در حالی که نیروهای امریکایی به خروج کامل شان از افغانستان نزدیک می شوند، طالبان دو گذرگاه مرزی مهم با ایران و ترکمنستان را در غرب این کشور تصرف کرده اند.

مقامات افغانستان روز شنبه از آمادگی برای تصرف گذرگاه های مرزی خبر دادند. ذبیح الله مجاهد، سخنگوی شاخه نظامی طالبان در افغانستان روز جمعه به خبرگزاری فرانسه گفت جنگجویان این گروه توانسته اند دو گذرگاه مرزی مهم تورغندی با ترکمنستان و اسلام قلعه با ایران را تصرف کنند. این یورش طالبان همزمان با سفر نمایندگان این گروه برای اشتراک در نشست تهران صورت گرفته است.

خبرگزاری فرانسه نوشته که با تصرف این دو مرز اصلی، طالبان توانسته اند حلقه ای را به دور کشور تا مرزهای چین بکشند.  یک نماینده طالبان روز جمعه در مسکو گفت که این گروه اکنون ۸۵ درصد کشور را در اختیار دارد. این گروه حدود ۲۵۰ ولسوالی از نزدیک ۴۰۰ ولسوالی افغانستان را کنترول می کند؛ ادعایی که تأیید آن به طور مستقل غیرممکن است و توسط دولت افغانستان همواره رد می شود.

جیلانی فرهاد، سخنگوی والی هرات گفت روز شنبه مقامات در حال اعزام نیروهای تازه نفس برای بازپس گیری منطقه مرزی اسلام قلعه، بزرگترین گذرگاه تجاری بین ایران و افغانستان هستند: «نیروها به زودی به آنجا اعزام خواهند شد.»

دولت افغانستان بارها دستاوردهای طالبان را به دلیل داشتن ارزش استراتژیک اندک شمرده است، اما تصرف چندین گذرگاه مرزی که میلیون ها دالر مالیات تولید می کنند، به احتمال زیاد خزانه این گروه را با درآمد جدید پر می کند.

در حالی که طالبان در هفته های اخیر قسمت اعظم شمال افغانستان را تصرف کردند، نیروهای دولتی بیشتر مجموعه ای از مراکز ولایت ها را در اختیار دارند که تا حد زیادی توسط نیروهای هوایی تقویت و حمایت می شوند.

نیروی هوایی حتی قبل از آنکه حمله طالبان با یورش بر مناطق شمالی و غربی دولت را تحت فشار قرار دهد، به شدت مشغول بود و حالا فشار بیشتری به هواپیماها و پیلوت های اندکی که دارد، وارد شده است.

جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده امریکا روز پنجشنبه گفت که مأموریت نظامی ایالات متحده در تاریخ ۳۱ آگست پس از ۲۰ سال در افغانستان پایان می یابد، اما او اعتراف کرد که "بسیار بعید است" حکومت کابل بتواند کل کشور را کنترول کند.

بایدن درباره احتمال ماندن امریکا در این کشور گفت: «وضعیت موجود یک گزینه نیست. من نسل دیگری از امریکایی ها را به جنگ در افغانستان نمی فرستم.» بایدن گفت که مردم افغانستان باید به تنهایی آینده خود را تعیین کنند.

هرچند اخیرا طالبان توانسته اند پیشروی کنند، اما نیروهای امنیتی افغانستان به شمول قوای هوایی این کشور توانسته اند از خود قابلیت هایی را به نمایش بگذارند. به نقل از وزارت دفاع، حمله چند روزه طالبان به مرکز ولایت بادغیس در شمال غرب این کشور توسط کماندوهای ارتش به عقب زده شده و تلفات سنگینی به طالبان وارد گردیده است.

یک مقام محلی روز شنبه گفته که طالبان شب گذشته دوباره بر مرکز شهر قلعه نو در بادغیس حمله کردند؛ اما عقب زده شدند. طالبان روز شنبه ادعا کرده اند که یک ولسوالی را در ولایت لغمان در همسایگی کابل تصرف کرده اند.

افزایش خیزش های مردمی

روز جمعه، محمد اسماعیل خان یک فرمانده شناخته شده مجاهدین که در سال ۲۰۰۱ به امریکایی ها برای سرنگونی طالبان کمک کرد، از هوادارانش خواست سلاح برداشته و حوزه غرب را از وجود طالبان پاکسازی کنند. خان به خبرنگاران در هرات گفت: «ما به زودی به خط مقدم خواهیم رفت و با کمک خدا اوضاع را تغییر خواهیم داد.»

خبرنگار خبرگزاری فرانسه در هرات گزارش داده که روز شنبه صدها جنگجوی مسلح وابسته به اسماعیل خان در سراسر شهر مستقر شدند و دروازه های آن را بستند.

در نقاط دیگر افغانستان نیز خیزش های مردمی شکل گرفته و احزاب مطرح، به خصوص جهادی ها دوباره صف آرایی کرده اند. این وضع برای بسیاری ها نگران کننده شده و نشانه ای از بروز یک جنگ داخلی دیگر در افغانستان خوانده می شود.

محمد حنیف اتمر، وزیر خارجه افغانستان در مصاحبه ای با مجله "فورین پالیسی" گفته که آنچه در افغانستان اتفاق خواهد افتاد "فراتر از یک جنگ داخلی خواهد بود". وی در گفتگویی تلفنی نیز با هایکو ماس، همتای آلمانی اش خواسته که اتحادیه اروپا بر پاکستان فشار آورد تا طالبان را وادار به مذاکره کند.

لوید آستین، وزیر دفاع امریكا نیز خواستار فشار بین المللی برای مجبور کردن طالبان به توافق سیاسی شده است.  وی در تویتی نوشت: «تمام جهان می توانند با ادامه این فشار به این روند کمک کنند.» رئیس پنتاگون مشخص نکرد که کدام کشورها می خواهند کمک کنند، اما اعتقاد بر این است که پاکستان تأثیر قابل توجهی بر شورشیان طالبان دارد.

همزمان دولت پیکینگ در چین که واشنگتن را به دلیل خروج شتابزده اش از افغانستان مورد انتقاد قرار داده، پس از تخلیه ۲۱۰ تبعه اش از افغانستان، از شهروندان خود خواست "در اسرع وقت" این کشور را ترک کنند.

وانگ ونبین، سخنگوی وزارت امور خارجه چین روز جمعه در یک جلسه توجیهی معمول گفت: «ایالات متحده مسئولیت ها و وظایف خود را نادیده می گیرد و نیروهای خود را با عجله از افغانستان بیرون می کشد و مردم و کشورهای منطقه را نابود می کند.»

وزارت امور خارجه این کشور گفته "اوضاع پیچیده و شدیدا وخیم امنیت داخلی" هشدار تخلیه را در پی داشت و افزود که ۲۲ نفر از شهروندان چینی که به خارج از کشور منتقل شده اند، به ویروس کرونا مبتلا بوده اند.    

در میانه بحران کرونا، جنگ و مهاجرت توده ای از افغانستان کشورهای همسایه افغانستان را نگران ساخته است. برخی کشورهای همسایه در مرزشان با افغانستان نیرو مستقر کرده اند. در روزهای اخیر نمایندگان طالبان به روسیه و ایران سفر کرده اند. بازیگران منطقه ای بار دیگر تلاش می کنند مذاکرات درجازده صلح میان طالبان و حکومت افغانستان را احیا کنند.

(AFP) / Rs, Si