اسکندر مومنی، وزیر داخله جمهوری اسلامی ایران روز پنجشنبه، ۵ سپتمبر، از آغاز قریب‌الوقوع طرح "ساماندهی اتباع خارجی" خبر داد و اعلام کرد نخستین گام این طرح، "اخراج اتباع غیرقانونی و بدون مجوز" خواهد بود و به زودی اجرایی می‌شود.

به گزارش خبرگزاری انتخاب، مومنی در سفر به شیراز و در بازدید از محله سنگ سیاه این شهر، این طرح را "یکی از اولویت‌های اعلام شده در مجلس" خواند و گفت اخراج اتباع غیرقانونی، "با در نظر گرفتن ملاحظات منطقه‌ای و همسایگی" صورت خواهد گرفت و "در همین زمینه یک دستور جامع در حال تدوین است."

پذیرش مهاجرین افغان «احساسی بود»

در ادامه بحث‌های گسترده پیرامون حضور و ورود گسترده اتباع خارجی در ایران، سیدحسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران با اشاره به ورود غیرقانونی مهاجران افغان به ایران گفته است: "پذیرش افغانستانی‌ها در ایران یک مقدار احساسی بود."

به گزارش خبرآنلاین، موسوی چلک با اشاره به حضور گسترده اتباع افغانستان در ایران بعد از قدرت گرفتن طالبان در افغانستان افزود: «به خودمان گفتیم میزبان‌شان هستیم، مرزها باز شد و بعد هم نتوانستیم کنترل کنیم.»

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی با اشاره به این که حضور اتباع افغانستان طی یکی دو سال گذشته سبب بروز اختلاف‌هایی شده است، گفت: «گروهی موافق حضورشان هستند و برخی دیگر مخالف، گروه مخالف معتقد است اتباع غیرمجاز را هرچه سریع‌تر باید شناسایی کرد و به کشورشان برگرداند. البته گروهی هم هستند که ایده دیگری را مطرح می‌کنند، آن‌ها از اخراج همه اتباع، چه مجاز و چه غیرمجاز صحبت به میان می‌آورند.»

موسوی چلک با اشاره به این که در حال حاضر توان و امکان اخراج مهاجرین و آوارگان غیرقانونی وجود ندارد، گفت: «همه می‌دانند که ما الآن توان اخراج مهاجرین و آوارگان غیرقانونی عراقی و افغانستانی از ایران را نداریم، در دورترین نقطه کشور هم دارند کار می‌کنند، اصلاً نمی‌دانیم کجا هستند، چراکه شناسنامه‌ای از این گروه‌ها نداریم.»

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی با اشاره به فقدان اطلاعات به روز شده از مهاجران و آوارگان غیرمجاز گفت: «شما وقتی وارد کشور دیگری می‌شوید از آن‌جا که مجوز دارید کاملاً شما را رصد می‌کنند، این‌که توانایی فرد چیست، از کجا آمده است، چرا آمده است، همه این موارد را می‌دانند، یعنی اطلاعات آدم‌ها را به‌روز شده در اختیار دارند، درحالیکه ما از مهاجرهایی که وارد کشور ما شدند چیزی نداریم.»

"کمبود فضای آموزشی به دلیل حضور اتباع خارجی"

در ادامه بحث‌های انتقادی نسبت به حضور مهاجران و آوارگان بدون مدرک افغان در ایران، رمضان رحیمی عضو کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی با اشاره به "کمبود فضای آموزشی در استان‌های مهاجر‌پذیر" این امر را تنها بخشی از مشکلات حضور بی‌برنامه اتباع بیگانه در تعدادی از شهرهای ایران خواند.

رحیمی با بیان این که "مهاجرت روستاییان و اتباع" از جمله اصلی‌ترین علل کمبود امکانات از جمله منابع و امکانات آموزشی در ولایت‌های همچون اصفهان، خراسان و تهران به شمار می‌رود، گفت: «نباید حقیقت حضور اتباع در ایران و بهره‌مندی آنها از امکانات رفاهی تا آموزشی را کتمان کرد.»

عضو کمیسیون آموزش مجلس همچنین "حضور بی‌برنامه اتباع خارجی" را "عاملی در رشد ناامنی‌های اجتماعی در کشور" خواند و با اشاره به طرح پیشنهادی خود در خصوص ساماندهی آموزش اتباع گفت: «طرح پیشنهادی آموزش دانش‌آموزان اتباع در مدارس ویژه مهاجران برای بررسی بیشتر به مرکز پژوهش‌های مجلس ارسال شده است که اگر تصویب شود از سال تحصیلی آینده به مرحله اجرایی شدن خواهد رسید.»

"انسداد مرزهای شرقی با کمک هوش مصنوعی"

اظهارنظرها در خصوص حضور مهاجران و آوارگان بدون مدرک افغان در ایران افزون بر بحث‌در حیطه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، به مرزبانی و نیروی زمینی ارتش ایران نیز کشیده شده است.

در همین راستا کیومرث حیدری، فرمانده نیروی زمینی ارتش روز جمعه  با اشاره به "طرح انسداد مرزهای شرقی" اعلام کرد: «صد درصد طرح انسداد مرزهای شرقی کشور با افغانستان و پاکستان مبتنی بر هوش مصنوعی است.»

حیدری با اشاره به این که در این طرح به "سیم خاردار و دیوار بسنده نشده است"، گفت: «این طرح قرار است طی سه سال آینده اجرا شود و این دیوار مرزی، میان ایران و افغانستان از پنج استان شمال شرقی کشور عبور خواهد کرد.»

فرمانده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران با اشاره به این که ولایت‌های مازندران، گلستان، خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی در محدوده این طرح قرار دارند، گفت: «این طرح شامل ساخت دیوار بتنی چهار متری، نصب سیم خاردار و فنس و احداث جاده اصولی در مرزهای مشترک دو کشور است.»

مقام‌های ارتش ایران با اشاره به این که در این زمینه، تقسیم کار میان ارتش، سپاه، مرزبانی و نیروی انتظامی صورت گرفته، هدف از اجرای این طرح را "مقابله با ناامنی مرزی، جلوگیری از قاچاق سلاح، مواد مخدر و انسان" اعلام کرده‌‌‌‌اند.

بحث‌‌ها و اظهار‌نظر‌ها در خصوص اخراج مهاجران بدون مدرک افغانستان در ایران در شرایطی شدت گرفته است که مجلس شورای اسلامی اخیراً طرحی را اعلام کرده کە در صورت تصویب آن تعداد جمعیت "اتباع بیگانه" باید سالانه ۱۰ درصد کاهش یابد. این طرح محدودیت‌های سختگیرانەای در زمینە سکونت و اشتغال اتباع خارجی را نیز در بر می‌گیرد.

در ادبیات جمهوری اسلامی عموما از لفظ "اتباع بیگانه" برای مهاجران افغانستان ساکن در ایران، صرف‌نظر از قانونی یا غیرقانونی بودن اقامت آنان استفاده می‌شود. در طرح وصول شدە از سوی مجلس بە ملیت مشخصی اشاره نشدە است، اما با توجه بە جمعیت قابل توجه شهروندان افغانستان در ایران، گمان می‌رود هدف این طرح مهاجران افغان هستند.

منبع: بخش فارسی دویچه وله