بعد از جو، گندم یکی از قدیمی ترین کاشتنی های بشریت است. شکل وحشی این گیاه ۸ هزار تا ۱۰ هزار سال پیش احتمالاً در شمال شبه جزیره عربستان و همچنین در عراق، ایران، سوریه و عربستان سعودی جمع آوری و کشت می شده است.

در اروپا اولین گونه های گندم «تک دانه یی» و «دو دانه یی»، در منطقه مدیترانه کشت شده است. در آن زمان این غلات به خوبی قابل ذخیره بودند و مردم در فصل زمستان از آنها تغذیه می کردند. «تک دانه یی» ها و «دو دانه یی» ها دارای پوسته های اند که محکم به دانه چسبیده اند. نوع اصلاح شده این انواع، بدون این پوسته پرورش داده شده است تا کار پردازش آن سهل تر گردد.

مصر یکی از کشورهای مهد گندم به شمار می رود. مصری ها ۶ هزار سال پیش اتاق های خاصی برای پختن نان داشتند.

گندم در سراسر جهان به گونه فزاینده کشت می شود. در سال ۲۰۲۰ محصولات جهانی گندم به بیشتر از ۷۶۰ میلیون تن می رسید. به این ترتیب محصولات گندم بعد از جواری در جایگاه دوم قرار دارد. روسیه، ایالات متحده امریکا، کانادا، فرانسه و اوکرایین بزرگترین صادرکنندگان گندم اند.

گندم نوع کاموت یا «گندم خراسان» ابتدا در مناطق شرقی ایران و غرب افغانستان امروزی کشت می شده است. دانه این نوع گندم تقریباً دو برابر سایر گندم هاست. نان گندم در افغانستان یکی از لذیذ ترین نان هاست.

گندم در بورس های مختلف جهانی معامله می شود. اگر قیمت آن افزایش یابد، پیامدهای جهانی می داشته باشد. بر بازار جهانی گندم، چهار شرکت بیشتر تسلط دارند: سه شرکت امریکایی، آرچر دانییلز میدلند، بانج و کارگیل و شرکت فرانسوی لوئی دریفوس. این شرکت ها ۷۰ درصد سهم بازار جهانی گندم را دارند.

در سراسر جهان، نظر به اقلیم و کیفیت خاک، انواع مختلفی از گندم می روید. نوع اسپلت، که به گندم آلمانی نیز شهرت دارد، در قرون وسطی در اروپا مهم ترین منبع غذایی بوده است. در گذشته این نوع گندم، به دلایل اقلیمی، به گونه نارس جمع آوری و ذخیره می گردید.

گندم در فصل های مختلف کشت می گردد که به نام های گندم زمستانی و گندم تابستانی یاد می شوند. گندم زمستانی سهم عمده محصولات جهانی را دارد و می تواند سرمای تا منفی ۲۰ درجه سانتیگرید را تحمل کند. این نوع در اروپای مرکزی در ماه اکتوبر کشت می گردد. گندم موسوم به تابستانی، در مناطق سردتر کشت شده و بیشتر در فصل بهار کشت می شود.

گندم سخت به گرمای زیادی نیاز دارد و بیشتر در نواحی مدیترانه و غرب آسیا کشت می شود. انواع ماکارونی را از همین نوع گندم می سازند. اما گندم نرم، که به نام گندم بذری و یا گندم نان نیز یاد می شود، مصرف بیشتری دارد. این نوع گندم بیشتر در مناطقی با هوای معتدل کشت می گردد. از آرد گندم نرم، معمولاً نان و کیک و کلچه می پزند.

پوسته بیرونی دانه گندم حاوی ویتامین های B و E و همچنان مواد معدنی است. بخش عمده دانه گندم از نشائسته یعنی کاربوهایدرید ها و ۱۴ درصد پروتئین تشکیل شده است. جوانه گندم که در داخل دانه قرار دارد، بیشتر حاوی اسید های چرب، مواد معدنی و ویتامین هاست.

با کشت انواع اصلاح شده گندم، ژنوم یا اطلاعات ژنتیکی این گیاه سه برابر شده است. امروزه کروموزوم های گندم شش برابر افزایش یافته و این غله بیشتر از ۱۰۰ هزار ژن دارد. بدین معنا که گندم پنج برابر انسان ژن دارد، زیرا انسان ها حدود ۲۳ هزار ژن مختلف در حجرات خود دارند.

تورپیکی یکی زنان کارگر در این نانوایی قندهار است. وی همسرش را در جنگ های اخیر از دست داده است و به تنهایی مسئولیت پرورش و نگهداری شش فرزندش را بر عهده دارد. وی که به تنهایی نان آور خانواده است، روزانه در این نانوایی بیش از صد نان می پزد.

این نانوایی در ولایت قندهار از سوی یک شرکت خصوصی ساخته شده است. در این نانوایی ۵۰ زن کار می‌کنند و معیشت خانواده‌های شان را تامین می‌کنند.

قدریه خرسند است که توانسته در این نانوایی کار پیدا کند . او می گوید که وضعیت اقتصادی خانواده ها بسیار خراب است و بار سنگین فشار اقتصادی را بیشتر زنان به دوش می کشند. وی تاکید می ورزد که در کنار شرکت های خصوصی باید حکومت طالبان و سازمان های بین المللی برای بهبود وضعیت اقتصادی زنان دست به کار شوند تا خانواده ها از مشکلات اقتصادی رهایی یابند.

هدایت الله عزیزی، معاون شرکت خصوصی عزیزی گروپ به دویچه وله می گوید که این نانوایی را به خاطری ایجاد کرده است که وضعیت اقتصادی خانواده‌ها در نتیجه سقوط نظام جمهوریت بسیار وخیم شده است.

عزیزی می‌گوید که هرچند این نانوایی سود زیادی ندارد، اما بسیار خوشحال است که زنان بی‌سرپرست مصروف کار شده اند و می‌توانند در تامین معیشت خانواده‌های شان کمک کنند.

به گفته عزیزی در این نانوایی ۵۰ زن در بخش پختن نان و ده تن در تهیه خمیر و دیگر کارها مصروف اند. علاوه بر این، مردان در بخش بسته بندی و توزیع نان در نقاط مختلف شهر قندهار کار می‌کنند.

این ۵۰ زن در حالی در این نانوایی در ولایت قندهار کار می کنند که بسیاری مردم در افغانستان در وضعیت بد اقتصادی به سر می برند و از افزایش بهای مواد خوارکی در بازار های این کشور به ستوه آمده اند.

این زنان در این نانوایی روزانه در حدود ۵ هزار قرص نان می‌پزند و این نان‌ها مطابق یک برنامه ریزی منظم در تمامی نواحی شهر قندهار برای فروش انتقال انتقال داده می‌شود.

بسیاری مردم خواستار سرمایه گذاری بیشتر از سوی سکتور خصوصی و تاجران هستند. آنان از بازرگانان می خواهند که برای حمایت از مردم دست به چنین ابتکارهایی بزنند.