کاهش عملیات جنگی در افغانستان و عراق، دروازه توجه ایالات متحده امریکا به بحیره جنوب را چین باز می کند که یک معبر کشتیرانی است و سالانه به ارزش بیش از 5 هزار ملیارد دالر مال التجاره از آنجا عبور می کند. واشنگتن می خواهد این معبر باز بماند. اکنون تشنج در این منطقه بسیار داغ شده است.

بارک اوباما که تازه از میزبانی همایش سران حوزه آسیا- پاسفیک در هاوایی فارغ شده است، می خواهد دیدگاه هایش را در مورد نقش گسترده ایالات متحده امریکا در این منطقه ترتیب کند تا به روز پنج شنبه در برابر پارلمان آسترالیا آن را اعلام دارد.

پس از آن اوباما به شهر منطقه حاره یی داروین در جنوب آسترالیا سفر کند که حیثیت معبری به آسیای جنوبی را دارد. در آنجا رییس جمهور ایالات متحده امریکا برنامه هایش را برای هزاران تن از تفنگداران دریایی امریکایی جهت آموزش دادن و به راه انداختن عملیات نظامی مشترک با آسترالیا در سواحل شمالی این کشور، ایراد می کند.

موافقتنامه ای که در این سفر ممکن است صورت گیرد، پایگاه دایمی ایالات متحده امریکا را شامل نمی شود، اما یک مقام رسمی حکومت ایالات متحده امریکا گفته است: این سنگ بنای حضور بسیار باثبات تر در آسترالیا می باشد که به تناسب پایگاه های امریکا در جاپان و کوریای جنوبی، دسترسی نزدیکتر را به بحیره چین جنوبی میسر می گرداند.

روبرت ویلارد، رییس ستاد فرماندهی ایالات متحده امریکا برای حوزه پاسفیک گفته است که در حال حاضر برای دسترسی به معابر کشتیرانی، توظیف سربازان امریکایی در مناطق دوردست ضروری می باشند.

ویلارد افزوده است که این معابر کشتیرانی «برای منطقه، برای شرکای ما و مطمیناً برای ایالات متحده امریکا به طور باورنکردنی جنبه حیاتی دارند».

ویلارد در هانولولو به خبرنگاران گفته است: «من فکر می کنم هر توازن مجدد قوا که در طول زمان صورت بگیرد و به ایالات متحده امریکا اجازه بدهد که حضور موثرتری در منطقه داشته باشد، کار مثبتی است».

در حالی که چین مدعی ملکیت بحیره جنوب چین است، ویتنام، فلیپین، تایوان، مالیزیا و برونی نیز ادعاهای مشابهی برای ملکیت در این بحیره دارند. گاهی هم این تنش ها سبب می شود که اجازه نزدیکی به قلمرو بحری یک کشور داده نشود.

آسترالیا که در حال میزبانی سربازان امریکایی در قلمروش می باشد، می گوید که حضور نیروهای امریکایی در خاکش و اجازه دادن به تجهیزات نظامی ایالات متحده امریکا در بندرگاه داروین، به معنای فراخواندن واشنگتن برای ایجاد پایگاه دایمی نیست، اما چین که بزرگترین بازار صادراتی آسترالیا می باشد، این اقدام ایالات متحده امریکا را به معنای محاصره بیشتر خود می پندارد.

جولیا گیلارد، نخست وزیر آسترالیا روز سه شنبه در این مورد گفت: «من فکر می کنم که امر خوب و واقعاً ممکن برای ما است که در این منطقه رو به رشد جهان، متحدی در ایالات متحده امریکا داشته باشیم و نیز دوستی عمیقی در منطقه ما به شمول چین داشته باشیم».

چین که اقتصاد پررونق اش به مواد خام آسترالیا اشد ضرورت دارد، آسترالیا را از افت اقتصادی جهانی نجات داده است. چین بزرگترین بازار صادراتی آسترالیا است. حجم تجارت این کشور در سال 2010 میلادی 58 ملیون دالر امریکایی بوده است و عمده ترین صادرات آسترالیا به چین آهن و ذغال بوده است.

احتمال دارد بارک اوباما در کانبیرا یک سلسله منافع استراتژیک ایالات متحده امریکا در آسیا را اعلام دارد که شامل نگرانی های منطقه ای در مورد قاچاق انسان و مواد مخدر، دزدی دریایی، خشونت های ناشی از افراط گرایی و همچنان آینده شبه جزیره کوریا می باشند.

ایالات متحده امریکا همچنان در نظر دارد مناسبات نظامی اش را با هندوستان، دیگر قدرت اقتصادی نوخاسته و کلیدی، بهبود بخشد. زیرا هندوستان علایق بحری و تجارت قوی ای در این حوزه دارد.

موسسه تحقیقاتی "هریتیج فوندیشن" که مرکز آن در واشنگتن است، در ارتباط با ایجاد بلوک همکاری سه جانبه بین ایالات متحده امریکا، هندوستان و آسترالیا گفته است: «چشم انداز دسترسی گسترده ایالات متحده امریکا به پایگاه های نظامی در آسترالیا، زمینه را برای ایجاد بلوک همکاری های سه جانبه با هندوستان در بحر هند فراهم می سازد».

«هند به آهستگی در حال تغییر سمت توجهش به سوی شرق است تا با فعالیت های بحری چین که انتظار می رود افزایش یابد، مقابله کند و قادر گردد تا توجه اش را به حوزه آسیا-پاسفیک معطوف گرداند.»

اوباما پس از نخستین سفرش به آسترالیا به حیث رییس جمهور ایالات متحده امریکا، می خواهد به جزیره بالی برود تا به مثابه نخستین رییس جمهور ایالات متحده امریکا در کنفرانس عالی سران حوزه آسیای شرقی شرکت کند. حوزه آسیای شرقی یک بلوک دیپلوماتیک است که امسال از ایالات متحده امریکا و روسیه پذیرایی می کند.

اوباما در این جا می خواهد تا روابط رشد یابنده تجارتی با قدرت های کوچکتری مانند تایلند، مالیزیا، ویتنام و فلیپیین به وجود آورد و به آنها روشن گرداند که ایالات متحده امریکا متوجه آن ها است و توجه بیشتری به آسیا می کند.

چارلس کپچن، پروفیسور دانشگاه جورج تاون به این نظر است که کشورهای جنوب شرق آسیا و همچنان جاپان و کوریای جنوبی شاید به مثابه ضد وزنه ای در برابر چین از حضور قوی تر ایالات متحده امریکا در منطقه استقبال کنند.

کپچن گفته است: «آنها دریافته اند که چین یک قدرت اقتصادی مسلط در منطقه می گردد و معلوم نیست چین در آن صورت از نگاه جیوپولتیکی چه خواهد کرد».

کپچن علاوه کرده است: «از این رو آنها در صدد آن اند تا به مثابه توازنی در قبال قدرت چین، مناسبات شان را با ایالات متحده امریکا مجدداً تقویت کنند».

رویترز/ رسول رحیم

ویراستار: عارف فرهمند