این توافقنامه روز چهار شنبه (3 جوزای 1391/ 23 می 2012) در حاشیه جلسه سالانه کانگرس نفت و گاز ترکمنستان در کنار بحیره کاسپین توسط رییس شرکت گاز دولتی ترکمنستان و همتایان پاکستانی و هندوستانی اش امضا گردید.

بایمراد خوجه محمدوف، معاون نخست وزیر ترکمنستان هنگام امضای این توافقنامه گفت: «امروز ما شاهد یک حادثه تاریخی هستیم، نه در مقیاس منطقه ای، بلکه در مقیاس جهانی». هنوز جزییات این قرارداد افشا نشده است.

بانک توسعه آسیایی از سرمایه گذاران بزرگ در پروژه «تاپی» است. کلاوس گیرهاوسر، رییس بخش مرکز و غرب آسیا در بانک توسعه آسیایی گفت: «این واقعاً لحظه تاریخی از همکاری بی نظیر منطقه ای است... هرکشوری که از این پروژه نفع می برد، نه تنها این پروژه را "پایپ لاین صلح" می سازد، بلکه "پایپ لاینی برای رفاه" نیز».

ترکمنستان و افغانستان یک یادداشت رسمی تفاهم برای همکاری در بخش گاز امضا کرده اند، اما هنوز توافقنامه ای میان دو کشور امضا نشده است. معاون نخست وزیر ترکمنستان گفت که گفتگوها با افغانستان در مورد قیمت ها جریان دارد.

گاز ترکمنستان زمانی به پاکستان و هند انتقال می یابد که پایپ لاین «تاپی» ساخته شود. 735 کیلیومتر از این پایپ لاین 1735 کیلومتری از افغانستان می گذرد که ناامنی و خشونت در افغانستان ساخت آن را با مشکلاتی رو به رو خواهد ساخت.

پروژه ای پرمنفعت برای افغانستان

مقام های افغانستان گفته اند که انتقال خط لوله گاز ترکمنستان از طریق افغانستان، فرصت شغلی زیادی ایجاد می کند و مناطقی که این خط لوله از آنجاها می گذرد، صاحب انرژی برق می شوند. مقام های افغانستان گفته اند که این کشور سالانه بيش از پنج ميليارد متر مکعب گاز را از اين خط لوله خواهد گرفت.

پایپ لاین «تاپی» که قرار است از افغانستان بگذرد، سالانه 33 میلیارد متر مکعب گاز را انتقال می دهد و فعالانه توسط ایالات متحده امریکا حمایت می گردد تا به ترکمنستان راهی برای صادرات بیشتر برای ذخایر انرژی هنگفت اش به جنوب بدهد و همچنان منبع در آمدی برای افغانستان تامین گردد.

ترکمنستان در حال حاضر گازش را به روسیه و ایران صادر می کند و بلندپروازی اش را برای رسیدن مستقیم به اروپا نیز در نظر دارد. قربانقلی بردی محمدوف، رییس جمهور ترکمنستان گفته است که افغانستان می تواند سالانه بیش از یک میلیارد دالر از بابت حق العبور پایپ لاین به دست آورد. حامد کرزی، رییس جمهور افغانستان مدعی است که تنها تامین جریان عادی گاز از مسیر افغانستان، برای 50000 افغان مشغله و کار ایجاد می کند.

دومین ذخیره بزرگ گاز در جهان

یک شرکت بریتانیایی برآورد کرده است که ترکمنستان دومین ذخیره بزرگ گاز طبیعی در جهان است که می تواند این کشور را به رقیبی برای روسیه تبدیل کند.

شرکت بریتانیایی "گرافنی کلاین اند اسوشیتد" (GCA) سال گذشته میلادی گفته بود که ذخایر جدید گاز در دشت جنوبی یولوتان (در حوالی شهر مرو) می تواند به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان گاز برای اروپا و چین تبدیل شود. این شرکت گفت که ذخایر گاز طبیعی این منطقه بین 13.1 تا 21.2 تریلیون متر مکعب می باشد.

عارف فرهمند (فرانس پرس، اسوشیتدپرس)

ویراستار: روح الله یاسر