این، پیام میلیونها کودک محروم افغان است که تهمینه، به نمایندگی از کودکان افغان، خطاب به مردم به مناسبت روز جهانی جلوگیری از سو استفاده از کودکان، بیان نمود. پیام قشر مسکوت و رنجدیدهای که قربانی وضعیتی اند که خود در آن سهمی ندارند.

موارد خشونتها

در بیستمین سالروز تصویب کنوانسیون حقوق طفل و روز جهانی جلوگیری از سو استفاده از کودکان، کمیسیون مستقل حقوق بشر و نهادهای مدنی، از افزایش خشونتها علیه کودکان ابراز نگرانی میکنند.

برعلاوهی محرومیت کودکان افغان از حقوق اساسی شان، وضعیت خراب امنیتی مشکلی دیگر است که کودکان افغانستان را متضرر ساخته است.

حق حیات، از اساسیترین حقوق بشری هر طفل است، اما در افغانستان این حق به شکل گسترده نقض شده است.

حمیده برمکی، کمیشنر بخش حمایت از حقوق اطفال در کمیسیون مستقل حقوق بشر، میگوید: "بیشترینه موارد نقض حق حیات طفل در سال گذشته و امسال، در اثر بمباران هوایی نیروهای ایتلاف بینالمللی و نیروهای پولیس ملی کشور و اردوی ملی و امنیت ملی بوده. به همین ترتیب نیروهای مخالف دولت هم زمانی که مکاتب و محلات مسکونی و شفاخانهها را هدف قرار داده اند، باعث قتل اطفال شده اند".

آبا این وجود آماری در مورد تعداد اطفالی که در جنگ و حملات به قتل رسیده اند، در دست نیست.

کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان میگوید 228 کودک توسط امنیت ملی و پولیس ملی توقیف گردیده بودند که براثر تلاشهای این کمیسیون رها گردیده اند. همچنان، این کمیسیون میگوید سه کودک برای مدتی به شکل غیرقانونی در زندان بگرام به سر میبردند، اما فعلا از زندان خارج ساخته شده و در مرکز اصلاح و تربیت اطفال به سر میبرند.

سو استفادهی جنسی، دیگر مورد نقض حقوق کودکان در افغانستان است. در این اواخر، تجاوز جنسی به کودکان افزایش یافته است.

حمیده برمکی میگوید در سال جاری 37 مورد تجاوز جنسی به کودکان در کمیسیون مستقل حقوق بشر ثبت شده است. این درحالیاست که به دلایل عرفی و از آنجایی که تجاوز جنسی به کودکان حتا از سوی بستگان قربانی مسالهی شرمآور دانسته میشود، بسیاری قضیهها در خفا میماند.

همچنان تعداد زیادی از کودکان در وضعیت نامناسب به کارهای شاقه مصروف اند. با آنکه از نظر قانونی، کار شاقه توسط کودکان منع میباشد.

خانم برمکی میگوید: "38 درصد از طفلان ما امروز مصروف کار هستند. بیشتر اینها، مصروف کارهای شاقه میباشند که بالاتر از توان شان میباشد. این طفلها بیشتر به کارهای مثل کشت کوکنار، جمع آوری و تولید تریاک مصروف هستند، به قالیبافی مصروف هستند. به کارهای موارد نظامی استخدام میشوند".

براساس آمار کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، 31 درصد کودکان از خدمات صحی محروم اند و از سوی دیگر، هزینهی خدمات صحی در کشور بالا است که بسیاری خانوادهها توان استفاده از آن را ندارند.

کمیشنر بخش حمایت از حقوق اطفال کمیسیون مستقل حقوق بشر میگوید 26 درصد کودکان از آموزش محروم اند. برعلاوهی عدم دسترسی به مراکز آموزشی و مشکلات اقتصادی، در برخی مناطق ناامن مکاتب براثر تهدید طالبان بسته شده اند و کودکان را از آموزش محروم کرده اند.

در همین حال، ازدواج پایینتر از سن قانونی، دیگر مورد نقض حقوق کودکان است. براساس ارقام کمیسیون مستقل حقوق بشر، 48 درصد از ازدواجهای ثبت شده، زیر سن قانونی صورت گرفته است. این درحالی است که در افغانستان موارد محدودی از ازدواجها ثبت میشود. در روستاها و مناطق دورافتادهی کشور، ازدواج در سن کودکی، یک امر معمول و پذیرفته شده تلقی میگردد.

مشکلات و دلایل افزایش خشونت

قانون از کودکان افغان حمایت میکند. قانون مدنی افغانستان، کنوانسیون حقوق طفل و قانون اساسی افغانستان، موارد زیادی را برای جلوگیری از خشونت و سو استفاده از کودکان ذکر کرده اند. اما، در افغانستان از یک طرف قانون تطبیق نمیشود، و از سوی دیگر در بسیاری از مناطق کشور عرف و عنعنات حاکم است و از قانون خبری نیست. به این دلیل، آگاهان مشکل اصلی را در حاکمیت عرف و عنعنات و تطبیق نشدن قانون میدانند.

فوزیه کوفی، عضو مجلس نمایندگان و از فعالان مدنی، میگوید: "قوانین افغانستان، مشخصا قانون مدنی افغانستان بسیار صراحت دارد، ولی متاسفانه برخوردی که صورت میگیرد، نه تنها در اطراف بلکه در شهرها هم، برخورد بیشتر برخورد عرفی است. یعنی ازدواجهای قبل از وقت که صورت میگیرد، براساس قوانین نیست، برخوردی است که عرف و عنعنات حاکم در جامعه و منطقه، ناشی از آن، (باعث آن) میشود".

خشونت علیه کودکان نه تنها در سطح اجتماع که حتا در درون خانوادهها نیز دیده میشود. لت و کوب و تحقیر نمودن کودکان، حتا در خانوادهها و مکاتب یک امر معمول است، که گاهی برای تادیب صورت میگیرد.

برعلاوهی ناامنیها و عدم مصوونیت اجتماعی برای کودکان، خانم فوزیه کوفی فرهنگ معافیت از مجازات را عامل دیگر افزایش خشونتها علیه کودکان میداند.

کوفی میگوید: "(دلیل افزایش خوشنتها علیه کودکان) اول فرهنگ معافیت در مقابل متهمین و مجرمین، و کسانی دست به هر نوع خشونت علیه اطفال میزنند. دوم، فقر گسترده و رو به افزایش که اولین قربانیاش زنان و اطفال هستند. شما میدانید که در افغانستان هفتاد درصد مردم زیر خط فقر زندگی میکنند".

هرچند قضایای ثبت شده به سارنوالی راجع میشود، اما کمیشنر بخش حمایت از حقوق اطفال کمیسیون

مستقل حقوق بشر میگوید: "ناقض حقوق بشری اطفال و متخلفین تجاوزهای جنسی اطفال بیشتر مجازات نمیشوند و با استفاده از مصلحتهای سیاسی رها میشوند. این مشکلی است که تمام مردم ما از آن اطلاع دارند".

در سالهای گذشته در مواردی متجاوزین جنسی به کودکان، بعد از محکوم شدن، آزاد گردیده اند.

افغانستان در سال 1373 کنوانسیون حقوق طفل را امضا نمود. این کنوانسیون به امضای 193 کشور جهان رسیده است و دولتهای امضا کننده، متعهد به اجرای مفاد آن میباشند.

عارف فرهمند

ویراستار: آهنگ