بعد از جو، گندم یکی از قدیمی ترین کاشتنی های بشریت است. شکل وحشی این گیاه ۸ هزار تا ۱۰ هزار سال پیش احتمالاً در شمال شبه جزیره عربستان و همچنین در عراق، ایران، سوریه و عربستان سعودی جمع آوری و کشت می شده است.

در اروپا اولین گونه های گندم «تک دانه یی» و «دو دانه یی»، در منطقه مدیترانه کشت شده است. در آن زمان این غلات به خوبی قابل ذخیره بودند و مردم در فصل زمستان از آنها تغذیه می کردند. «تک دانه یی» ها و «دو دانه یی» ها دارای پوسته های اند که محکم به دانه چسبیده اند. نوع اصلاح شده این انواع، بدون این پوسته پرورش داده شده است تا کار پردازش آن سهل تر گردد.

مصر یکی از کشورهای مهد گندم به شمار می رود. مصری ها ۶ هزار سال پیش اتاق های خاصی برای پختن نان داشتند.

گندم در سراسر جهان به گونه فزاینده کشت می شود. در سال ۲۰۲۰ محصولات جهانی گندم به بیشتر از ۷۶۰ میلیون تن می رسید. به این ترتیب محصولات گندم بعد از جواری در جایگاه دوم قرار دارد. روسیه، ایالات متحده امریکا، کانادا، فرانسه و اوکرایین بزرگترین صادرکنندگان گندم اند.

گندم نوع کاموت یا «گندم خراسان» ابتدا در مناطق شرقی ایران و غرب افغانستان امروزی کشت می شده است. دانه این نوع گندم تقریباً دو برابر سایر گندم هاست. نان گندم در افغانستان یکی از لذیذ ترین نان هاست.

گندم در بورس های مختلف جهانی معامله می شود. اگر قیمت آن افزایش یابد، پیامدهای جهانی می داشته باشد. بر بازار جهانی گندم، چهار شرکت بیشتر تسلط دارند: سه شرکت امریکایی، آرچر دانییلز میدلند، بانج و کارگیل و شرکت فرانسوی لوئی دریفوس. این شرکت ها ۷۰ درصد سهم بازار جهانی گندم را دارند.

در سراسر جهان، نظر به اقلیم و کیفیت خاک، انواع مختلفی از گندم می روید. نوع اسپلت، که به گندم آلمانی نیز شهرت دارد، در قرون وسطی در اروپا مهم ترین منبع غذایی بوده است. در گذشته این نوع گندم، به دلایل اقلیمی، به گونه نارس جمع آوری و ذخیره می گردید.

گندم در فصل های مختلف کشت می گردد که به نام های گندم زمستانی و گندم تابستانی یاد می شوند. گندم زمستانی سهم عمده محصولات جهانی را دارد و می تواند سرمای تا منفی ۲۰ درجه سانتیگرید را تحمل کند. این نوع در اروپای مرکزی در ماه اکتوبر کشت می گردد. گندم موسوم به تابستانی، در مناطق سردتر کشت شده و بیشتر در فصل بهار کشت می شود.

گندم سخت به گرمای زیادی نیاز دارد و بیشتر در نواحی مدیترانه و غرب آسیا کشت می شود. انواع ماکارونی را از همین نوع گندم می سازند. اما گندم نرم، که به نام گندم بذری و یا گندم نان نیز یاد می شود، مصرف بیشتری دارد. این نوع گندم بیشتر در مناطقی با هوای معتدل کشت می گردد. از آرد گندم نرم، معمولاً نان و کیک و کلچه می پزند.

پوسته بیرونی دانه گندم حاوی ویتامین های B و E و همچنان مواد معدنی است. بخش عمده دانه گندم از نشائسته یعنی کاربوهایدرید ها و ۱۴ درصد پروتئین تشکیل شده است. جوانه گندم که در داخل دانه قرار دارد، بیشتر حاوی اسید های چرب، مواد معدنی و ویتامین هاست.

با کشت انواع اصلاح شده گندم، ژنوم یا اطلاعات ژنتیکی این گیاه سه برابر شده است. امروزه کروموزوم های گندم شش برابر افزایش یافته و این غله بیشتر از ۱۰۰ هزار ژن دارد. بدین معنا که گندم پنج برابر انسان ژن دارد، زیرا انسان ها حدود ۲۳ هزار ژن مختلف در حجرات خود دارند.

زباله دانی در حومه شهر حدیده در غرب یمن. آیا اینجا می تواند جایی برای زندگی باشد؟ برای خانواده روزیق بله، اینجا حالا محل بود و باش شان است. برای آنها این تنها راه زنده ماندن است.

اینجا مجموعا برای این خانواده ۱۸ عضوی یک محل امن تر از خانه شان در شمال غرب این کشور است. زیرا که آنجا توسط جت های جنگنده ائتلاف نظامی به رهبری عربستان سعودی بمباران می شود.

صبحانه خانواده روزیق: کمی نان، کچالو و مقداری هم مرچ دلمه. آنها به سختی از داخل زباله ها این مواد غذایی را جمع کرده اند.

ایوب محمد روزیق یازده ساله است. در کنار مواد خواراکی، او همچنان بوتل های پلاستیکی را نیز جمع می کند تا در بدل مقدار ناچیزی پول آنها را به فروش برساند.

خانوده روزیق چیزهایی را که از میان زباله ها پیدا می کنند، در داخل یک یخچال خراب شده نگهداری می نمایند.

محمد روزیق پدر این خانواده است. این مرد ۶۷ ساله می گوید او کمک های خارجی را نمی خواهد. او می گوید: "ما فقط می خواهیم که این جنگ خاتمه پیدا کند. فقط همین فاجعه پایان یابد. خدا مهربان و روزی دهنده است".

خانواده روزیق در کلبه فقیرانه شان در کارتن ها و یا در گازهای تکه یی در زیر سقف پلاستیکی می خوابند. به خصوص برای کودکان یمنی این دشوار است: حدود دو میلیون از آنها از سوء تغذیه رنج می برند.

ایوب محمد یازده ساله تا هنگام غروب خورشید مشغول جمع آوری زباله از زباله دانی ها ست. کمک های بشر دوستانه برای یمن نمی رسد: بندرها و میدان های هوایی هنوز هم توسط ائتلاف نظامی به رهبری عربستان سعودی تحت محاصره و مسدودند. نویسنده: پیتر هیلی/ پ. ع / ع . ف