براساس گزارش جدید مؤسسه بین‌المللی تحقیقات صلح استکهلم (سیپری) که به روز دوشنبه نشر شده است، حجم صادرات تسلیحات بزرگ نظامی مانند تانک‌ها و زیر‌دریایی‌ها از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰، در مقایسه با دوره پنج ساله قبلی‌اش بسیار اندک یعنی ۰،۵ درصد کاهش یافته است.

در حالی که میزان صادرات اسلحه بزرگ توسط دو کشور روسیه و چین کاهش یافته است، برعکس میزان صادرات سه دولت غربی آشکارا افزایش داشته است. به این ترتیب ایالات متحده امریکا بازهم به عنوان بزرگترین فروشنده تسلیحات نظامی باقی‌مانده است، اما فرانسه و آلمان نیز بیشتر از قبل اسلحه صادر کرده‌اند.

در کل، حجم صادرات سلاح برای نخستین بار پس از دوره پنج ساله ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۵، افزایش زیادی نداشته است. با وجود آن، صادرات اسلحه به حد بالاترین میزانش از پایان جنگ سرد به بعد باقی‌مانده است.

از دید پژوهشگران صلح، نمی‌توان پیش‌بینی کرد که آیا میزان کلی صادرات تسلیحات بزرگ همین طور و با درنظرداشت پیامدهای بحران کرونا در درازمدت کاهش خواهد یافت یا خیر.

پیتر ویزمن، کارشناس تسلیحاتی سیپری در این مورد توضیح داد: «خیلی زود است که بگوییم آیا زمان رشد سریع صادرات اسلحه در دو دهه اخیر سپری شده است یا خیر.»

او افزود، با وجود آنکه برخی کشورها توانسته اند واردات اسلحه را به دلیل پیامدهای اقتصادی ناشی از پاندمی مورد ارزیابی قرار دهند، همزمان دولت‌های متعددی حتی در اوج بحران کرونا در سال ۲۰۲۰ قراردادهای بزرگ تسلیحاتی را با کشورهای صادر کننده امضا کرده‌اند.

مؤسسه تحقیقاتی صلح سیپری در گزارش‌هایش روندهای درازمدت تجارت اسلحه در سطح بین‌المللی را در نظر می‌گیرد. از آنجایی که حجم صادرات اسلحه سال به سال در نوسان است، این انستیتوت ارزیابی‌هایش را به جای دوره یک ساله در هر پنج سال انجام می‌دهد.

ایالات متحده امریکا در جایگاه اول

روشن است که ایالات متحده امریکا جایگاهش را به عنوان صادرکننده درجه اول تسلیحات نظامی در سطح جهانی تقویت کرده است. این کشور با صادرات اسلحه به ۹۶ دولت و یک رشد ۱۵ درصدی در جریان پنج سال گذشته، در سطح جهانی مسئول ۳۷ درصد صادرات مجموعی تسلیحات در سطح جهان است.

در دوره زمانی ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵ میلادی ۳۲ درصد صادرات اسلحه در سطح جهان توسط ایالات متحده امریکا صورت گرفته بود..

به این ترتیب عربستان سعودی بزرگترین وارد کننده تسلیحات نظامی باقی مانده است. تقاضای اسلحه در خاور میانه که متاثر از جنگ و منازعه‌هاست، چنان قوی است که در سطح جهان مانند ندارد.

از لحاظ منطقه‌ای، آسیا و اقیانوسیه بزرگ‌ترین واردکنندگان اسلحه اند که کشورهای هندوستان، آسترالیا، چین، کوریای جنوبی و پاکستان در صدر قرار دارند. سیمون ویزمن، پژوهشگر سیپری توضیح داده است: «برای بسیاری از دولت‌ها در آسیا و اقیانوسیه، احساس رو به افزایش تهدید از جانب چین، عامل اساسی واردات تسلیحات نظامی است.»

کاهش وارادت اسلحه از روسیه

صنعت تسلیحاتی روسیه از کاهش صادرات به هند قویاً متأثر شده است. از دیدکارشناسان سپیری، دلیل اساسی که هند از روسیه کمتر سلاح‌های بزرگ می‌خرد این است که دهلی جدید می‌خواهد ظاهراً خود را از تسلیحات نظامی روسی مستقل کند.

روسیه با وجود کاهش ۲۲ درصدی، بازهم مسئول یک پنجم صادرات اسلحه در جهان است. به این ترتیب این کشور در جایگاه دوم صادرات اسلحه پیش از فرانسه و آلمان قرار دارد.

در حالی که فرانسه صادرت اسلحه‌اش را تا ۴۴ درصد افزایش داده است، سیپری رشد پنج ساله صادرات اسلحه آلمان را ۲۱ درصد محاسبه کرده است. به این ترتیب آلمان حالا مسئول ۵،۵ درصد فروش تسلیحات نظامی در سطح جهان می‌باشد.

خریداران بزرگ در میان ۵۵ کشور وارد کننده تسلیحات نظامی آلمان، کشورهای کوریای جنوبی، الجزایر و مصر اند. کشتی‌ها و زیردریایی‌ها تقریباً نیمی از کل صادرات تسلیحاتی آلمان را تشکیل می‌دهد.

hm/af (dpa)