چهار روز بعد از حمله حماس، اردوی اسرائیل می‌گوید که وضعیت حصار مرزی با نوار غزه تحت کنترول است. ایران دست داشتن در حمله حماس را رد کرده است. تازه‌ترین تحولات را در این گزارش بخوانید.
موتری که در حمله حماس به اسرائیل سوخته استعکس: Ilia Yefimovich/dpa/picture alliance
اعلانات بازرگانی
پیدا شدن اجساد ۱۵۰۰ ملیشه حماس
سخنگوی نیروی دفاعی اسرائیل گفته است که «تقریباً ۱۵۰۰ جسد» جنگجویان گروه حماس در قلمرو اسرائیل در اطراف نوار غزه یافت شده است.
ریچارد هیشت، سخنگوی نیروی دفاعی اسرائیل به خبرنگاران گفت که نیروهای امنیتی این کشور «کنترول کامل» حصار مرزی با غزه را در دست گرفته اند و از روز دوشنبه به بعد هیچ جنگجوی حماس وارد اسرائیل نشده است.
او افزود که تخلیه جماعت‌هایی که در نزدیکی مرز زندگی می‌کنند تقریباً کامل شده است. او همچنین گفت که در جریان شب گذشته صدها موضع حماس در منطقه الرمال شهر غزه هدف قرار گرفته است. بسیاری وزارتخانه‌ها و ساختمان‌های حکومتی حماس در همین ناحیه موقعیت دارند.
اسرائیل همزمان گفته است که ۳۰۰ هزار نیروی ذخیره ارتش را بسیج می‌کند.
ایران دست داشتن در حمله حماس به اسرائیل را رد کرد
آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر ایران حمله گروه تروریستی حماس بر اسرائیل را ستایش کرده و در عین زمان گفته است که ایران در این حمله دست نداشته است. او اظهارات در مورد دست داشتن ایران در این حمله را «شایعه» حامیان اسرائیل عنوان کرد.
روزنامه واشنگتن پست گزارش داده است که حماس برنامه‌ریزی این حمله را دست کم یک سال پیش شروع کرده بود و حمایت‌های مالی، نظامی و تدارکاتی از متحدین خود در ایران دریافت کرده است.
خامنه‌ای حمله حماس به اسرائیل را ستود، اما دست داشتن ایران در آن را رد کردعکس: picture alliance / ZUMAPRESS.com
خامنه‌ای در نخستین اظهارات تلویزیونی خود بعد از بروز این خشونت‌ها گفت که اسرائیل از لحاظ نظامی و استخباراتی شکست »غیر قابل ترمیم« خورده است. او از آن‌هایی که این حمله را برنامه‌ریزی کرده اند ستایش کرد، در حالی که این حمله از سوی بسیاری کشورها در سراسر جهان تقبیح شده است.
ایران کشور اسرائیل را دشمن خود اعلام کرده و از سازمان حماس حمایت می‌کند؛ سازمانی که از سوی آلمان، اتحادیه اروپا، ایالات متحده امریکا و برخی کشورهای دیگر به عنوان یک گروه تروریستی رده بندی شده است.
اعلام همبستگی پنج کشور با اسرائیل
کشورهای ایالات متحده امریکا، فرانسه، آلمان و ایتالیا به صورت مشترک همبستگی خود با اسرائیل را اعلام داشتند. رهبران این پنج کشور «حمایت متحدانه و ثابت» خود از اسرائیل و «محکومیت صریح حماس و اعمال هولناک تروریستی آن» را ابراز داشتند.
اولاف شولتس، صدراعظم آلمان، در رسانه‌های اجتماعی گفته است که این پنج کشور می‌خواهند «اطمینان یابند که اسرائیل از خود و شهروندان خود در برابر حملات شنیع دفاع کرده می‌تواند.»
صدراعظم آلمان، رئیس جمهور فرانسه و رهبران سه کشور دیگر همبستگی خود با اسرائیل را اعلام کردندعکس: Markus Schreiber/AP/picture alliance
رهبران این پنج کشور تلفونی باهم گفتگو کردند و اعلامیه‌ای نشر کردند که در آن آمده است: «همه ما آرمان‌های مشروع مردم فلسطینی را به رسمیت می‌شناسیم، و از اقدام‌های مساویانه در زمینه عدالت و آزادی برای اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها حمایت می‌کنیم. اما اشتباه نگیرید: حماس از این آرمان‌ها نمایندگی نمی‌کند و چیزی جز ترور و خون‌ریزی بیشتر به مردم فلسطینی پیشکش نمی‌کند.»
رهبران این کشورها خاطرنشان کردند که «اعمال تروریستی حماس هیچ توجیه و مشروعیت ندارد و باید در سطح جهان محکوم شود.»
این اعلامیه ظاهراَ حاوی هشدار به قدرت‌های منطقه‌ای مانند ایران نیز است که برای گسترش بیشتر ناآرامی و یا نفع بردن از آن تلاش نکنند.
اعلانات بازرگانی
ملل متحد: محاصره کامل نوار غزه خلاف قانون بین‌الملل است
یک اداره ملل متحد گفته است که شمار بیجاشدگان در نوار غزه به ۱۸۷ هزار و ۵۱۸ تن رسیده است. اداره کمکی ملل متحد به آوارگان فلسطینی گفته است که بیش از ۱۳۷ هزار نفر از بیجاشدگان در ده‌ها مکتب در سراسر نوار غزه جابجا شده اند.
مقام‌ها گفته اند که وضعیت رو به وخامت است، چونکه سرپناه‌های بیجاشدگان بیش از حد مزدحم اند و دسترسی محدود به آب آشامیدنی دارند.
در عین زمان، بخش حقوق بشر ملل متحد گفته است، محاصره کامل نوار غزه که از سوی اسرائیل اعلام شده است، براساس قوانین بین‌المللی ممنوع است.
فولکر ترک، کمیسار عالی حقوق بشر ملل متحد در یک اعلامیه گفت: «تحمیل محاصره که زندگی مردم را از طریق محروم‌سازی آن‌ها از مواد مورد نیاز برای نجات در معرض خطر قرار می‌دهد، براساس قانون بشردوستانه بین‌المللی ممنوع است.»
این اظهارات در واکنش به اظهارات وزیر دفاع اسرائیل ابراز شده است. وزیر دفاع اسرائیل روز گذشته از صدور دستور محاصره کامل نوار غزه خبر داد و گفت: «نه برق، نه مواد غذایی، نه آب و نه گاز- همه مسدود اند.»
این اقدام اسرائیل نگرانی‌ها را در مورد وضعیت بشری ۲.۳ میلیون باشنده نوار غزه شدت بخشیده است. این باریکه ساحلی که زیر حاکمیت حماس قرار دارد، از سال ۲۰۰۷ به این سو مورد محاصره اسرائیل و مصر قرار دارد.
تاریخچه پروسه صلح میان اسرائیل و فلسطینی‌ها
بیش از نیم قرن است که منازعه میان اسرائیل و فلسطینی‌ها بر سر زمین، مهاجران و مکان‌های مقدس بدون راه حلی ادامه دارد. در اینجا نگاه کوتاهی به تاریخچه این منازعه و تلاش‌ها برای حل و فصل آن می‌اندازیم.
قطعنامه ۲۴۲ شورای امنیت ملل متحد، ۱۹۶۷
قطعنامه شماره ۲۴۲ شورای امنیت ملل متحد که در ۲۲ نوامبر سال ۱۹۶۷ امضا شد، خواستار تبادله زمین برای تامین صلح گردید. بعد از آن بسیاری تلاش‌ها برای تامین صلح میان اسرائیل و فلسطینی‌ها با مراجعه به همین قطعنامه صورت گرفته است. این قطعنامه براساس فصل ششم منشور ملل متحد تهیه شده بود. قطعنامه‌هایی که براساس این فصل صادر می‌شوند، توصیه‌ای است نه دستوری.
عکس: Getty Images/Keystone
توافق کمپ دوید، ۱۹۷۸
ائتلافی از کشورهای عربی به رهبری مصر و سوریه در سال ۱۹۷۳ با اسرائیل جنگید که به جنگ یوم کیپور یا جنگ اکتوبر شهرت دارد. این جنگ مذاکرات پنهانی را در پی داشت که بعد از ۱۲ روز منجر به دو توافقنامه شد. این تصویر از ۲۶ مارچ سال ۱۹۷۹ انورالسادات رئیس جمهور آن زمان مصر، همتای امریکایی‌اش جیمی کارتر و مناخم بگین نخست وزیر آن زمان اسرائیل را بعد از امضای توافقنامه در واشنگتن نشان می‌دهد.
عکس: picture-alliance/AP Photo/B. Daugherty
کنفرانس مادرید، ۱۹۹۱
ایالات متحده امریکا و اتحاد جماهیر شوروی سابق به صورت مشترک کنفرانسی را در پایتخت اسپانیا سازمان‌دهی کردند. در این مذاکرات کشورهای اسرائیل، اردن، لبنان، سوریه و فلسطینی‌ها، نه اعضای جنبش آزادی‌بخش فلسطین، شرکت داشتند. این نخستین دیدار فلسطینی‌ها با مذاکره‌کنندگان اسرائیل بود. هرچند این کنفرانس دست‌آورد چندانی نداشت، اما چهارچوبی را برای مذاکرات موثر آینده فراهم ساخت.
عکس: picture-alliance/dpa/J. Hollander
توافقنامه اسلو، ۱۹۹۳
نخستین دیدار اسرائیل و سازمان آزادی‌بخش فلسطین در ناروی برگزار شد که حاصل آن توافقنامه اسلو بود. این توافقنامه در سپتمبر ۱۹۹۳ در ایالات متحده امریکا به امضا رسید. در این توافقنامه تقاضا شده بود که سربازان اسرائیلی از کرانه باختری رود اردن و نوار غزه بیرون شوند و یک اداره خودگردان موقت فلسطینی‌ها برای یک دوره انتقالی پنج ساله ایجاد گردد. توافقنامه دومی در این رابطه در سال ۱۹۹۵ امضا شد.
عکس: picture-alliance/dpa/A. Sachs
نشست کمپ دوید، ۲۰۰۰
بیل کلینتون، رئيس جمهور اسبق ایالات متحده امریکا ایهود باراک نخست وزیر سابق اسرائیل و یاسر عرفات رئيس سازمان آزادی‌بخش فلسطین را در جولای ۲۰۰۰ به کمپ دیوید دعوت کرد تا در مورد مسایل مرزی، امنیت، اسکان، مهاجران و بیت‌المقدس گفتگو کنند. هرچند این مذاکرات بیش از هر زمان دیگری با جزئیات صورت گرفت، اما توافقی انجام نشد. ناکامی در رسیدن به یک توافقنامه در کمپ دیوید انتفاضه دوم فلسطینی‌ها را در پی داشت.
عکس: picture-alliance/AP Photo/R. Edmonds
ابتکار صلح عربی، ۲۰۰۲
به دنبال مذاکرات کمپ دوید، نشست‌هایی در واشنگتن، قاهره و شهر طابا در مصر برگزار شد که هیچ کدام نتیجه‌ای در پی نداشت. بعداً در سال ۲۰۰۲ جامعه عرب در بیروت ابتکار صلح عربی را پیشنهاد کرد. در این طرح از اسرائیل خواسته شده بود که از مناطق اشغالی تا مرزهای پیش از سال ۱۹۶۷ خارج شوند تا یک دولت فلسطینی در کرانه باختری رود اردن و غزه تاسیس شود و در عوض آن، کشورهای عربی اسرائیل را به رسمیت خواهند شناخت.
عکس: Getty Images/C. Kealy
نقشه راه، ۲۰۰۳
گروه چهارگانه ایالات متحده امریکا، اتحادیه اروپا، روسیه و ملل متحد به صورت مشترک کار کردند تا نقشه راه صلح در خاور میانه را تهیه کنند. هرچند محمود عباس، رهبر اداره خودگردان فلسطینی‌ها متن این نقشه راه را پذیرفت، اما همتای اسرائیلی‌اش آریل شارون در مورد جمله‌بندی آن ملاحظه داشت. در این نقشه راه یک توافقنامه نهایی برای راه حل دو دولت در سال ۲۰۰۵ پیش‌بینی شده بود، اما هرگز عملی نشد.
عکس: Getty Iamges/AFP/J. Aruri
اناپولیس، ۲۰۰۷
جورج دبلیو بوش، رئیس جمهور اسبق ایالات متحده امریکا در سال ۲۰۰۷ میزان کنفرانسی در اناپولیس در ایالت مریلند بود تا پروسه صلح مجدداً راه اندازی شود. در این کنفرانس ایهود اولمرت نخست وزیر آن زمان مصر و محمد عباس رئیس اداره خودگردان فلسطینی، نمایندگان گروه چهارگانه و شماری از دولت‌های عربی حضور داشتند. در این نشست توافق شد که مذاکرات بیشتری برای دستیابی به توافق صلح تا آخر ۲۰۰۸ صورت بگیرد.
عکس: picture-alliance/dpa/S. Thew
واشنگتن، ۲۰۱۰
در سال ۲۰۱۰ جورج میچل، فرستاده ایالات متحده امریکا برای خاور میانه، بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل را متقاعد کرد که برنامه‌های اسکان در مناطق مورد منازعه را برای ۱۰ ماه به تعلیق بیاورد. بعدتر نتانیاهو و محمود عباس به شروع مذاکرات مستقیم به هدف حل و فصل اختلافات توافق کردند. مذاکرات در ماه سپتمبر ۲۰۱۰ در واشنگتن شروع شد، اما بعد از چند هفته با بن بست مواجه گردید.
عکس: picture-alliance/dpa/M. Milner
تکرار دایره منازعه و آتش‌بس
در اواخر ۲۰۱۲ دور جدیدی از خشونت در اطراف غزه شروع شد. آتش‌بسی میان اسرائیل و حاکمان غزه برقرار شد که تا جون ۲۰۱۴ ادامه یافت. سپس اختطاف و قتل سه نوجوان اسرائیلی در ماه جنوری ۲۰۱۴ منجر به دور جدیدی از خشونت شد که عملیات نظامی اسرائیل را در پی داشت. این عملیات با برقراری آتش‌بس در ۲۶ آگست ۲۰۱۴ پایان یافت.
عکس: picture-alliance/dpa
نشست پاریس، ۲۰۱۷
نمایندگان بیش از ۷۰ کشور برای بحث در مورد منازعه میان اسرائیل و فلسطینی‌ها در پاریس گردهم آمدند. اسرائیل این نشست را محکوم کرد. نمایندگان این کشور و فلسطینی‌ها در این کنفرانس شرکت نداشتند. وزیر خارجه فرانسه در این کنفرانس گفته بود: «راه حل دو دولت یگانه راه حل این منازعه است.»
عکس: Reuters/T. Samson
بدتر شدن اوضاع در ۲۰۱۷
با وجود خوش‌بینی‌ها در آغاز ۲۰۱۷، پروسه صلح میان اسرائیل و فلسطینی‌ها با موانع بیشتر مواجه شد. یک حمله بر پولیس اسرائیل در حرم شریف که هم برای مسلمان‌ها و هم برای یهودی‌ها یک مکان مقدس است، درگیری‌های مرگباری را در پی داشت. بعداَ دونالد ترامپ رئیس جمهور پیشین ایالات متحده اعلام کرد که سفارت خود را به بیت‌المقدس انتقال می‌دهد. محمود عباس اعلام کرد که این اقدام «همه تلاش‌های صلح را تضعیف می‌کند.»
عکس: Reuters/A. Awad
طرح صلح ترامپ، ۲۰۲۰
ترامپ طرح صلح خاور میانه را اعلام کرد که براساس آن اسرائل می‌باید شهرک‌سازی را متوقف کند، اما کنترول خود به بسیاری شهرک‌های غیرقانونی را که قبلاً ساخته بود، حفظ می‌کند. براساس این طرح، قلمرو تحت کنترول فلسطینی‌ها دو برابر می‌شد، اما از فلسطینی‌ها خواسته شده بود که شهرک‌های رهایشی ساخته شده توسط اسرائیل در کرانه غربی رود اردن را به حیث قلمرو اسرائیل به رسمیت بشناسند. فلسطینی‌ها این طرح را رد کردند.
عکس: Reuters/M. Salem
شروع خشونت جدید در ۲۰۲۱
در ماه می ۲۰۲۱ طرح اسرائیل برای تخلیه منازل چهار خانواده در شرق بیت‌المقدس و اسکان دادن ناقلین یهودی به جای آن‌ها باعث بروز خشونت‌های تازه شد. حماس بیش از ۲۰۰۰ راکت به جانب اسرائیل شلیک کرد و اسرائیل با حملات هوایی بر نوار غزه پاسخ داد و ساختمان‌هایی را ویران کرد. جامعه بین‌المللی به شمول وزیر خارجه آلمان از دو جانب خواستند که خشونت را متوقف کرده و به میز مذاکره برگردند.
