ژینا مهسا امینی چهره خیزش مردمی در ایران است. او به تاریخ ۱۳ سپتمبر ۲۰۲۲ در تهران توسط گشت ارشاد بازداشت شد، به این اتهام که روسری‌اش مطابق با مقررات  جمهوری اسلامی نبوده است. سه روز بعد این دختر ۲۲ ساله کرد به احتمال قوی بر اثر رفتار ادارات امینتی جان باخت. مرگ او خیزشی را در کشور برپا کرد.

در ۱۷ سپتمبر اعتراض‌های سرتاسری علیه رژیم ملاها آغاز شد. هنگام مراسم خاکسپاری امینی در زادگاهش در شهر سقز، زنان روسری‌های شان را از سر کشیدند و با تکان دادن آن شعار «زن، زندگی، آزادی» را سر دادند. این فریاد به شعار اعتراض‌های جدید در ایران تبدیل شد.

مرگ امینی سرآغاز یک جنبش تاریخی است. از آن به بعد اعتراض‌ها علیه حکومت سرکوبگر جمهوری اسلامی همه مناطق این کشور را به لرزه درآورد، مانند این تصویر که اعتراض‌های پایان ماه سپتمبر را در تهران نشان می‌دهد. در این تظاهرات نه تنها زنان، بلکه مردان از هر سن و سالی و از همه اقشار مردم اشتراک می‌کنند.

همواره زنان بیشتر، مانند این تصویر از شهر کردنشین سنندج، با برداشتن روسری خود در روی سرک‌ها اعتراض می‌کنند. آن‌ها به این وسیله از خود شجاعت بی‌نظیری نشان می‌دهند. کسانی که قاعده پوشش روسری اجباری را نقض می‌کنند، خطر شلاق خوردن و زندانی شدن را قبول می‌کنند. قسمی که قضیه مرگبار مهسا امینی نشان داد.

اما زنان و دختران نمی‌خواهند زیر تاثیر تهدید و ارعاب قرار گیرند. این دختران مکتب روسری‌های شان را به نشانه اعتراض برداشته اند. معترضان همچنین شعار «مرگ بر دیکتاتور» را سر می‌دهند که منظور شان آیت‌الله علی خامنه ای رهبر دینی این کشور است. در دانشگاه‌ها اعتراض‌های جمعی صورت می‌گیرد و افزون بر آن در سراسر کشور، معلمان، دانشجویان و نیز کارگران نفت دست به  اعتصاب می‌زنند.

رژیم با خشونت شدید علیه معترضان برخورد می‌کند. نیروهای پولیس و ملیشه‌های بدنام بسیجی تلاش می‌کنند اعتراض‌ها را سرکوب کنند. در این عکس دیده می‌شود که چگونه ماموران پولیس با دنده‌ها به یک گروه از تظاهرکنندگان در حال فرار نزدیک می‌شوند. براساس تخمین سازمان‌های حقوق بشر، نیروهای امنیتی بیش از ۴۰۰ نفر را کشته اند که در جمله آن‌ها شمار زیادی کودکان و نوجوانان نیز بوده اند.

خودسری و بی‌رحمی: براساس اظهارات شاهدان عینی، نیروهای پولیس و ملیشه‌ها به صورت بیرحمانه تظاهرکنندگان را لت و کوب می‌کنند. افزون بر آن بازداشت‌های جمعی معمول است. براساس گزارش‌ها، احتمالاً ۱۴ هزار نفر به دلیل اشتراک در اعتراض‌ها بازداشت شده‌اند، مانند این زنان که در موتر پولیس دیده می‌شوند. 

زندان‌ها از زندانیان سیاسی مملو می‌شوند. به‌خصوص زندان بدنام اوین در تهران که نماد بیدادگری است. در این زندان روشنفکران سیاسی مخالف رژیم تحت شرایط فاجعه بار نگهداری می‌شوند. آنانی که از این زندان نجات یافته اند، از شکنجه گزارش می‌دهند. در نیمه ماه اکتبر زندان اوین آتش گرفت. روشن نیست که چه تعداد زندانیان جان باختند.

افراد معروف از بخش‌های هنر، فرهنگ و ورزش، به معترضان می‌پیوندند. تیم ملی فوتبال در مسابقه نخست در جام جهانی قطر از خواندن سرود ملی خودداری کرد. الناز رکابی، ورزشکار سنگ‌نوردی در مسابقات در سئول بدون روسری ظاهر شد. اما به زودی وادار به سکوت و معذرت خواهی گردید.

اعتراض‌های ایران در سرتاسر جهان حامیان زیادی پیدا کرده است: هزاران نفر از پاریس تا سان فرانسیسکو برای تغییر رژیم در تهران مظاهره می‌کنند. در استانبول این خانم ایرانی تبعیدی در برابر قونسلگری ایران به رسم همبستگی با زنان تحت ستم در کشورش، موهایش را قطع کرد. زنان معروف و نیز مردان در نقاط مختلف جهان به این اعتراض پیوستند.

سرنوشت زنانی که در ایران آزار و اذیت می‌شوند، واکنش و همبستگی جهان را در پی داشته است. دروازه براندنبورگ در برلین با  کلمات کردی «زن، زندگی آزادی» مزین شد. مجله امریکایی «تایم» از زنان ایرانی با لقب «قهرمانان سال ۲۰۲۲» تجلیل کرد.

اعتراض‌ها در سرتاسر جهان، مانند اینجا در تورنتو، حکومت ایران را تحت فشار قرار می‌دهند. وضع تحریم‌های اضافی اقتصاد ایران را به شدت متأثر می‌کند. نرخ واحد پولی ریال از ماه سپتمبر به این سو در مقایسه با یورو و دالر، بیش از ۲۰ درصد کاهش یافته است. ایران پیش از آغاز تظاهرات نیز در یک بحران مالی مزمن قرار داشت.

تهران علیه اعتراض‌ها با شدت هرچه بیشتر واکنش نشان می‌دهد. دو معترض زندانی تا به حال اعدام شده اند. محسن شکاری، آواز خوان رپ و مجید زاده رهنورد. دست کم ۳۸ معترض زندانی را خطر اعدام به اتهام «محاربه با خدا» تهدید می‌کند. حتی کودکان ممکن است اعدام شوند.

اشک‌های خونین: یک زن به این شکل در مسابقات جام جهانی قطر علیه رژیم جمهوری اسلامی ایران اعتراض کرد. اعدام‌ها انزجار بین‌المللی را برانگیخته است. دولت‌های عضو اتحادیه اروپا این اعدام‌ها را محکوم کرده و تحریم‌های جدید وضع نموده اند. اعتراض‌ها در ایران ادامه دارند. مخالفان حکومت می‌گویند «آنکه باد می‌کارد، طوفان درو می کند.» 

بنا بر گزارش‌ها، در چهارمین روز از اعتراضات عمومی به کشتە شدن مشکوک مهسا امینی بعد از بازداشت توسط پولیس مذهبی ایران یا گشت ارشاد، بنا بر گزارش ها، دامنه اعتراضات گستردە‌تر شد و مردم در چندین شهر به خیابان آمدەاند.

مهسا امینی، دختر ۲۲ ساله از ولایت کردستان ایران، هفته گذشته در پی دستگیری در تهران توسط پولیس مذهبی به دلیل "لباس نامناسب" به کما رفت و سپس جان باخت.

اعتراضات در بسیاری از شهرها منجر به درگیری با پولیس شدە است. تا حالا آمار دقیقی از تعداد زخمیان و بازداشت شدگان نشر نشده است.

بنا بر گزارش‌ها روز سه شنبه ٢٩ سنبله، دانشجویان در دانشگاه‌های شهرهای مختلف و بازاریان تهران در اعتراض به مرگ مشکوک مهسا امینی، تجمع کردە و شعار‌های ضد حکومتی سر دادند.

انجمن علمی داکتران صحت روانی در ایران در نامه‌ای سرگشاده به رئيس جمهور ابراهیم رئیسی از تبعات روانی آنچه که بر مهسا امینی گذشته و تاثیرات آن بر جامعه هشدار داده است. در این نامه همچنین نسبت بە افزایش "بی‌اعتمادی" و "خشونت" در جامعه هشدار دادە شدە است.

دە‌ها داکتر در نامه‌ای بە رئیس سازمان طب عدلی ایران خواستار آن شدند کە "پزشکی قانونی جوانب طبی فوت مهسا امینی را صرفا بر مبنای موازین علم پزشکی بررسی کند." به گفتە این داکتران، "روایت‌های گوناگون" در مورد مرگ مهسا امینی، در جامعه وجود دارد و پریشانی اجتماعی و روانی بسیار ایجاد کرده است.

طبق گزارش‌ها، جمعی از هنرمندان مشهور کرد در یک بیانیە انزجار خود را از مرگ مهسا امینی ابراز کردەاند و گفتەاند "مرگ معصومانه و غریبانه ژینا (مهسا) داغمان را تازه کرد تا بغضمان بترکد و سکوتمان بشکند و غیرتمان بجوشد و اراده‌مان بخروشد." (عکس از اعتراضات به مرگ مهسا امینی)

به گزارش شبکه‌های حقوق بشری نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران، در روزهای گذشتە و بە دنبال گسترش اعتراضات و اعتصابات عمومی، دە‌‌ها کنشگر و شهروند را در شهرهای مختلف بازداشت کردەاند.

مرگ مهسا امینی در روزهای گذشته سرخط روزنامه‌های ایران بوده است. روزنامه جهان صنعت پس از مرگ مهسا ژینا امینی یک صفحه را به مرگ این دختر جوان اختصاص داد و با نشر عکس وی بر روی نقشه ایران با خط درشت و سرخ رنگ در کنار صفحه عنوان (مرگ ارشادی) را نوشته است.