دویچه وله: ارقام دقیقی راجع به شمار عودت کنندگان خوردسال از اروپا به افغانستان وجود ندارد. پیدا کردن کودکانی که شما با آن ها برای تهیه گزارش تان مصاحبه کرده اید، تا چه اندازه دشوار بوده است؟

مایکه ریباو: این کار واقعا سخت بود. ما همیشه از کودکان نامرئی صحبت می کنیم. پناهجویان عودت کننده احساس شرم دارند و به این خاطر سعی می کنند اقامت شان را در اروپا پنهان کنند. زیرا در غیر این صورت لکه ننگ به پیشانی آن ها زده می شود. افزون بر این دسترسی به دختران به دلایل فرهنگی دشوارتر است. ما (برای پیداکردن کودکان) با شرکای مان در محل همکاری کردیم و به کمک آن ها به جستجوی مان ادامه دادیم. اما جستجوی کودکان عودت کننده در مجموع یکی از بزرگترین چالش ها است. تحقیقات ما در این زمینه حکم یک گام نخست را دارد و به هیچ وجه یک کار تحقیقاتی کامل از نظر کیفی نیست. به نظر ما حالا نوبت حکومت ها است که برپایه این اطلاعات به دست آمده اقدامات بعدی را انجام دهند.

اخبار افغانستان را از کانال تلگرام ما به دست آورید! 

شما در گزارش تان با عنوان «بازگشت به بی سرنوشتی» با ۵۷ عودت کننده مصاحبه انجام داده اید. کدام قصه بر شما تاثیر ویژه ای گذاشته اید؟

ریباو: به نظر من قصه کودکانی روی سرک‌ها که نمی‌توانند بگویند در ناروی زندگی کرده اند و به زبان آن کشور حرف بزنند، بسیار دردناک است. این قصه شاید خیلی متاثرکننده به نظر نیاید. اما این ها کودک هستند و این گونه ناکامی ها در زندگی کوتاه شان بر خویشتن شناسی و هویت شان تاثیر می گذارد.

قصه نوجوانی هم که در نخستین شام پس از ورود به کابل از یک حمله تروریستی بر هوتل انترکانتیننتال خبردار شد، مرا واقعا تکان داد.

این ها تنها بخش هایی از زندگی این کودکان است. بیشتر آن ها چه تجربیات مشابهی داشته اند؟

ریباو: نیمی از این کودکان تجربه تحمیل زور و خشونت را طی پروسه بازگشت به افغانستان داشته اند. یعنی این اتفاقات زمانی رخ داده که  این اطفال هنوز در یک کشور اروپایی بوده اند. آن جا به آن ها دست بند زده شده و پولیس آن ها را همراهی کرده است. بدون این که این اطفال اصلا بدانند که مرتکب چه جنایتی شده اند.

گروه های افراط گرا سعی کرده اند یک پنجم از عودت کنندگان را جلب و جذب کنند تا از آن ها به حیث سربازان کودک برای انجام حملات تروریستی استفاده کنند. ارقام گزارش نشده احتمالا بسیار بالاتر از این است. چون ما معمولا می توانیم با کودکانی صحبت کنیم که گروه های ترویستی موفق به جلب و جذب آن ها نشده اند و یا این که موفق به بازگشت از نزد این گروه ها شده اند.

و مشکل بعدی این است که هیچکس به پیامدهای روحی و روانی بازگشت این اطفال به افغانستان رسیدگی نمی کند. این کودکان نمی توانند با هیچکس راجع به احساس ترس، افسردگی، خشم، تاسف و افسوس صحبت کنند.

در آلمان، مراکز مشاوره وجود دارد. اما در افغانستان این مسائل در بین شبکه گسترش یافته خانوادگی حل می شوند و اگر این کودکان نتوانند آن جا به کسی اعتماد کنند، دیگر هیچکس را ندارند و تنها هستند.

و اتحادیه اروپا همین که عودت کنندگان به افغانستان رسیدند، مسئولیتش را در قبال آن ها اتمام یافته می داند؟

ریباو: از آن چه که ما (از این کودکان) شنیده ایم، این گونه بر می آید که کشورهای عضو اتحادیه اروپا مسئولیت شان را آن جا پایان یافته می دانند. اتحادیه اروپا و کشورهای عضو اغلب در پاسخ به سوالات ما گفته اند که توافق هایی برای همکاری با مسئولان افغان در محل وجود دارد. اما ما از همکاران در محل و دفتر مان در افغانستان می شنویم که این توافق ها اجرا نمی شوند. این توافق ها فقط به صورت تئوری وجود دارند، اما وضعیت در عمل متفاوت است. و این با تجربیاتی که کودکان به ما گزارش می دهند، همخوانی دارد.

پس پیام شما به کشورهای عضو اتحادیه اروپا و به آلمان این است: افغانستان امن نیست، اطفال را به آن جا اخراج نکنید؟

ریباو: کشورهای دیگر (کودکان را به افغانستان) اخراج می کنند. اما آلمان در حال حاضر این کار را نمی کند. در آلمان برنامه های بازگشت داوطلبانه از این کشور وجود دارد.

اما این برنامه ها به نظر ما از نظر ساختاری مشکل دارد. چرا که مسئولان سعی می کنند پناهجویان را با مشوق مالی تشویق به بازگشت کنند. یعنی این که این کودکان طی روند رسیدگی به درخواست پناهندگی هرچه زودتر تصمیم بگیرند که به افغانستان بازگردند، به همان اندازه پول بیشتری دریافت می کنند. و برای کودکانی که به شدت تحت فشار هستند، تصمیم گیری عاقلانه (با درنظر گرفتن همه جوانب) کار دشواری است.

مساله دیگر این است که ما می گوییم افغانستان امن نیست. اطفال در حال حاضر نمی توانند در آن جا یک زندگی انسانی داشته باشند و تا وقتی که این وضعیت تغییر نکند، نباید هیچکس را به افغانستان اخراج کرد.

مایکه ریباو برای سازمان «سیف دِ چیلدرین » در آلمان به حیث حقوقدان کار می کند و مسئولیت بخش فرار و مهاجرت را بردوش دارد. او یکی از نویسندگان جدیدترین گزارش این سازمان راجع به کودکان عودت کننده به افغانستان است.

نیکولاس مارتین/م. ا.

این تصاویر مربوط به سال ۲۰۱۷ است.