زندانيان بگرام مي توانند نسبت به زنداني بودن شان اعتراض کنند

درزندان بگرام حدود 600 نفرمحبوس مي باشند. بسياري ازآنها ازسالها بدينسو دراين پايگاه هوايي، بي سرنوشت به سر مي برند. وزارت دفاع امريکا گفته است که اکنون مقامات نظامي امريکايي براي آنها کمک خواهد کرد تا براي مخالفت با زنداني بودن شان، شواهد واسنادي جمع آوري بکنند. بريان وايت من، سخنگوي پنتاگون يا وزارت دفاع ايالات متحده امريکا گفته است:

" اساساً اين طرزالعملي است براي تجديدنظر تا به زندانياني که به نوبت براي داد رسي مي روند امکان آن داده شود که با زنداني بودن شان اعتراض کنند".

موضوع طوري است که بااين زندانيان افراد نظامي امريکايي " ازطريق اين پروسه اداري درقسمت تهيه اسناد وشواهد کمک مي کند".

وايت من گفته است :

" اين همان چيزي است که به ما درعراق کمک کرد ازطريق مطمئن شدن درمورد اينکه کساني که درحبس اندهمانهايي اند که بسيارخطرناک مي باشند، تعداد جمعيت زندانيان را کاهش بدهيم ".

زندان بگرام درسال 2002 تاسيس شد. دراينجا زندانياني محبوس مي شدند که درخارج ازعراق وافغانستان مظنون به تروريسم بودند. برعکس زندانيان گوانتانامو که شمار شان به 290 نفرمي رسد، آناني که دربگرام زنداني اند حق ندارند که وکيل بگيرند و حق ندارند اقامه دعوا کنند . تنها تحقيقات بدوي اي که درمورد آنها صورت گرفته است، درجمله " جنگجويان دشمن" تصنيف شده اند.

با آنکه بارک اوباما رئيس جمهور ايالات متحده امريکا درماه جنوري امسال تجويز کرده است که سياست زنداني ساختن مظنونان به تروريسم توسط امريکا به طور همه جانبه اي مورد تجديد نظر قرار گيرد، با آنهم اداره اوباما به زندانيان بگرام حق نميدهد که مانند زندانيان گوانتانامو درمحاکم امريکايي عليه زنداني شدن شان اقامه دعوا کنند.

ترس ازاينکه مبادا دايم العمر زنداني بمانند، درماه جولاي امسال صدها زنداني بگرام را برآن داشت که دست به اعتصا ب بزنند و ازشرکت دربرنامه هاي بازديد ازاقارب شان که توسط ويديو تلفون وازطريق کميته بين المللي صليب سرخ سازماندهي شده بود، خود داري کنند.

زندانيان بگرام ازتصميم جديد حکومت امريکا راضي نيستند

نوررقيب يکي از زندانيان سابقه بگرام است وبا شنيدن اين تصميم ايالات متحده امريکا که چند تن ازافراد نظامي آن کشور را تعيين مي کند تا با زندانيان درتهيه اسناد وشواهد براي رهايي شان کمک کند مي خندد.

نورکه سي ساله بوده وشغل اش داکترطب است، ازولايت ننگرهارمي باشد. او دررابطه با تصميم حکومت امريکا درمورد زندانيان بگرام اين ضرب المثل را گفت که : " خود کوزه وخود کوزه گرو خود گل کوزه"!

نور مي افزايد:

" ما طرزبرخورد ايالات متحده امريکا را در ارزيابي ازحال زندانيان قبول نخواهيم کرد".

نور با برادرش عبدالرقيب يکجا دربگرام زنداني بودند. عبدالرقيب درخواب بود که نيروهاي امريکايي ضمن حمله اي به خانه آنها، اورا بازداشت کردند. عبدالرقيب که 37 سال داشت، به ظن اينکه مهمترين سخنگوي طالبان است دستگيرشده بود.يک روز پستر درعمليات مشابهي سربازان امريکايي درولسوالي کامه ولايت ننگرهار، نوررقيب را نيز بازداشت کردند. نوررقيب مظنون بود که حملات انتحاري وبمب گذاري کنار سرکها را سازماندهي مي کند. نوررقيب خوش بخت تر بود که نسبت به برادرش زودتر اززندان رها شد. او ده روز بعد ازبازداشت شدنش آزاد شد.

عبدالرقيب پدر شش فرزند وملاي مسجد ده است. او دوسال در زندان باقي ماند تا بلاخره دانسته شد که فرد مورد نظرنيست. سرانجام درماه گذشته از زندان آزاد شد. برعکس سايرزندانيان بگرام، هردو تن گفته اند که با آنها بدرفتاري نشده است.

بگرام فقط يکي ازتاسيسات براي زنداني ساختن مظنونان به تروريسم است که بعد ازحادثه حمله برايالات متحده امريکا در 11 ام سپتمبر سال 2001 به حکومت اوباما ميراث مانده است. بگرام تاريخ زشت و غم انگيزي دارد. درست درسال 2002 بود که دو زنداني براثر لت وکوب توسط سربازان امريکايي دراين زندان کشته شدند. مقامات امريکايي مي گويند رفتار با زندانيان بهبود يافته است ودرنظراست اين محبس هشت ساله را با زندان تازه اي که 60 مليون دالر روي آن هزينه شده است، تبديل کرد.

قواعد تازه امريکا چيست؟

تصميم تازه امريکا درمورد زندانيان قواعد جديدي را به ميان آورده است. يعني هرشش ماه اوضاع زندانيان مورد بررسي قرارمي گيرد. به گفته يک مقام امريکايي اين بخشي ازتلاشهاي ايالات متحده امريکا براي ارائه چهره خوبي ازنيروهاي نظامي اش درخارج مي باشد. گفته مي شود که براي هرزنداني يک مامورنظامي امريکايي گماشته مي شود. به او اختيار داده مي شود که براي اعتراض با زنداني شدن اش اسناد ومدارک وحتا اسناد محرم ومخفي را تهيه بکند. اعتراضات زنداني دريک هيئت تجديد نظر که توسط نيروهاي نظامي تعيين مي شود، مورد سمع قرارمي گيرد.

زندانيان وخويشاوندان آنها با اين شيوه ها راضي نيستند. تورخان که خان محمد پسرکاکايش ازشش ماه بدينسو دربگرام زنداني مي باشد مي گويد:

" ما اينکار را هنگامي قبول مي کنيم که توسط يک جناح بيطرف صورت گيرد. من اميدوار نيستم".

خان محمد به ظن همکاري با القاعده در بگرام زنداني مي باشد.

صديق مسلم که يک عضو هيئت حکومت افغانستان براي مذاکره با نيروهاي امريکايي درمورد زندانيان مي باشد، براين نظر است که تجديد نظر درمورد زندانيان بايد توسط غيرامريکاييان صورت گيرد. او ناراحتيهاي اقارب زندانيان را " بجا" مي داند.

فضل احمد فقيريارسرپرست لوي سارنوال يا دادستان کل افغانستان ترجيح مي دهد که حکومت افغانستان جزء هيئت تجديد نظرباشد.

برخورد با شک وترديد سازمانهاي حقوق بشري

خانم ستاسي سوليفان، مشاور ضد تروريسم سازمان ديده بان حقوق بشردراين مورد گفته است:

"ما ازاينکه ارزيابي مجددي صورت مي گيرد خوش استيم، اين براي آنست که دربگرام زندانياني وجود دارند که از زمانهاي درازي بدون آنکه اتهامي عليه آنها وجود داشته باشد وبدون آنکه وضع آنها مورد کدام تجديد نظر قرار گرفته باشد، زنداني اند".

ستاسي سوليفان با شک وترديد فکرمي کند که اين تجديد نظر موثرباشد. سوليفان معتقد است که اقدامات مشابهي درگوانتانامو روي دست گرفته شد" اساساً اين کار براي آن بود تا زندانيان را براي مدت نامعلومي درآنجا نگهداشت".

تينا منشي پور فوستر مديراجرايي " شبکه بين المللي عدالت" که وکالت چهارزنداني گوانتانامو را درمحکمه داشته است، اين اقدام حکومت ايالات متحده امريکا را " گامي درجهت غلط " خوانده است.

ديويد فراک پروفيسور حقوق در " ويسترن ستيت يونيورستي" ومشاور دفاعي پيشين درگوانتانامو درمورد موثريت اين تصميم جديد حکومت امريکا ابراز شک وترديد کرده است. او علاوه کرده است که :

" عيب آشکار اين پروسه پيشنهادشده ، نبود مشاورحقوقي اي براي زنداني است. به جاي آن حکومت امريکا پيشنهاد مي کند تاافسران نظامي اي مقررشوند که درهيچ بخش ويژه اي که به زندانيان خدمت کرده بتواند، تخصص ندارند. اين نمونه درگوانتانامو شکست خورده است ونبايد تکرار شود".

جنرال داگلاس ستون که نتايج تحقيقات خود را در " نشنل پبلک راديو" اعلام کرده است، براين نظر است که عليه صدها زنداني کمترين مدرک ودليلي وجود ندارد. او درماه گذشته گفته بود که ازجمله 600 زنداني اي که دربگرام وجود دارند، 400 نفرآنها براي ايالات متحده امريکا خطري را به وجود نمي آورند.

جنيفه مانتري سخنگوي سازمان عفو بين المللي گفته است: ازمدتها بدينسو بگرام درد سري را براي واشنگتن به وجود آورده است. " زيرا آنها واقعاً واز روي اطمينان اين را نمي دانند که کي را زنداني کرده اند".

آژانسها/ رسول رحيم

ويراستار: رتبيل آهنگ