در حال حاضر سه و نیم میلیون کودک واجد شرایط مکتب در افغانستان از رفتن به مکتب محروم اند و یک هزار مکتب در مناطق ناامن مسدود هستند. اکثر مکتب‌هایی که در مناطق تحت کنترول طالبان موقعیت دارند، مسدود هستند و دختران اجازه مکتب رفتن را ندارند.

مدیریت ضعیف وزارت معارف و نبود امکانات تعلیمی در مکتب‌ها دلایل اصلی معارف بی‌کیفیت در افغانستان خوانده می‌شود، اما رییس جمهور غنی وعده داد که در سال جاری بر معارف تمرکز می‌کند تا پیشرفت‌ها اندازه شوند و مشکلات نیز حل گردد.

محمد اشرف غنی رییس جمهور افغانستان روز شنبه در مراسم آغاز سال جدید تعلیمی گفت: «سال نو ۱۳۹۷ را سال حمایت از معارف کشور اعلام می‌کنم و بخاطر حمایت از معارف پیام‌های مهم دارم.» رییس جمهور غنی در این مراسم گفت که هفده ولایت افغانستان از نظر تعلیمی در وضعیت بدی قرار دارند در حالی که هفده ولایت دیگر شاهد رشد در عرصه آموزش است. او تاکید کرد که امتیاز در آموزش بیش از این قابل قبول نیست و همه کودکان در افغانستان باید از فرصت‌های مساوی آموزشی بهره‌مند شوند.

توجه به مناطق ناامن

قرار است در سال جدید خورشیدی ۲۰۰ میلیون دالر برای ساخت ساختمان مکتب در سراسر افغانستان اختصاص داده شود. در حال حاضر حدود ۶۰۰۰ مکتب در افغانستان ساختمان ندارند و کودکان در دشت‌ها زیر درخت‌ها و یا ویرانه‌های بجا مانده از جنگ درس می‌خوانند.

رییس جمهور غنی در این مورد گفت: «به وزارت محترم شهرسازی هدایت داده‌ام تا ۱۰۰ مکتب را که تعداد زیاد آن لیسه‌ها هستند توسط سیستم پیش‌ساخت آماده کند. یعنی مکتب‌ها در کابل تولید می‌شوند و در ظرف یک تا دو هفته یک مکتب هشت صنفه مطلق آماده استعمال می‌شود.»

آتش زدن مکتب‌ها، کشتن معلمین و شاگردان و همچنین استفاده از مکتب‌ها به عنوان سنگر مشکلات اصلی مکاتب در مناطق ناامن است اما حکومت افغانستان برای تامین امنیت مکاتب برنامه مشخصی ندارد. حکومت افغانستان می‌گوید به منظور تامین امنیت مکاتب در داخل هر مکتب سارندوی می‌سازد تا معلمین و شاگردان خود برای تامین امنیت مکاتب همکاری کنند و نیروهای امنیتی در همکاری با آن‌ها جلو حمله بر مکتب‌ها را بگیرند.

رییس جمهور غنی تاکید کرد که هیچگونه تهدید شاگردان و معلمین برای او قابل تحمل نیست و عاملان چنین حملاتی به کیفر خواهند رسید. او از متنفذان محلی و علما نیز خواست تا از معلمین حمایت نمایند.

حکومت وحدت ملی همه ساله به معلمین وعده می‌دهد که برای آن‌ها سرپناه آماده خواهد کرد تا معلمین بدون خانه نباشند. رییس جمهور غنی گفت که در عملی کردن این وعده اش ناکام مانده ولی تلاش می‌کند تا راه حل عملی برای توزیع سرپناه برای معلمین پیدا کند.

توجه به معلمین

معلم در افغانستان معاش اندکی دارد. این معاش برای تامین معیشت خانواده‌های معلمین کافی نیست به همین دلیل معلمین تلاش می‌کنند در کنار وظیفه معلمی وظایف دیگری را نیز انجام دهند.

حکومت افغانستان تاکنون نتوانسته است میکانیزمی را برای حمایت از معلمین در افغانستان ایجاد کند، اما رییس جمهور غنی گفت که صندوق حمایت از معلمین ایجاد خواهد شد و تاجران در کمک به این صندوق نقش اول را خواهند داشت: «صندوق قرضه برای معلمین. برای وزارت مالیه هدایت داده ام که در این مورد اقدامات کند و تاجران نیز وعده داده اند که به این صندوق کمک نمایند.»

فساد در معارف

فساد یکی از مشکلات اصلی در معارف افغانستان است. در حالی که شاگردان کتاب ندارند، کتاب‌های معارف در بازارها به فروش می‌رسند. وزارت معارف تاکنون نتوانسته است جلو فروش این کتاب‌ها را بگیرد. حکومت همیشه شعار می‌دهد که جلو فساد در معارف را می‌گیرد اما در عمل کاری انجام نمی شود.

از سوی دیگر برخی از مکتب‌ها پیش از افتتاح دوباره ویران می‌شوند زیرا برای ساخت این مکتب‌ها از مواد بسیار بی کیفیت استفاده می‌شود.

وزارت معارف وعده داد که سیستم جدید رتب و معاشات در سال جدید تطبیق خواهد شد و بر اساس آن استادان به شکل دوامدار ترفیع کرده و از امتیازات آن مستفید خواهند شد. در عین حال تطبیق سیستم معاشات منطقوی، تطبیق پلان اصلاحات در معارف، کار روی ریفورم اساسی تشکیل و نصاب و همچنین توزیع ۵۰ میلیون جلد کتاب درسی در اولویت کاری وزارت معارف قرار دارد. وزارت معارف وعده کرده است که امسال در قدم اول ۸۰۰۰ معلم مسلکی جدید و در قدم دوم ۱۳۰۰۰ معلم مسلکی جدید در ولایات مختلف استخدام خواهند شد.

حسین همراز - کابل