دهلیز اقتصادی چین – پاکستان، بخشی از ابتکار «یک کمربند یک راه» یا راه ابریشم جدید است که راه تجارتی زمینی را از چین تا بندر گوادر پاکستان شامل می‌شود و شامل چندین پروژه زیربنایی در پاکستان است.

اعمار دو خط آهن از لندی کوتل تا جلال آباد و از چمن تا سپین بولدک، ایجاد دو شاهراه از پشاور تا کابل و از کندز تا آسیای مرکزی و نیز ساخت یک بند برق بزرگ آبی بر فراز دریای کنر، پروژه های بزرگ «یک کمربند یک راه» است که انتظار می رود در افغانستان تطبیق شود.

مریم صافی مسئول عمومی «گروه پالیسی افغانستان» که مسئولیت تهیه یک سند تحقیقی در مورد پیوستن افغانستان به این پروژه را داشته است، روز چهارشنبه در محفلی که وزارت خارجه افغانستان برگزار شده بود گفت اگر افغانستان به این پروژه بپیوندد، فرصت‌های بی‌نظیری را بدست خواهد آورد.

خانم صافی گفت: «ما تصویری را بازتاب داده‌ایم که در آن افغانستان از یک کشور محاط به خشکه، از نظر اقتصادی ضعیف و از نظر سیاسی و اجتماعی ناآرام به کشوری که به گذرگاه تجارت منطقوی تبدیل شود، مدنظر گرفته می‌شود.»

در این تحقیق وضعیت کشورهای آسیای میانه، آسیای جنوبی و آسیای غربی مطالعه شده است. مریم صافی گفت که براساس این تحقیق، افغانستان نقش مهمی برای تطبیق این پروژه دارد: «افغانستان نقش مهم و استراتژیک در بهبود پروژه‌های منطقه‌ای دارد.»

خانم صافی گفت که این تحقیق محصول ۱۵ ماه تحقیق میدانی و نظری است. در این تحقیق با وزیران مرتبط به پروژه در کشورهای منطقه، سکتور خصوصی، نهادهای مدنی، سفارت‌خانه‌ها و متخصصان این عرصه گفتگو شده است.

پروژه «کمربند و راه» بزرگترین و تازه‌ترین ابتکار چین برای بهبود اقتصاد و تجارت در منطقه می‌باشد و این پروژه قرار است ۶۴ کشور را در بر بگیرد. به گفته خانم صافی، این پروژه ۴.۴ میلیارد جمعیت را از نظر اقتصادی متحول خواهد کرد.

یافته‌های تحقیق

بسم الله علی زاده، عضو دیگر «گروه پالیسی افغانستان» گفت که در این تحقیق روی پروژه های «یک کمربند و یک راه» در افغانستان تمرکز شده است: «ما بیشتر به جاده، خطوط آهن، فایبر نوری، انرژی و بخش‌هایی چون دهلیز هوایی تمرکز کرده‌ایم.»

آقای علیزاده افزود که افغانستان تلاش دارد تا شامل این پروژه باشد:‌«مهمترین یافته‌های این تحقیق این است که افغانستان در سطح پالیسی سازی مشتاق است که بخشی از این پروژه باشد و نمی‌خواهد که بیرون از این پروژه قرار گیرد.»

دولت چین نیز تلاش دارد تا افغانستان را شامل این پروژه سازد و براساس پالیسی چین، هیچ کشوری در قاره آسیا نباید از پروژه «یک کمربند یک راه» بیرون بماند.

این تحقیق نشان داده است که افغانستان می‌تواند در دو بخش مهم این پروژه سهم داشته باشد. آقای علیزاده در این مورد گفت:‌«افغانستان شاید بتواند به دو دهلیز کلان این پروژه وصل شود. یکی دهلیزی که از آسیای میانه می‌گذرد که بنام کمربند اقتصادی ابریشم مشهور است و دهلیز دیگری که از پاکستان می‌گذرد و به بحیره عرب وصل می‌شود.»

بخش دیگری از این پروژه بزرگ که قرار است افغانستان به آن وصل شود «جاده ابریشم دیجیتلی» است. طوری که با وصل شدن افغانستان به این پروژه این کشور به شبکه انترنتی منطقه‌ای وصل خواهد شد. مسئولان این تحقیق گفتند کار این پروژه تا حدودی پیش رفته است، چنانچه افغانستان از طریق واخان بدخشان ۲۶ ولایت افغانستان به شبکه فایبر نوری چین وصل شده است.

لوجین سونگ، مسئول ماموریت‌های سفارت چین در کابل در این کنفرانس گفت که پروژه «یک کمربند یک راه» کشورهای محاط به خشکه را با همدیگر وصل می‌کند و زمینه را برای بهبود اقتصادی در منطقه فراهم می‌نماید.

فهیم دشتی، عضو گروه «افغانستان پالیسی گروپ» در این کنفرانس گفت که این گروپ دو سال پیش تشکیل شد و نمایندگانی از کشورهای چین، پاکستان و کشورهای آسیای مرکزی نیز در آن حضور دارند.

آقای دشتی افزود که ۶۵ تن از متخصصان در تکمیل این تحقیق سهم داشته‌اند. این پژوهش به سازمان ملل متحد، ناتو و کشورهای منطقه نیز سپرده شده است.

اما در این تحقیق مشکلاتی که افغانستان برای پیوستن به این پروژه دارد نیز برجسته شده است. ناامنی، نبود زیرساخت‌ها و نبود قوانین گمرکی بزرگترین مشکلات خوانده شده‌اند.

از سوی دیگر این طرح ساده و تطبیق آن دشوار و مستلزم همکاری فراگیر منطقه‌ای به ویژه افغانستان و پاکستان است، زیرا مناطق قبایلی پاکستان نا امن و افغانستان عملاً صحنه خشونت تندروان طالب و داعش است.

ح. همراز/ کابل