راينهارد گيلن يک مرد انعطاف پذير بود؛ طوري که او تورن جنرال سابق و رييس استخبارات ارتش هاي شرقي غيرآلماني بود و زماني براي هيتلر جاسوسي مي کرد؛ اما در مدت کوتاهي پس جنگ در خدمت ايالات متحده امريکا در آمد.

گيلن کمک کرد تا استخبارات آلمان پس از جنگ جهاني، براي امريکايي ها سرو سامان بگيرد. اين سازمان، بعدها تبديل به سرويس استخبارات فدرال يا دستگاه استخبارات خارجي آلمان (بي. ان. دي) شد.

با گسترش جنگ سرد، گيلن دچار ترديد نشد تا از صفوف نازي هاي قديم کساني را استخدام کند؛ چنان که به مجرمان هلوکاست، اعضاي سابق گشتاپو و اس اس، اقبال تازه يي در زندگي داده شد و آنها هويت تازه يي در (بي. ان. دي) يافتند.

در سال 1965، (بي. ان. دي) در يک بررسي داخلي توانست 200 عضو سابق نازي را در اين سازمان رديابي کند. حدود 70 نفر از آنها براي استخبارات نامناسب تشخيص داده و رد شده بودند. اين باور نيز وجود دارد که تعداد نازي هاي سابق که در پست هاي دولتي کار مي کردند، بسيار بيشتر بوده است؛ البته اين فرض هنوز تاييد ناشده مانده است.

در چهار سال آينده، چهار تاريخ شناس، تاريخ (بي. ان. دي) را واکاوي خواهند کرد و به دوران راينهارد گيلن، يعني بين سال هاي 1945 تا 1968 خواهند پرداخت. گفتگوها در حال حاضر با پرفيسور ولفگانگ کريگر، يوست دولفر، رولف ديتر مولر، و کلاوس ديتمار هنکه، بر روي اين مسئله جريان دارد.

هنکه در دهه ي نود ميلادي مسئول کميسيون بررسي آرشيف اشتازي يا پوليس مخفي آلمان شرق بود. او مي گويد: "اين موضوع تکاندهنده خواهد بود." او در حالي که يادآور مي شود که وقت زيادي را براي بررسي پوليس مخفي آلمان شرق صرف کرده، مي گويد: " اما اين ماجراي جديد بزرگتر از موضوع پيشين است."

اهميت موضوع به اين دليل است که هيچ کس ديگري از بيرون، اسناد و مدارک (بي. ان. دي) را در دوران پس از جنگ نديده است؛ و هيچ معلوم نيست که اين چهار تاريخ شناس چه اسراري را از سندهاي آن دوران بيرون خواهند کشيد.

هنکه مي گويد: "اين واقعيت که مقامات براي اين موضوع گام برداشتند، يک دستاورد مهم مي باشد؛ و شايد اين همچنين نشانه يي از تحول فرهنگي باشد."

نسل نو

"شفافيت بيشتر" چيزي بود که اورلاو ارنست، رييس (بي. ان. دي) سال ها براي آن تلاش کرد. اورلاو 64 ساله که به زودي بازنشسته مي شود، مي گويد که زمان براي بررسي مسايل تاريخي فرا رسيده است. او مي گويد که اکنون فهم جديدي در درون سازمان (بي. ان. دي) وجود دارد که براي يک جامعه دموکراتيک، يک شبکه استخباراتي به وجود آيد که خود اين دستگاه نيز مورد نظارت دقيق قرار داشته باشد.

اورلاو مي گويد: "من باور دارم که (اکنون) يک مبنايي از شکيبايي و آمادگي وجود دارد که مي توان بر اساس آن با نقدها و مشکلات روبرو شد؛ چيزي که در نسل گذشته نبود".

گام ديگر، در بررسي گذشته ي نازي ها در BDN توسط يک گروه کاري داخلي برداشته مي شود. اما اورلاو که خود از سال 2005 همراه BDN کار مي کند، مي گويد که اين روند با مشکلاتي روبرو شده است. او همچنان اعلان کرد که تلاش هاي او براي دعوت جورج شولگن، تاريخ شناس مشهور آلماني به تيم کاري به دليل عدم موافقت او با صدارت فدرال به شکست انجاميد. صدارت فدرال که مسئول نظارت بر سازمان هاي استخاباراتي است، دستيابي به همه ي اسناد سري را تضمين نکرد، و در مورد امکان چاپ دستيافته ها و حمايت مالي پروژه نيز به توافق نرسيد.

در ادامه ي تلاش ها، اکنون اميد مي رود که صدارت فدرال به پروژه امتياز بدهد و دسترسي به دوسيه هاي سري را ميسر بسازد. بنابر گفته ي هنکه، دسترسي به اسناد سري شرط لازم براي موفقيت پروژه مي باشد. او مي گويد که به اين مسئله خوشبين است.

پروژه ي تاريخي

با اين همه، امنيت ملي يک مسئله است؛ آنچناني که جان و امنيت هزاران نفري که با دوسيه هاي (بي. ان. دي) ارتباط دارد. از اين رو، پتانسيل براي ايجاد تنش بسيار بالا است، به خصوص وقتي که موضوع نشر و عدم نشر يک مطلب به ميان بيايد.

اورلاو مي گويد که بررسي تاريخ شناسان بر روي پروژه کاملا مستقل خواهد بود و دوسيه ها بدون هيچ محدوديتي به دسترس عموم قرار خواهند گرفت. هنوز هيچ برنامه ي کلي براي نشر تمام اسناد (بي. ان. دي) وجود ندارد؛ و استخبارات مي گويد که نشر اسناد بر اساس تک تک دوسيه ها، و براساس قوانين نافذ و با توجه به حفظ حريم خصوص افراد، و حفظ منابع انجام خواهد شد. اما آنچه که بسيار حتمي مي باشد اين است که مسئله معلومات استخباراتي دنباله دار خواهد بود.

اورلاو مي گويد که نه (بي. ان. دي) و نه صدارت نمي توانند در مورد گذشته ي سازمان استخبارات دوباره دچار اشتباه شوند. او مي گويد: "اين يک پروژه ي تاريخي است؛ و بسيار چيزهاي جالب در ده سال آينده يا بعد از آن مورد انتظار است."

دویچه وله/ عاصف حسيني

ویراستار: رسول رحیم