ایالات متحده به طور موقت حملات هواپیمای بی سرنشین را متوقف کرده است تا به این ترتیب فرصتی برای ایجاد گفتگوهای صلح بین حکومت پاکستان و شورشیان ایجاد شود. آخرین حمله روز 26 دسمبر سال گذشته میلادی (سه و نیم ماه قبل) انجام شد که در آن سه شورشی مضنون کشته شدند.

واشنگتن همواره از حملات هواپیمای بی سرنشین دفاع کرده و آن را اقدامی برای امن ساختن امریکا در مقابل هرگونه حمله تروریستی در بیرون، خوانده است. تاکنون شماری از رهبران و اعضای کلیدی القاعده و طالبان در این حملات کشته شده اند. اما اسلام آباد این حملات را محکوم می کند و می گوید که بیشتر قربانیان حملات هواپیمای بی سرنشین افراد ملکی هستند. پاکستان همچنان این گونه حملات را نقض حاکمیت خود تلقی می کند.

سازمان های حقوق بشری بین المللی می گویند که شمار افراد ملکی که در حملات هواپیمای بی سرنشین کشته شدند، تقریباً زیاد است. موسسه تحقیقاتی "بنیاد امریکای جدید" گزارش داده است که هواپیماهای بیس سرنشین امریکایی بین 1715 تا 2680 نفر را در طول هشت سال کشته اند که بسیاری از آن ها افراد ملکی بودند.

ایجاد همدلی

شماری از احزاب سیاسی محافظه کار و سازمان های حقوق بشری پاکستان تاکنون راهپیمایی هایی را علیه حملات هواپیمای بی سرنشین برگزار کرده اند. این کارزارها غالبا حکومت امریکا را به انجام "جنایت جنگی" و بی احترامی به حاکمیت پاکستان متهم کرده اند. اما اخیرا، یک گروه از هنرمندان روش جدیدی را برای هدف قرار دادن این مساله انتخاب کرده اند. به جای محکوم کردن امریکا، این هنرمندان سعی می کنند تا "همدلی" را بین مجریان حملات هواپیمای بی سرنشین ایجاد نمایند.

این پروژه تلاش می کند تا آگاهی را در این زمینه به طریقی دیگر پدید آورد. کلمه "باگ سپلت" (توده از حشرات) اصطلاحی است که پیلوت ها یا کنترول کنندگان هواپیمای بی سرنشین درباره چهره قربانیان از طریق کمره ویدیویی به کار می برند.

با تجسیم چهره قربانیان، مجریان این برنامه هنری امیدوارند تا پیلوت ها و سیاستگذاران به عواقب مرگبار کار حملات هواپیمای بی سرنشین توجه کنند. این هنرمندان همچنان ترجیح داده اند تا ناشناخته بمانند؛ آنها فقط گفته اند که یک گروه از هنرمندان در پاکستان و امریکا هستند. گزارش شده است که "جی. آر" نقاش خیابانی فرانسوی همکار این پروژه است.

اخیرا این هنرمندان یک تصویر فوق العاده بزرگ از دختری را منتشر کرده اند که پدر و مادر خود را در حمله هواپیمای بی سرنشین در ایالت خیبر پختونخوا از دست داده است. یکی از هنرمندان به شرط فاش نشدن هویتش به خبرگزاری فرانس پرس گفت: «از بالا، این آدم ها خرد دیده می شوند. آنها مانند حشرات کوچک دیده می شوند. ما می خواهیم به کنترول کنندگان این هواپیماها نشان بدهیم که مردم در واقعیت چطور دیده می شوند. امیدواریم که این کار باعث همدلی و خود اندیشی شود».

هنر برای زندگی

یک هنرمند مشهور پاکستانی به نام "فیسا" به دویچه وله گفت که این گونه پروژه ها باید بیشتر انجام شوند؛ نه تنها برای مقابله با حملات هواپیمای بی سرنشین بلکه برای مقابله با هرگونه جنگ. او گفت: «این پروژه قوی است اما نباید خودش را به یک مساله خاص محدود کند. هنرمندان همیشه با ایده های جدید برای ارتقای صلح آمده اند». فیسا که با روزنامه انگلیسی زبان "دان" پاکستان کار می کند، بیش از سه دهه است که برای این نشریه کارتون سیاسی می کشد.

این هنرمند معتقد است که پاکستانی ها باید از "رسانه هنر" برای نشان دادن خشم خود علیه مسائل سیاسی استفاده کنند، نه از خشونت. فیسا می گوید: «پاکستان یک کشور بی هنر است، متاسفانه. مهمتر از همه این که بیشتر هنرمندان تمایلی به سیاست ندارند؛ اما در جهان هنرمندان همیشه نقش مهمی در تحولات سیاسی داشته اند. آنها باید به این کار ادامه دهند».

حملات "موثر"

اما همه پاکستانی ها مخالف حملات هواپیمای بی سرنشین نیستند. بسیاری از لیبرال ها و شماری از کارشناسان به این باورند که این حملات تقریبا در تخریب پناهگاه های شورشیان موثر بوده اند. علی ک. چشتی، تحلیلگر سیاسی و امنیتی در کراچی به دویچه وله گفت که "استراتژی هواپیمای بی سرنشین برای همه کس خوب عمل کرد به جز القاعده و طالبان پاکستان". او گفت که حملات هواپیمای بی سرنشین شورشیان را مجبور کرد تا تحرک خود را محدود کنند.

او می گوید: «حملات هواپیمای بی سرنشین یک مساله بزرگ سیاسی در پاکستان است. با این همه، هم رهبران نظامی و هم سیاسی شخصا قبول می کنند که این حملات موثر بوده اند. ما نباید فراموش کنیم که بیت الله محسود در حمله هواپیمای بی سرنشین کشته شد؛ مردی که مسئول ترور بینظیر بوتو، نخست وزیر سابق پاکستان بود».

بیت الله محسود، رهبر طالبان پاکستان ماه نوامبر سال گذشته میلادی در حمله هواپیمای بی سرنشین امریکایی کشته شد.

اشعر رحمان، خبرنگار در لاهور می گوید این که واشنگتن به استفاده از هواپیمای بی سرنشین علیه شورشیان ادامه می دهد، ثبوتی بر بی اعتمادی امریکا به حکومت پاکستان است. او می گوید: «بسیاری از مردم پاکستان به این نظرند که هواپیماهای بی سرنشین توانسته است شورشیان را هدف قرار دهد».

اما فیسا می گوید مردمی که در حملات هواپیمای بی سرنشین و حملات شورشیان کشته شدند باید به عنوان انسان دیده شوند، نه جمعی از حشرات.