در ادامه مباحثات اخیر در زمینه معضل مهاجران در کشورهای اروپایی، اکنون همچنان اکثر حکومت های عربی نیز بنابر خلای برنامه های مشخصی در زمینه مشکل مهاجران مورد انتقاد قرار گرفته و به باور منتقدین نبود یک چشم انداز برای زندگی بهتر برای مهاجران در این کشور ها سبب می گردد تا مهاجران جانب کشورهای اروپایی راه بیافتند. بنابر گزارشهای کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان، با آنکه بخش اعظم مهاجران سوریایی در کشورهای همسایه اردن و لبنان اقامت دارند، اما این دو کشور نیز از وضعیت مناسب اقتصادی برخوردار نمی باشند. افزون براین صد ها هزار مهاجر در کشور ترکیه پناه گزین گردیده اند؛ ولی با وصف این وضعیت کشورهای سرمایه دار عرب به ویژه کشورهای متمول خلیج بطور فاحش و جالب توجهی در قسمت پذیرش مهاجران محتطاطانه عمل کرده و امکان اقامت برای پناهنده ها در این کشور ها وجود ندارد.

در همین ارتباط زیگمار گابریل وزیر امور اقتصاد آلمان ضمن سفرش به کشورهای خلیج در ماه مارچ سال روان از سران این کشورها تقاضا نمود تا برای میلیونها مهاجر سوریایی و عراقی در مناطق و کشورهای خلیج زمینه های زندگی بهتر را مهیا نمایند. این خواست وزیر امور اقتصاد آلمان نشان می دهد که کشورهای اروپایی تا چه حدی خواهان سهیم شدن کشور های خلیج در حل معضل مهاجران و مهار ساختن این مشکل می باشند.

عملکرد محتطاطانه سران خلیج

سلیمان ال عـُقَیلی خبرنگار و تحلیگیر سعودی در گفتگویی با دویچه ویله در زمینه معضل مهاجران در کشورهای خلیج گفت: "در مقایسه با کشور های اردن و لبنان، کشورهای خلیج به مراتب مهاجران کمتری را پذیرفته اند اما این امر به این مفهوم نیست که آنها هیچ کمکی نکرده باشند." به گفته العقیلی حکومت های خلیج سرانجام میلیارد ها دالر برای حمایت از مهاجران کمک کرده اند. افزون براین، شمارزیادی همایش ها و کنفرانس ها را برای کمک به مهاجران سوریه، به شمول کنفرانس اخیر در کویت، راه اندازی کرده اند.

اما با وجود تعهد به پرداخت 3،8 میلیارد دالر برای کمک به نیازمندان مهاجر سوریایی از جانب کشورهای خلیج، این کشور ها حاضر نشده اند مهاجران را در خاک خود بپذیرند. در همین ارتباط لیگ عرب نیز فقط از حمایت مالی کشورهای غنی از نفت خلیج تمجید کرده و به همین تمجید و سپاس گویی مخصوصاً با تمجید از اعانه نیم میلیاردالر از جانب کشور کویت اکتفاء نموده است. اما حتی لیگ عرب نیز در مورد نیاز به کمک بیشتر مخصوصاً در زمینه طرحی از جانب کشورهایی عربی به منظور تقسیم فشار مشکل مهاجران سخنی بر زبان نمی آورد.

ترس از ورود تنش ها؟

بنابر منابع کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان، بیش از یک میلیون مهاجر سوریایی به لبنان پناهنده شده اند و با این رقم لبنان تنها کشوری در تمام جهان است که به تناسب نفوس خویش بیشترین رقم مهاجران را پناه داده است. اما بنابر اظهارات تحلیگر سعودی عقیلی یکی از عوامل خودداری کشورهای خلیج از پذیرش مهاجران «ترس از ورود بحران» در این کشور ها می باشد. در حال حاضر کشورهای جهان عرب درگیر خشونت های شدیدی اند، بنابرین کشورهای خلیج از این هراس دارند که ناامنی های کشورهای دیگر عرب به خاک آنها نیز سرایت نماید.

در همین ارتباط مطعز سلمه از مرکز مطالعات اسراتیژیک عرب در قاهره نیز ضمن گفتگویی با دویچه ویله افزود که سیاست های کنونی کشورهای خلیج در امور مهاجران زمانی شکل گرفت که شماری از سوریایی ها در سال 2012 در مخالفت با بشار الاسد رئیس جمهور سوریه در کشورهای متحد امارات عرب دست به تظاهرات زدند. در پی این تظاهرات مقامهای امارات حق اقامت معترضین مذکور را لغو نمودند و آنها را نیز از کشور اخراج کردند. اکثر سازمانهای مدافع حقوق بشر به شمول سازمان دیدبان حقوق بشر از برخورد امارات در قبال افراد مذکور انتقاد کردند.

سرمایه گزاران بلی! پناهنده ها، نه!

با وجود تقاضا های مکرر سازمان ملل متحد از کشور های خلیج برای ارائه امکانات زندگی بهتر به مهاجران سوریه و کشورهای دیگر عربی و تضمین حق اقامت برای آنان، کشور های خلیج هنوز هم از پذیرش مهاجران و فراریان جنگی اباء ورزیده و آنها را نمی پذیرند. اما باوجود آن دَرهای این کشور ها به روی تمام مهاجران مسدود نیست. منتقدین شاکی اند که کشور های خلیج مهاجران نیازمند را نمی پذیرند اما بر خلاف؛ دروازه های این کشورها به روی مهاجران مرفه و سرمایه دار باز می باشد.

در همین ارتباط العقیلی تأکید نمود که با وصف اینکه مسایل امنیتی فقط یکی از چندین موردی می باشد که درطرح سیاست های کشور های خلیج در مورد مهاجران مطرح می باشد، اما با آنهم علایق دیگری نیز وجود دارند که در این سیاست ها اثرگزار می باشند؛ بنابرین تضمین امکانات اقامت در کشور های خلیج برای افراد غنی و ثروتمند یکی هم به دلیل امیدواری این کشور ها در زمینه های سرمایه گزاری این افراد می باشد.

سیاست ها مستبدانه و نا منظم

مطعز سلمه خلای طرح و برنامه منظم برای پذیرش و انطباق مهاجران را همچنان عامل وضعیت فاجعه بار مهاجران در کشورهای عربی می داند و به این باور است که: از زمان آغاز مشکلات مهاجرت های جمعی فلسطینی ها در سال 1948 تا برگشت بحرانهای کشور های عربی و معضل مهاجرت میلیونها سوریایی و مسایل دیگر در هیچ زمانی کشور های عربی تدابیری برای جلوگیری از بحران نداشته اند و فقط سیاست های مستبدانه خویش را تطبیق کرده اند.

در همین ارتباط سازمان عفو بین الملل نیز ضمن یک اعلامیه از عملکرد کشورهای خلیج در زمینه مهاجران به ویژه در رابطه به نپذیرفتن هیچ مهاجری از سوریه اظهار نگرانی شدید نمود. به گفته این سازمان «مخصوصاً کشور های خلیج به دلیل داشتن زبان و مذهب مشترک باید اولین کشورهایی می بودند که به مهاجران سوریه که به دلیل فشار و جنایات جنگی مجبور به فرار گردیده اند، حق اقامت و زندگی بهتر را تضمین می نمودند.