دولت افغانستان در سال جاری تلاش‌ها برای مذاکره با طالبان را چند برابر کرده است. از یک سو شورای عالی صلح با برگزاری‌ کنفرانس‌های علمای دینی مشروعیت جنگ افغانستان را زیر سوال می برد، از سوی دیگر در عرصه دیپلوماسی نیز کوشش می‌شود تا طالبان برای گفتگوهای صلح ترغیب شوند.

به دنبال گفتگوی معاون وزارت خارجه امریکا در امور آسیای میانه با نمایندگان طالبان در قطر، شورای عالی صلح می‌گوید این گفتگوها مقدمه‌ای برای آغاز مذاکرات صلح است.

مولوی عبدالحکیم مجاهد، معاون شورای عالی صلح افغانستان روز شنبه در گفتگو با دویچه وله گفت: «به نظر من، این مهمترین گام در عرصه صلح است که از سوی ایالات متحده امریکا برداشته شده است. این اقدام به صلح افغانستان بسیار زیاد کمک می‌کند؛ به خاطر این که طالبان از ابتدا می‌گفتند که برای پایان دادن به بحران افغانستان با امریکایی‌ها گفتگو می‌کنیم. به نظر من این گام بسیار مهمی است».

آقای مجاهد اما تاکید کرد که هرگونه گفتگوی مقدماتی باید زمینه را برای مذاکرات بین‌الافغانی فراهم سازد زیرا به باور او، تا زمانی که افغان‌ها در بین خود صلح نکنند، هیچ مذاکره‌ای منجر به صلح و ثبات در افغانستان نخواهد شد.

نقش تسهیل کننده

حکومت افغانستان در سال جاری طرح صلح بین الافغانی را تدوین کرد و اعلام نمود که حاضر است بدون پیش شرط با طالبان در داخل و یا در کشورهای بی‌طرف دیگر، مذاکره ‌کند. حکومت همچنین پیشنهاد داد که حاضر است برای طالبان در کابل دفتر بگشاید تا نمایندگان این گروه بتوانند مذاکرات صلح را به پیش ببرند.

به دنبال این طرح صلح، حکومت افغانستان در روزهای عید فطر آتش بس یک طرفه اعلام کرد و از تمام نیروهای دولتی خواست که تنها در صورت حمله مخالفین از خود دفاع کنند. طالبان نیز سه روز عید را آتش بس اعلام کردند.

پس از مذاکره نماینده ایالات متحده امریکا با طالبان، حکومت افغانستان گفت که این مذاکرات می‌تواند مقدمه خوبی برای آغاز مذاکرات رسمی باشد. هارون چخانسوری، سخنگوی حکومت هفته گذشته در این مورد گفت: «صلح به رهبری و مالکیت افغانستان است. ابتکار پلان صلح از حکومت و مردم افغانستان و مذاکرات هم به رهبری و مالکیت افغان‌ها به پیش می‌رود».

سخنگوی رییس جمهور غنی تاکید کرد که اجماع در مورد صلح افغانستان در سطح منطقه و جهان به وجود آمده و هر کشوری که نقش تسهیل کننده را در پروسه صلح بازی کند دولت افغانستان از آن استقبال می‌کند.

آقای چخانسوری گفت: «هدف اجماع این است که شرکا، همسایه‌های ما بتوانند در آغاز پروسه مذاکرات منحیث تسهیل کنند و حمایت کننده نقش خودرا بازی کنند. ما از شرکای خود تشکری می‌کنیم. آن‌ها نقش خودرا به خوبی ایفا کرده است تا ما بتوانیم طالبان را وادار به مذاکرات بین‌الافغانی کنیم و مذاکرات صلح آغاز شود».

حکومت افغانستان می‌گوید در عید قربان نیز یک بار دیگر آتش بس یک طرفه اعلام می‌کند و به باور حکومت «تمایلات آتش بس در دو طرف وجود دارد»؛ اما گروه طالبان تاکنون در این مورد اظهار نظر نکرده است.

دور زدن حکومت؟

در حالی که حکومت از گفتگوی مقامات امریکایی با طالبان استقبال می‌کند؛ شماری از تحلیلگران به این باورند که گفتگوی امریکا با طالبان بدون درنظرداشت طرف‌های جنگ در افغانستان بی‌نتیجه است و پیامد مثبتی در نخواهد داشت.

محمد ناطقی تحلیگر مسایل سیاسی و رییس کمیته سیاسی ایتلاف نجات افغانستان در گفتگو با دویچه وله گفت که جنگ افغانستان ابعاد گسترده دارد و حداقل چهار جانب باید در گفتگوهای صلح شریک باشند در غیر آن هرگونه گفتگوی صلح نتیجه‌ای در پی ندارد.

آقای ناطقی گفت: «حداقل چهار جهت افغانی در گفتگوی صلح شریک باشد. البته نظارت بین‌المللی و کشورهای منطقه برای مذاکرات لازم است ولی اصل مذاکرات باید بین‌الافغانی باشد». ناطقی می‌گوید در صورتی که در این مذاکرات حکومت افغانستان یک طرفه گذاشته شود و حکومت نداند که در پشت میز مذاکره چه گذشته است، در آن صورت این اقدام «دور زدن حکومت» است و نمی‌تواند به پروسه صلح کمک کند.

این آگاه مسایل سیاسی می‌گوید در صورتی گفتگوهای نمایندگان امریکا و طالبان ممد گفتگوهای اصلی باشد، در آن صورت مشکلی وجود ندارد: «اگر گروه طالبان با امریکایی‌ها توافق کند و جهت‌های دیگر در مذاکرات نباشد، این مشکل را حل نمی‌کند. اما اگر این مذاکرات برای گفتگوهای بین‌الافغانی ممد باشد و آن را کمک کند، ما آن را تایید می‌کنیم».

حکومت امریکا در ماه‌های اخیر گفته است برای تسهیل پروسه صلح افغانستان حاضر است با نمایندگان طالبان گفتگو کند.

 تاکید طالبان این است که طرف اصلی جنگ این گروه امریکا است بنابراین برای پایان این جنگ با حکومت امریکا مذاکره می‌کند. هنوز جزئیات این مذاکرات و نتایج برآمده از آن مشخص نشده است.

ح. همراز