«از مقامات بالفعل در افغانستان می‌خواهم که ممنوعیت ظالمانه و ناکام دسترسی دختران به علیمات متوسطه و عالی را لغو کنند.»

اما طالبان تا حالا به تقاضاهای کشورهای اسلامی، ملل ملل متحد، سازمان‌های امدادی و کشورهای غربی در این رابطه پاسخ مثبت نگفته اند.