چرا اداره طالبان حقوق بازنشستگان را نمی پردازد؟
۱۴۰۲ تیر ۱۱, یکشنبه
عبداحکیم ۶۹ ساله است و هشت فرزند دارد. با دو پسر و شش دخترش در خانه کرایی در شهر کابل زندگی می‌کند. ۲۲ سال در ریاست تصدی ملی بس خدمت کرده و پس از بازنشستگی مجبور شده برای تامین مخارج خانواده اش دست فروشی کند.
این مرد کهنسال حالا دیگر توان دست فروشی و کار روی خیابان را هم ندارد: «مشکلات زیادی در زندگی دیده ام. خانم من بر اثر بیماری فوت نمود و خودم چندین بار مریض شدم... پول دوا و علاج مریضی را نداشتم و از مردم قرض نمودم و تا حالا نتوانستم پول آنان را پس بدهم.»
از زمانی که طالبان دوباره حاکم شده اند، او همان حقوق ناچیز بازنشستگی اش را نیز دریافت نکرده است. نمی داند چه زمانی دوباره پرداخت حقوق متقاعدین آغاز می شود. اما از حاکمان فعلی می خواهد، حق بازنشستگان را بدهند.
مرتبط: کارشناس: آلمان باید به کمک‌های بشری به افغانستان ادامه دهد
بلال که ۷۱ سال عمر دارد، یکی دیگر از بازنشستگان است. او نیز با هشت فرزندش در خانه ای کرایی در کابل زندگی می کند. عمرش را پاس تخته سیاه گرد تباشیر خورده و برای تربیت فرزندان کشور گذارنده است: «در وزارت معارف به حیث آموزگار مشغول خدمت بودم. ۳۱ سال به صفت معلم به اولاد وطن خدمت نمودم.» او پس از دوره خدمت، مدت کوتاهی را به حیث منشی در یکی از مغازه‌های شهر کابل کار کرد؛ اما مدتی نگذشت که توان آن کار را نیز از دست داد.
او نیز معاش بازنشستگی اش را دریافت نکرد: »بعد از بازنشستگی با مشکلات زیادی مواجه شدم. شب‌ها من و فرزندان و نواسه‌هایم گرسنه خوابیدیم.» او هم از طالبان می خواهد اندک حقوق بازنشستگان را پرداخت کنند.
سید حسن ۶۱ ساله نیز بیش از نیم عمرش را در غزنی برای آموزش و پرورش نسل آینده افغانستان سپری کرده است. بعد از بازنشستگی با حقوق اندکی که دریافت می کرد، امرار معاش می کرد: »حالا هیچ منبع عایداتی ندارم. یک پسرکم روی بازار کار می کند و درآمد کمی دارد. در این دو سال زندگی خیلی سخت و مشقت‌بار شده است. امید ما این بود که وقتی دوره خدمت مان خلاص شود و پول تقاعد را بگیریم و آسوده شویم. اما حالا معاش ما را نمی دهند و زندگی برایمان بسیار سخت شده است.» او نگران است که مبادا خودش یا یکی از اعضای خانواده اش بیمار شود: «بعضی وقت ها مریض در خانه بوده و به خاطر بی پولی نتوانستیم تا داکتر برسانیم. دیگر ما تنها همی مصارف زندگی عادی خود را به سختی پیدا می‌کنیم.»
حق غیرقابل انکار
شماری از حقوق‌دانان و کارشناسان امور سیاسی و اجتماعی به این باورند که پس از تغییر نظام، نباید حقوق بازنشستگان پایمال شود. اسدالله ندیم، از آگاهان امور سیاسی می‌گوید: «در گذشته نظام‌ها چندین بار در افغانستان تغییر داده شدند؛ اما متقاعدین ملکی و عسکری حقوق شان را از نظام جدید دریافت می‌کردند. حالا هم طالبان به عنوان حاکمان جدید، مسئولیت دارند که حقوق متقاعدین ملکی و نظامی را پرداخت کنند.»
وی می افزاید: «این مسالۀ ربطی به دین و شرعیت ندارد که طالبان در موردش منتظر حکم کسی باشند. بهتر است از کشورهایی اسلامی چون ترکیه، مالزیا و قطر الگو بگیرند و معاش بازنشستگان را بپردازند.»
مرتبط: عید و سفره های خالی شهروندان افغانستان زیر سایه حاکمیت طالبان
محمد صدیق صادق‌یار، از کارشناسان امور حقوقی و اجتماعی می‌گوید که حقوق بازنشستگی بخشی از معاش کارمندان است که در جریان خدمت از آنان کسر شده و در بازنشستگی و پیری برای آنان پرداخت می گردد: «از این که ما در فورم معاشات یعنی فورم "ام چهل" یک ستون علیحده داریم به خاطر تقاعد، این از معاش حقه کارمندان، چه ملکی و چه نظامی کسر می شود. این امر اصول و قانون‌مندی خود را در چوکات قوانین نافذه مملکت داشت.» آقای صادق‌یار فساد در حکومت پیشین را نیز یکی از دلایل بن‌بست در پرداخت حقوق بازنشسته‌گان عنوان می‌کند: «در افغانستان فساد به اندازه ای گسترده بود که پول بازنشستگان نیز به افرادی محدود پرداخت شده و بقیه اش را زمامداران به یغما بردند.»
تظاهرات و اعتراضات بی نتیجه
بازنشستگان در این دو سال گذشته بارها در کابل و شماری از ولایت‌های دیگر دست به اعتراضات زدند و خواستار حقوق شان شدند؛ اما نتیجه ملموسی در پی نداشت و هنوز انتظار پرداخت معاش خود را دارند.
پاسخ طالبان هم در مورد پرداخت حقوق بازنشستگان پیوسته به مکتوبی اشاره دارد که به رهبر این گروه ملا هبت‌الله آخندزاده در قندهار فرستاده شده است. مسئولان این گروه می گویند منتظر پاسخ و دستور رهبری شان هستند تا در مورد پرداخت و یا عدم پرداخت حقوق بازنشستگان صادر شود.
اکنون که چشم همه بازنشستگان به قندهار دوخته شده؛ روشن نیست چه زمانی در مورد پرداخت حقوق آنان تصمیم گرفته می شود. خواستیم مقامات مسئول اداره طالبان در این رابطه پاسخی به پرسش های مکرر ما در این زمینه ندادند.