مرکز خبرنگاران افغانستان (ای اف جی سی) در آخرین روز سال ۲۰۲۲ میلادی گزارشی را درباره چگونگی وضعیت خبرنگاران و رسانه ها منتشر کرده است.

بربنیاد این گزارش وضعیت آزادی رسانه‌ها و خبرنگاران در سال ۲۰۲۲ در افغانستان به شدت رو به وخامت نهاده و در کنار افزایش بی‌سابقه رویدادهای خشونت و تهدید خبرنگاران، فضای کار برای رسانه‌ها نیز به گونه جدی محدود شده است.

یافته های این نهاد نشان می دهد که آزادی رسانه ها که در دو دهه اخیر در أفغانستان به دست آمده بود، پس از تسلط طالبان در این کشور به سرعت رو به محو شدن است.

بیشتر بخوانید: سال ۲۰۲۳ برای افغانستان چگونه خواهد بود؟

در گزارش مرکز خبرنگاران افغانستان آمده است که این نهاد در سال ۲۰۲۲، دست‌کم۲۶۰ رویداد نقض آزادی رسانه‌ها و خبرنگاران را که شامل تهدید، بازداشت و برخورد خشونت‌آمیز می شود، ثبت کرده است.

یافته‌های این گزارش نشان می‌دهند که اکثر این رویدادها از سوی اداره‌ها و یا افراد منسوب به طالبان به ویژه نیروهای امنیتی و استخباراتی این گروه صورت گرفته است.

گزارش می افزاید که از مجموع رویدادهای ثبت شده در سال ۲۰۲۲ در مرکز خبرنگاران افغانستان، دست‌کم ۱۱۹ مورد آن بازداشت موقت خبرنگاران از یک ساعت تا چندین ماه می‌باشد که اکثریت آن توام با خشونت فیزیکی و روانی، توهین و تحقیر بازداشت شدگان همراه بوده است.

در میان  ۵۸ مورد بازداشت خبرنگاران در کابل، ۱۱ مورد در قندهار، ۱۱ مورد در پکتیا، ۷ مورد در غزنی، ۶ مورد در فاریاب و باقی در سایر ولایت ها بوده است.

بیشتر بخوانید: خبرنگاران: کمیسیون بررسی تخطی‌ها به ابزار فشار طالبان تبدیل خواهد شد

از جمله خبرنگاران بازداشت شده، تاکنون سه خبرنگار و کارمند رسانه از جمله خالد قادری، مجری سابق رادیو نوروز در هرات، فیض‌الله فیض‌بخش خبرنگار آزاد و قدرت الله ترار، خبرنگار تلویزیون زرغون در خوست در زندان هستند.

خالد قادری به دلیل نشر دیدگاه انتقادی‌اش در مورد اداره طالبان در شبکه های اجتماعی، فیض‌بخش هنگام تصویربرداری از محل کشته شدن "ایمن ظواهری" رهبر القاعده در کابل، و ترار به دلیل کار خبرنگاری و پست‌های انتقادی‌‌اش در شبکه‌های اجتماعی بازداشت و زندانی شده اند.

 این نهاد در جریان سال ۲۰۲۲، بیش از ۱۱ رویداد جداگانه خشونت فیزیکی و ضرب و شتم خبرنگاران را نیز ثبت کرده است.

گزارش می افزاید که در سال ۲۰۲۲ هیچ خبرنگار و کارمند رسانه‌ای قربانی حمله‌های هدفمند نشد.

بیشتر بخوانید: سازمان خبرنگاران بدون مرز: طی بیست سال گذشته حدود ۱۷۰۰ خبرنگار در سراسر جهان کشته اند

مرکز خبرنگاران افغانستان در این گزارش تاکید کرده است که تلاش ها در این سال به خاطر ایجاد کمیسیون رسیدگی به شکایات و تخلفات رسانه‌ای و آغاز فعالیت کمیسیون مستقل دسترسی به اطلاعات تحت عنوان حمایت از خبرنگاران و رسانه‌ها صورت گرفت، اما این کار در عمل نتیجه ای به دنبال نداشته است.

بررسی‌های مرکز خبرنگاران افغانستان نشان می‌دهند که در سال ۲۰۲۲ بیشتر از نیمی  از ۶۰۰ رسانه (صوتی، تصویری، چاپی و آنلاین) فعال این کشور با روی کار آمدن دوباره طالبان بسته شده‌اند و صدها خبرنگار و کارمند رسانه‌ای کشور را ترک کرده‌اند.

افزون بر آن، زنان خبرنگار به حاشیه رانده شده‌اند و رسانه‌های آزاد و آزادی بیان در پی تشدید اعمال محدودیت‌ها از سوی طالبان به سوی محو کامل سوق داده شده ‌است.

بیشتر بخوانید: مرکز خبرنگاران افغانستان: طالبان ۴ خبرنگار زندانی را رها کنند

یافته‌های مرکز خبرنگاران افغانستان  نشان می‌هد که نهادهای امنیتی طالبان به ویژه اداره استخبارات و همچنان وزارت امر به معروف به شکل مستقیم و غیرمستقیم در بازداشت، تهدید و ترساندن خبرنگاران- روند سرکوب آزادی رسانه‌ها و آزادی بیان را پیش می‌برند.

بیشتر بخوانید: افغانستان؛ زیر سیطره طالبان فعالیت ۱۵۳رسانه اجباراً متوقف شده است

 مرکز خبرنگاران أفغانستان تصریح کرده است که همین اکنون نه تنها در ولایات، بلکه در کابل نیز امکان تهیه و نشر گزارش‌های آزاد و تحقیقی و یا برنامه‌های چالشی رسانه‌ای به علت تهدید و ترس از زندان و شکنجه به شدت محدود شده است و خودسانسوری به اوج رسیده است.

 مرکز خبرنگاران أفغانستان با توجه به اهیمت نقش خبرنگاران و رسانه های آزاد و مستقل در توسعه کشورها از اداره طالبان خواسته است که باعملی کردن قانون رسانه ها و قانون دسترسی به اطلاعات زمینه فعالیت این رسانه ها را فراهم سازد