به تاریخ ۱۹ جدی سال ۱۳۷۹ خورشیدی در زمان حاکمیت اول طالبان بعد از این که نیروهای این گروه در برابر نیروهای حزب وحدت افغانستان در ولسوالی یکاولنگ پیروز شدند، به کشتار گروهی مردم غیرنظامی در این ولایت دست زدند.

سازمان‌های حقوق بشری دیده‌بان حقوق بشر و عفو بین‌الملل در سال ۲۰۰۱ جزئیات مفصلی تحت عنوان «قتل‌عام در یکاولنگ» نشر کردند و اظهارات شاهدان عینی را مستند کردند.

باشندگان محل شمار قربانیان را حدود ۳۰۰ تن عنوان کرده اند. عفو بین‌الملل در گزارش سال ۲۰۰۱ خود نوشته است که «این سازمان مشخصات بیش از ۱۷۰ تن از قربانیان را دریافت کرده، اما باور به این است که شمار واقعی افراد قتل‌عام شده بیشتر از ۳۰۰ تن باشد.»

عفو بین‌الملل در گزارش سال ۲۰۰۱ خود نوشته بود: «براساس معلومات، قربانیان شامل دهقانان، معلمان، کارگران، دکانداران، یک داکتر، نجارات، کارمندان دفاتر، یک رهبر دینی، شاگردان مدرسه دینی، فعالان حقوق بشر و نانوایان بودند.»

مرتبط:یونیسف کشته شدن کودکان را دردایکندی محکوم کرده است

بازماندگان قربانیان روز دوشنبه، ۱۹ جدی، ۲۲ سال بعد از این واقعه، از مقامات طالبان و سازمان‌های بین‌المللی خواستند که عاملان این کشتار را به میز محاکمه کشانده و مجازات کنند.

غفار رضایی، یکی از بستگان قربانیان به دویچه وله گفت که ۲۲ سال پیش بیش از ۳۰۰ نفر از مردان ولسوالی یکاولنگ از سوی نیروهای طالبان به صورت بی‌رحمانه تیرباران شدند.

رضایی گفت: «امروز ده‌ها زن و طفل و بازماندگان قتل عام ۱۹ جدی، طی برنامه یادبود و گردهمایی از مقامات طالبان و سازمان‌های بین المللی خواستار مجازات عاملان این کشتار شدند.»

طالبان در دوره نخست از سال ۱۹۹۶ الی ۲۰۰۱ میلادی بر افغانستان حاکمیت داشتند، اما جنگ‌های زیادی بین طالبان و احزاب سیاسی موسوم به ائتلاف شمال صورت گرفت.

عزیز محبی، یکی از باشنده‌های محل می‌گوید که پیش از این کشتار گروهی مردم، ولسوالی یکاولنگ چند بار میان طالبان و حزب وحدت دست به دست شده بود.

او که آن زمان در محل شاهد اوضاع بود، به دویچه وله گفت که طالبان بعد از تصرف این ولسوالی مردم ملکی را از دره‌ها دست بسته جمع‌آوری کردند و در سه نقطه تیرباران نمودند که در بین آنان دو طفل زیر سن نیز بودند. محبی افزود: «طالبان ۲۸۵ نفر را که همه دهقان، معلم، نانوا، نجار و افراد ملکی بودند، تیرباران کردند.»

مرتبط:باشندگان محل: طالبان در دایکندی ۹ تن را تیرباران کردند

عبدالله سرحدی، والی طالبان در ولایت بامیان، در پاسخ به دویچه وله که به این تقاضای مردم یکاولنگ چگونه پاسخ می‌گویند، گفت که از این برنامه یادبود و درخواست باشندگان محل اطلاع ندارد.

سرحدی گفت: «من مسئول ولایت بامیان هستم. به پیش من شکایت بکنند، من گوش می‌کنم و تحقیق می‌نمایم که حقیقت چیست. حالا من بی‌خبر هستم.»

باشندگان بامیان به خاطر دارند که سرحدی در دوره اول حاکمیت طالبان، مسئول نظامی این گروه در ولایت بامیان بود، اما سرحدی حالا می‌گوید که در دور اول حکومت طالبان در این ولایت کدام مسئولیت نداشته است.